به قلم لئو بابائوتا – چه چیزی باعث میشود از دست دیگر افرادی که در زندگیمان هستند، ناامید یا عصبانی شویم؟ اگر باهم صادق باشیم، برای همهمان رخ میدهد. اطرافیانمان ممکن است به نظرمان گستاخ، ناامیدکننده، غیرقابل اعتماد، بیمسئولیت و آزاردهنده بیایند و انتظارات ما را برآورده نکنند.
در حالی که به هیچ وجه نمیتوان رفتار سوء یا آزاردهنده را توجه کرد، خیلی از اوقات، مشکل از شخص مقابل نیست، بلکه مربوط به انتظار ما از این فرد است. انتظار از دیگران است که سبب ناامیدی و مشکل برایمان میشود.
خب، چطور میتوانیم با این انتظار خود کنار بیاییم و به آرامش برسیم و واکنشهای تند کمتری بروز دهیم و با اطرافیانمان مهربانتر باشیم؟ بیایید در موردش صحبت کنیم.
انتظارات چطور ما را به هم میریزد؟
معمولا به خاطر ناامیدیمان، دیگران را مقصر میدانیم. آنها هستند که عصبیمان میکنند، بیمسئولیتی نشان میدهند، کلهشقی دارند و دیوانه شدهاند. معمولا هم دلایل خوبی برای این تعبیرات ما وجود دارد. موارد زیر برخی از ایدهها در این باره هستند:
- ناامیدی ما را آزار میدهد نه آنها را. شاید تقصیر آنها باشد، ولی این ما هستیم که در ناامیدی، رنج و عصبانیت به سر میبریم.
- معمولا خودمان هم بیتقصیر نیستیم. خب، درست است. بعضی وقتها واقعا تقصیری نداریم و طرف مقابل واقعا عوضیبازی درمیآورد. البته همیشه این طور نیست. مقصر دانستن آنها باعث میشود از رفتار خود غافل شویم و از بررسی آن اجتناب میکنیم.
- این ناامیدیها براساس انتظارات ما ایجاد میشود. دوست داریم افراد به صورت دیگری رفتار کنند و وقتی رفتار متفاوتی میبینیم، عصبی میشویم.
- انتظارات به طور کامل در ذهن ما ایجاد میشود. از این رو، میتوان گفت انتظارات جامعه هستند که در ما نمود داشتهاند. با این حال، همچنان در ذهن ما هستند. میتوانیم آنها را ایجاد کنیم، تغییر دهیم و رهایشان کنیم.
- بدون این انتظارات میتوانیم شاد و در آرامش باشیم.
- بدون انتظاراتمان از دیگران، میتوانیم خوبیهای آنها را ببینیم و صرفا ایرادهایشان به چشممان نخواهد آمد.
بهتر است چند جملهای هم در خصوص آزار و اذیت از سوی اطرافیان بگویم. نباید چنین رفتارهایی را تحمل کنیم. اگر رفتار فردی به نوعی آزارتان میدهد، از خود محافظت کنید. از مرزهای اطرافتان محافظت کنید. میتوانیم بدون تنفر از طرف مقابل هم از خود محافظت کنیم. دور شدن از فرد مقابل و دیدن خوبیهایش با وجود تمام ایرادات و مشکلهایش، آن قدرها هم سخت نیست.
نکته مهم این است که انتظارات میتوانند باعث ناامیدی، عصبانیت و اذیتمان شوند. انتظاراتمان هستند که باعث رنجمان میشوند. انتظارات هستند که باعث میشوند از مهربانی به دیگران اجتناب کنیم.
کار کردن روی انتظار از دیگران
اگر به نظرتان آمادگی کار روی انتظارات خود از دیگران را دارید، برخی راههای کلیدی برای رسیدن به وضعیت ذهنی بهتر را باهم مرور میکنیم:
- رنج خود را درک کنید. حس عصبانیت، درد و ناامیدی که پیدا کردهاید را درک کنید. لازم نیست تمام این احساسات را با جزئیات برای خود روایت کنید. فقط این رنج را حس کنید. اصلا در مورد غوطه ور شدن در رنج نیست. فقط باید رنج خود را ببینید و کمیبه آن توجه کنید
- اول نسبت به خود دل رحمی داشته باشید. بعد از آن میتوانید در حق دیگران هم مهربانی کنید. اول باید بتوانید با خود مهربان باشید و بعد آن را نثار دیگران کنید. تمرین این است که بتوانید از قلبتان نسبت به خودتان، مهربانی پمپاژ کنید که انگار در حال بروز احساسات نسبت به یکی از عزیزانتان هستید. این باعث میشود بتوانید بهتر با دردتان ناشی از انتظارات برآورده نشده کنار بیایید.
- تصویر بزرگتر را ببینید. بعد از اینکه نسبت به خود مهربانی نشان دادید، ذهنتان را بزرگتر از حباب خودخواهی باز کنید. خیلی از اوقات در این حباب زندگی میکنیم، فقط به خودمان فکر میکنیم و فقط خواستههای خودمان برایمان مهم هستند. هیچ چیزی غیر از خواستههای خود را برنمیتابیم. اگر نگرانیهای دیگران را ببینید، دنیا برایتان بزرگتر میشود. رنج دیگران و الگوهای آزاردهنده رفتاری برای آنها را هم ببینید. خوبی دیگران را ببینید. تصویر بزرگتر را ببینید.
- حباب انتظارات را بترکانید. دقیقا بعد از اینکه تصویر ذهنی خود را بزرگتر کردید، میتوانید از حباب انتظار خود هم رد شوید. به انتظاراتتان از دیگران به چشم یک حباب انتظار نگاه کنید و آن را بترکانید. بدون این حباب، از اسارات انتظار، آزاد میشوید. چطور است؟ طرف مقابل را بدون آن همه انتظارات، چطور میبینید؟
- مهربانی نسبت به اطرافیانتان را تمرین کنید. بعد از دیدن رفتار آزاردهنده از طرف مقابل، سعی کنید بفهمید این رفتار به خاطر ترس، رنج یا بلاتکلیفی بوده یا نه؟ احتمالا از روی عادت و به خاطر ترس یا درد، چنین رفتاری نشان میدهند. و بله، قطعا گستاخانه، آزاردهنده و دردناک است. برای خودشان هم همین طور است و باید تمام زندگی خود را به همین صورت طی کنند. ببینید میتوانید نسبت به این فرد که در درد و رنج دست و پا میزند، مهربان باشید؟ باید بدون قضاوت یا نگاه از بالا به پایین با آنها رفتار کنید. مهربانی خالص در حق یک انسان دیگر را نشان دهید. آرزو کنید درد و رنجشان، تمام شود. تمرین بسیار قدرتمندی است. یادتان باشد همچنان باید از خودتان در مقابل آزاررسانی آنها محفظت کنید، ولی همچنان میتوانید مهربانی را رواج دهید.
- مسائل را شخصی نکنید. دون میگل روئیز در کتابش به نام 4 میثاق، مینویسد که نباید در زندگیمان هیچ چیز را شخصی بدانیم. اینکه هر رفتاری از فرد مقابل میبینیم، در مورد خود او است. میتواند کمکمان کند سختیهای او را درک کنیم و نسبت به آنها مهربان باشیم و خودمان در این مسیر آسیب نبینیم و از آنها متنفر نباشیم.
با کار کردن روی انتظارمان، میتوانیم کاری کنیم که درد و رنجمان کمتر شود و در حق دیگران هم مهربان داشته باشیم. فقط باید بتوانیم حباب انتظارات را بترکانیم و الگوهای مهربانی را جاری کنیم. شاید توانستیم هم خودمان و هم دیگران را از جهنم خلاص کنیم. تمرینی است که ارزش امتحان کردن دارد.
چطور با خودتان مهربان باشید و همچنان بتوانید به کارهایتان هم برسید؟