مقدمه
آدرال (adderall) یک داروی ترکیبی است که از چهار نمک آمفتامین تشکیل شده‌است. مصرف آدرال معمولا برای درمان حمله خواب و همچنین برای بهبود عملکرد ورزشی و رفتاری به کار می‌رود اما توسط سازمان جهانی مبارزه با دوپینگ ممنوع شده‌است. علاوه بر این آدرال به عنوان ماده‌ای مخدر برای سرخوشی و هوس‌افزایی مورد سوءاستفاده قرار می‌گیرد.
وابستگی و اعتیاد، پیچیده‌تر از آن چیزی است که تصور می‌کنید. برای هر کسی که مدت زمان طولانی از آدرال استفاده کرده‌است. حتی اگر دقیقاً طبق دستورالعمل پزشک نیز بوده باشد، باز هم ممکن است به این دارو(آدرال) وابسته یا معتاد شود. وقتی از نظر جسمی به دارویی مانند آدرال وابسته می‌شوید ترک آن می‌تواند مشکل باشد و حتی ممکن است شما علائم ترک را تجربه کنید.
اگر از آدرال برای بیدار ماندن و هوشیاری استفاده می‌کنید امکان دارد به آن معتاد شوید. اعتیاد یک بیماری پیچیده است. یکی از مسائل مهم اعتیاد، ترک آن است که اغلب افراد با علائم ترک مواجه می‌شوند که این خود یکی از چالش‌های اعتیاد است.
بررسی اجمالی
طبق تحقیق منتشر شده در سال 2016 سوء مصرف آدرال بیشتر در بین افراد 18 تا 25 سال دیده شده‌است. علت مصرف بخش قابل توجهی از این کاربران، به این خاطر بوده است که آنها عقیده داشتند مصرف این دارو باعث می شود تا باهوش‌تر به نظر بیایند و یا توانایی بیشتری در مطالعه داشته باشند.
استفاده از آدرال ممکن است روزانه باشد. برخی افراد آدرال را تحت نظر پزشک و برای درمان بیماری ADHD ( اختلال کم توجهی و پیش‌فعالی بزرگسالان)، مصرف می‌کنند. در حالی که دیگران آن را غیرقانونی و به صورت قاچاق استفاده می‌کنند.
وقتی بخواهید چیزی را ترک کنید در واقع نیاز به زمینه خیلی مهم ندارد و علائم ترک می‌تواند برایتان رخ دهد مثلا هرکسی که برای مدت زمان طولانی از آمفتامین استفاده کرده باشد می تواند علائم ترک برایش ایجاد شود.
اگر مقدار زیادی آدرال برای دوره درمانی و یا از آن در روزهای متوالی با دوزهای بالا مصرف می‌کنید. باید بدانید که قطع ناگهانی آن یا هر ماده دیگر مشابه‌اش (مثلا دارویی که شما را در عرض 10 روز لاغر کند)، علائم ترک آنها معمولاً ظرف چند ساعت پس از مصرف آخرین دوز شما شروع می شود و می تواند برای یک یا دو روز ادامه یابد. بیشتر افراد خستگی جسمی و روحی، همراه با خلق و خوی کاملاً افسرده را تجربه می‌کنند.
مشکلات سوء مصرف مواد
اگر در مصرف آدرال زیاده‌روی کنید احتمالاً بی خواب و گرسنه خواهید شد. و در حالی که رو به بهبود می‌روید ممکن است میل افراطی به خوردن و خوابیدن و یا احساس خستگی شدید پیداکنید.
هنگامی که قصد دارید آدرال را برای همیشه ترک کنید، علائم شما در ابتدا شبیه علائم ترک دیگر مواد یا داروهای مشابه خواهد بود. اما با گذشت زمان شدت آنها کمتر می شود. اگر از دوز بالای آدرال استفاده نمی کنید یا آن را طبق یک برنامه منظم و روزانه مصرف می‌کنید. علائم ترک می‌توانند با سرعت بیشتری ظاهرشوند. حتی ممکن است تا دو روز بعد هم علائمی مشاهده نکنید.
ترک آدرال به طور معمول از سه روز تا چند هفته طول می کشد اما ممکن است علائم روانی و ولع مصرف طولانی مدت داشته باشید. برخلاف سایر سندرم های ترک اعتیاد، یا برخی داروها، ترک آدرال با مشکلات پزشکی خطرناکی همراه نیست. اما خطر اصلی ممکن است این باشد که در عده‌ای افسردگی ایجاد کند و یا به ندرت افکار و امیال کشیده شدن به سمت خودکشی پدید بیاورد.
علائم و نشانه‌ها
ترک آدرال ممکن است برای هر فردی متفاوت باشد، تجربه برداشت شما به عوامل مختلفی از جمله ماهیت استفاده شما از آدرال بستگی دارد. اگر به اختلال استفاده از محرک (اعتیاد آدرال) مبتلا هستید. در هفته های بعد از آخرین دوز مصرف، موارد دیگری وجود دارد که ممکن است با آنها درگیر‌شوید.
در ابتدای ترک، علائم می‌توانند شدید باشند. کناره‌گیری ممکن است بر توانایی در عملکرد طبیعی و انجام مسئولیت‌های شما در خانه، مدرسه و محل کار تأثیر بگذارد.
آدرال فعالیت دو انتقال دهنده عصبی نوراپی نفرین و دوپامین (پیام رسان‌های شیمیایی) را در مغز شما افزایش می‌دهد. دوپامین مسئول فعال کردن سیستم پاداش مغز شما است. نوراپی نفرین مسئول تقویت هوشیاری، تمرکز و عملکردهای شناختی شما است که هر دو در تنظیم خلق و خوی نقش دارند.
مغز شما در اثر مصرف طولانی مدت آدرال، به افزایش فعالیت این انتقال دهنده‌های عصبی عادت می‌کند. علائم ترک، به این دلیل رخ می‌دهد که مغز آنچه را که معتقد است سطح پایین دوپامین و نوراپی نفرین است تجربه می‌کند.
جای تعجب نیست که علامت اصلی ترک آدرال، افسردگی است. این احساس، ناشی از ترک موقتی آدرال است و معمولاً حدود یک هفته بعد از آخرین دوز مصرفی شما ادامه می‌یابد. با این حال در برخی از افراد افسردگی می‌تواند هفته‌ها یا ماه‌ها ادامه یابد. البته واضح است که این افسردگی شدید، با غمگین بودن بسیار متفاوت است.
پیامد‌های عمومی ترک
- احساس پوچی یا ناامیدی
- از دست دادن علاقه به فعالیت‌هایی مانند رابطه جنسی یا ورزش که به طور معمول برای شما لذت‌بخش بودند.
- تحریک پذیری یا ناامیدی شدید
- کمبود کامل انرژی یا خستگی مفرط
- کم خوابی و یا برعکس آن تمایل شدید به خوابیدن
- احساس اضطراب
- پیدا شدن این حس که آهسته تر از حد معمول حرکت می‌کنید.
- انتقاد شدید از خود یا احساس بی ارزشی
- احساس گناه و حسرت
- کم خوردن و یا برعکس آن تمایل شدید به غذا خوردن
- اختلال در تفکر، تمرکز، یا برنامه ریزی
- دردهای غیرمعمول
- مرگ اندیشی یا گرایش به سمت خودکشی
از آنجا که مغز شما نسبت به سطح پایین “دوپامین” و “نوراپی نفرین” واکنش نشان می‌دهد علائم ترک فقط به افسردگی محدود نمی‌شود.
به تازگی مطالعه‌ای نشان داده است که تغییر در سطوح شیمیایی مغز در حین ترک “آمفتامین” ممکن است باعث حساسیت بیشتر افراد نسبت به استرس شود. این امر ممکن است نشانگر این مطلب باشد که چرا مواردی که پیش‌تر باری شما آزاردهنده نبودند، در هنگام ترک بسیار رنج‌آور جلوه می‌کنند.
مطالعه دیگری بر روی موش‌های صحرایی نشان داد که “آمفتامین” سطوح شیمیایی مغز را به گونه‌ای تغییر می‌دهد که به تقویت رفتار جویای پاداش می‌انجامد. محققان دریافتند که این تغییرات ماه‌ها پس از آخرین دوز موش‌ها ادامه داشت. این توضیح خوبی نشان می‌دهد که چرا تمایل به مصرف مواد مخدر بسیار پایدار است و چرا افرادی که از آدرال خارج می‌شوند به دنبال راه‌های دیگری مانند پرخوری هستند تا سیستم پاداش مغزشان تحریک شود.
علائم جانبی ترک
علائم دیگر ترک از نظر انجمن روانپزشکی آمریکا عبارتند از:
- رویاهای زنده و ملموس و گاه بسیار ناخوشایند
- افزایش اشتها
- مشکلات تفکر یا تمرکز
- حرکات سریع و یا به عکس واکنش‌های کند
- یک ضربان قلب غیرمعمول و کند
- سردرد
- هوس آدرال
علائم ترک در اکثر افراد طی چند هفته برطرف می‌شود. با این حال پس از طی این دوره ممکن است با برخی از مشکلات روانشناختی، اجتماعی یا عاطفی غیر منتظره روبرو شوند.
یک دوره افسردگی می‌تواند تأثیرات طولانی مدت مانند بر افکار، احساسات داشته باشد و به خاطراتی دردناک یا آسیب‌زا منجر شود. همچنین ممکن است مجبور شوید با عواقب عدم اجرای مسئولیت‌های خود در هنگام ترک اعتیاد مقابله کنید. این امر ممکن است شامل مشکلات کار، مدرسه یا خانه باشد.
کنار آمدن با پیامد‌های ترک
متأسفانه در حال حاضر هیچ دارویی برای درمان ترک “آمفتامین” توصیه نمی‌شود اما مواردی وجود دارد که می‌توانید برای کاهش ناراحتی خود انجام دهید، مثلا با مشورت پزشک خود برخی از داروهای زیر را استفاده کنید.
داروهای ضد اضطراب
این داروها معمولاً توصیه نمی‌شوند، خصوصاً در طولانی مدت، اما ممکن است در چند روز اول ترک برای تسکین موقتی تجویز شوند. اگر دچار تحریک شدید یا پرخاشگری شدید، با پزشک خود در مورد دریافت یک هفته “بنزودیازپین” و یا برای طولانی مدت از “کلونازپام” (کلونوپین)، صحبت کنید.
تسکین دهنده درد ( OTC)
اگر سردرد یا بدن درد دارید، می‌توانید از یک مسکن بدون نسخه مانند آسپیرین، استامینوفن (تایلنول)، ایبوپروفن (ادویل) یا اکسسدرین، استفاده کنید.
دارو خواب
اگر درخوابیدن مشکل دارید و تا دیر هنگام بیدارمی‌مانید، با پزشک خود مشورت کنید و در صورت توصیه ایشان از داروهای خواب آوری مانند “امبین ” استفاده کنید. همچنین می‌توانید آنتی‌هیستامین‌های مسکنی مانند “بنادریل” را به کار ببرید.
داروهای ضد افسردگی
اگر قبل از تصمیم به ترک، از داروهای ضد افسردگی استفاده کنید، آنها می‌توانند از پیامد‌های افسردگی طولانی مدت بعد از ترک جلوگیری کنند اما اثبات نشده است که علائم حاد ترک را کاهش می‌دهند.
خودیاری
از شخصی که به او اعتماد دارید مانند خواهر و برادر، پدر و مادر یا دوست بخواهید هر از چند گاهی شما را ملاقات و چک کند تا مطمئن شوند که حالتان خوب است.
مرخصی بگیرید و یک برنامه ریزی منظم برای انجام مسئولیت‌ها و تعهدات روزمره خود داشته باشید. با چند روز مرخصی از کار، مدرسه و تحصیل، کمی به خودتان استراحت و آرامش بدهید.
با قطع داروها، ممکن است دوباره وسوسه مصرف در شما پیدا شود، بنابراین سعی کنید جلوی این حس وسوسه‌گر و نهانی خود را بگیرید و مدام تکرار کنید که می‌توانید اعتیاد را شکست دهید زیرا با این کار قطعا قادر خواهید بود تا از بیماری‌ها و مشکلاتی که داشتید، رهایی پیدا کنید.
نوشیدن مایعات فراوان و خوردن وعده های غذایی سالم بسیار مفید است. شما باید بدن خود را با ویتامین‌ها و الکترولیت‌ها تقویت کنید.
با ترک مواد یا دارو، خود را برای یک دوره افسردگی کوتاه مدت آماده کنید. سعی کنید ذهنتان را با چیز‌های آرامش بخش یا چیزهایی که باعث خوشحالی‌تان می‌شود، مشغول کنید حتی اگر این چیزهایی مانند بستنی و نوشابه خوب و فیلم‌های طنز باشند.
ورزش برای تشویق ترشح انتقال دهنده‌های عصبی، بسیار مفید است و احساس خوبی را برای شما بوجود می‌آورد.
هشدارها
به طور کلی آدرال برای خارج شدن از خانه بی خطر است. برخلاف داروهایی مانند الکل و بنزودیازپین‌ها، با سندرم ترک پیچیده‌ای همراه نیست. بعید به نظر می‌رسد که ترک آدرال و آمفتامین، باعث ایجاد مشکلات جدی پزشکی شود.
مشکلات و علائم ترک آدرال، ممکن است کمی غیرقابل پیش بینی باشد، ولی از قبل می‌توان فهمید که ممکن است به افسردگی یا تحریک شدید دچار شوید.
صحبت با پزشک در مورد برنامه‌های ترک، می‌تواند مفید باشد. دکتر شما ممکن است بتواند از شما پشتیبانی کوتاه مدت و بلند مدت به عمل بیاورد.
تنها خطر اصلی ترک کامل آدرال ممکن است باشد. این است که در برخی افراد افکار یا گرایش‌هایی به سمت خودکشی پیش بیاید. حتی اگر سابقه افکار خودکشی یا افسردگی ندارید. بازهم این احتمال را درنظر بگیرید و سعی کنید به سمت تنهایی نروید و بیشتر در جمع حاضر باشید. سعی اوقات خود را با دیگران صرف کنید. آدرال تأثیرات جدی بر روی سطوح شیمیایی مغز شما دارد و این امر، پیش‌بینی رفتار آینده و چگونگی تغییر روحیه شما دشوار می‌کند.
درمان طولانی مدت
درمان طولانی مدت ترک “آمفتامین” تا حدی به ماهیت استفاده از آن بستگی دارد. اگر برای ترک آدرال، طبق نظر پزشک از داروی “ADHD” استفاده می‌کنید، احتمالاً دیگر نیازی به درمان طولانی مدت ندارید.
تمام داروهای اعتیاد به روشی غیرمستقیم بر “دوپامین” مغز تأثیر می‌گذارند. محرک‌ها تأثیر مستقیمی بر گیرنده‌های “دوپامین” دارند که اساساً موجب تقویت سیستم پاداش مغز می‌شوند. این بدان معناست که مغز برای مقاومت در برابر ولع مصرف، دچار مشکلات زیادی خواهد شد.
شما در حالی که دچار یک آسیب واقعی جسمی هستید، تصمیم به ترک می‌گیرید. در طول این مدت، مغز شما ضعیف و آسیب پذیر خواهد شد. برای مقاومت در برابر هوس استفاده مجدد، شما نیاز به حمایت زیاد اطرافیان دارید و همچنین مجبور به استفاده از داروها و نیز پیگری‌های روان درمانی هستید.
درمان اصلی اعتیاد به آمفتامین، “روان درمانی” است. در این زمینه دو نوع روش موثر به نام‌های درمان شناختی رفتاری (CBT) و مدیریت احتمالی (CM) توصیه شده است.
در طول درمان شناختی رفتاری، شما با یک درمانگر یا مشاور کار می‌کنید تا بتوانید عوامل تحریک کننده دارو را شناسایی و مدیریت کنید. شما یاد می‌گیرید که الگوهای فکری منفی را که در گذشته، باعث سوء مصرف آدرال شده است، اصلاح کنید. مثلا یاد می‌گیرید که مقاوم باشید، زیرا می‌توانید زندگی مفیدی بدون آدرال را تجربه کنید و از آن لذت ببرید.
مدیریت احتمالی
مدیریت احتمالی” (cm)، نوعی درمان است که از تمایل مغز شما برای تحریک سیستم پاداش، استفاده می‌کند. اصولاً شما برای بهبود رفتار خود با یک مشاور کار می‌کنید و مشاور به موفقیت‌های شما پاداش می‌دهد. به عنوان مثال هنگامی که برنامه مطالعاتی ترک آدرال را به پایان می‌برید، ممکن است مشاورتان، کارت هدیه برای قهوه و دونات به شما پاداش دهد.
درک این نکته نیز مهم است که چون سیستم پاداش مغز شما فعالیت می‌کند ممکن است در معرض خطر ابتلا به مصرف سایر مواد بیفتید و یا دچار اعتیاد رفتاری شوید. افراد مختلف از جایگزین‌های متفاوتی برای ترک “آمفتامین” یا “آدرال” استفاده می کنند، از جمله داروهایی مانند نیکوتین و یا ممکن است به سمت رفتارهایی مانند قمار، خرید و یا رابطه جنسی کشیده شوند.
کار با یک درمانگر یا مشاور اعتیاد به شما کمک می کند تا در طولانی مدت از مصرف آدرال پرهیز کنید و تعادل سالم را در سایر زمینه‌های زندگی خود به دست بیاورید.
سخن پایانی
ترک آدرال کار آسانی نیست و برای ترک آن همت و کوشش زیادی لازم است. اگر دانش‌آموزی هستید و از آدرال برای موفق شدن در تحصیل استفاده می‌کنید، ترک آن می تواند بسیار سخت باشد، اما قطعا برای سلامتی‌تان مفید‌تر است. سعی کنید آگاهی خود را در زمینه ترک اعتیاد بالا ببرید و با کمک درمانگران به سرعت آن را تشخیص دهید. کار با یک درمانگر یا مشاور در مدرسه می تواند به شما کمک کند تا با این عوامل کنار بیایید و عادت‌های جدید مطالعه را ایجاد کنید. در واقع با ترک حتی یک عدد آدرال در طی روز یا هفته، می‌توانید در طولانی مدت زندگی سالم‌تر، پاکدامن‌تر و مفید‌تری را ادامه دهید.
