شاید ما تاکنون بسیار در مورد منفی‌گرایی و مضرات آن شنیده باشیم. اما در مورد مثبت گرایی سمی کمتر شنیده‌ایم. مثبت گرایی سمی یعنی اینکه هر چقدر شرایط سخت و دشوار شود، افراد باید ذهنیت مثبت خود را حفظ کنند. در مثبت‌گرایی سمی باور بر این است که انسان در هر شرایطی باید احساس خوشحالی و شادی کند. با وجود اینکه خوش‌بین بودن مزایایی زیادی برای روان و جسم ما دارد. اما مانند هر چیز دیگری، افراط در خوش‌بینی نیز موجب مشکلات متعددی می‌شود. در همه چیز حتی خوش‌بینی باید تعادل را رعایت کنیم.
مقدمه
همه ما می‌دانیم که داشتن نگرش مثبت برای سلامت روان ما مفید است. اما مشکل این است که روند زندگی همیشه خوب و مثبت نیست. ما در طول زندگیمان با احساسات و تجربیات دردناکی سر و کار داریم. این احساسات، اگر چه اغلب ناخوشایند هستند اما مهم که با آنها را بپذیریم.
مثبت گرایی سمی، باعث می‌شود که خوش‌بینی بیش از حد تعمیم یابد. این نگرش فقط بر اهمیت خوش‌بینی تاکید نمی‌کند. بلکه می‌گوید ما باید هر نوع احساساتی که مثبت نیستند را رد کنیم. به عبارت دیگر در این نوع نگرش افراد باید تمام احساسات منفی خود را انکار کنند، گویی که اصلا وجود ندارند.
اشکال مثبت گرایی سمی
مثبت گرایی سمی انواع مختلفی دارد که ما در ادامه آن را معرفی می‌کنیم:
فقط به جنبه‌های مثبت هر اتفاقی نگاه کنید. اعتقاد این نوع از مثبت‌گرایی سمی این است که وقتی اتفاق بدی مانند بیکار شدن، جدایی از شریک زندگی و غیره برایمان رخ می‌دهد. به دنبال جنبه‌های مثبت این اتفاق باشیم و به صورت کلی جنبه‌های منفی آن را نادیده بگیریم. اغلب مردم برای ابراز همدردی از جملات این چنینی استفاده می‌کنند. اما باید بدانیم این نوع حرف‌ها باعث می‌شود فرد نتواند مشکلات و تجربیات خود را بازگو کنند.
هر چیزی که اتفاق می‌افتد دلیلی دارد. معمولا مردم وقتی فردی چیزی را از دست می‌دهد، از این جمله استفاده می‌کنند. اغلب چنین اظهاراتی را به این دلیل بیان می‌کنند که معتقدند باعث تسکین درد طرف مقابل می‌شود. اما گفتن این جمله نیز باعث می‌شود فرد از گفتن درد خود اجتناب کند.
خوشبختی یک انتخاب است. همه ما گاهی اوقات احساس غمگینی و ناراحتی می‌کنیم. در این حالت افراد با گفتن خوشبختی انتخاب خودتان است به شما این حس را القا می‌کنند که اینکه شما فرد خوشحال نیستید، انتخاب خوتان است.
با وجود اینکه افراد با نیت خوب اغلب این حرف‌ها را میگویند، اما باعث ایجاد مشکلات روانی برای فرد می‌شود.
باید بدانید مثبت گرایی سمی حمایت واقعی که فرد برای کنار آمدن با آنچه با آن روبرو شده است نیاز دارد، سلب می‌کند.
چرا مثبت گرایی سمی مضر است
باید بدانید خوش‌بین بودن افراطی می‌تواند آسیب بزند به فردی که در حال گذراندن روزهای سخت زندگیش است. در این حالت فرد دیگر فرد نمی‌تواند احساسات واقعی خود را به اشتراک بگذارد و حمایت اطرافیان را بدست آورد. او دیگر نمی‌تواند محبت دیگران که باعث می‌شود راحت‌تر با این تجربیات روبرو شود را بدست آورد. در نتیجه احساسات او نادیده گرفته می‌شوند، و فرد دچار مشکلات روانی متعدد می‌شود.
شرم‌آور است: وقتی کسی در رنج است، باید بداند که احساساتش واقعی است. بنابراین می‌تواند با صحبت کردن با دوستان و خانواده، عشق و آرامش بدست آورد. مثبت گرایی سمی به افراد می‌گوید که احساساتی که دارند غیرقابل قبول و شرم‌آور هستند.
باعث احساس گناه می‌شود: جملاتی که با هدف خوش‌بینی افراطی گفته می‌شود این پیام را می‌فرستد که اگر راهی برای احساس مثبت پیدا نمی‌کنید، حتی در مواجهه با تراژدی، مشکل از خود شما است.
از احساسات اصیل انسانی جلوگیری می‌کند: مثبت گرایی سمی به عنوان یک مکانیسم اجتناب عمل می‌کند. وقتی افراد درگیر این نوع رفتار می‌شوند، تلاش می‌کنند موقعیت‌های عاطفی که ممکن است باعث ناراحتی آنها شود، نادیده بگیرند. گاهی اوقات ایده مثبت‌گرایی سمی را به اندازه‌ای تکرار می‌کنیم که به صورت ناخودآگاه آن را می‌پذیریم. در این حالت ما به فردی تبدیل می‌شویم که احساسات مربوط به ناراحتی نادیده می‌گیریم، رد و انکار می‌کنیم.
از رشد جلوگیری می‌کند: مثبت گرایی مثبت این امکان را به ما می‌دهد اجتناب کنیم از احساس چیزهای که ممکن است برایمان دردناک باشد. اما این نگرش همچنین توانایی رویارویی با احساسات چالش برانگیز را که در نهایت می‌تواند منجر به رشد و بینش عمیق‌تر شود را از ما سلب می‌کند.
مثبت گرایی مثبت چه زمانی مفید است؟
مثبت گرایی مثبت فقط زمانی که فرد دچار پریشانی واضطراب شدید شخصی است می‌تواند مفید باشد. اما وقتی فرد با مشکلات متعددی مانند از دست دادن شغل، مشکلات مالی، بیماری یا از دست دادن یکی از عزیزانش کنار می‌آید. گفتن اینکه باید فقط به جنبه‌های مثبت زندگی نگاه کنی، می‌تواند کاملا بی‌رحمانه به نظر برسد.
نشانه‌های مثبت‌گرایی سمی
برای اینکه متوجه شوید فرد مثبت گرا سمی هستید یا نه، باید به علائم مربوط به این رفتار توجه کنید. ما در ادامه نشانه‌های که به شما کمک می‌کند، این نوع رفتار را تشخیص دهید، آورده‌ایم.
- از بین بردن مشکلات به جای روبروی با آنها
- احساس گناه به خاطر غمگینی، عصبانیت یا ناامیدی
- پنهان کردن احساسات واقعی خود در پشت نقل قول‌های جالب در مورد حال خوب که از نظر اجتماعی قابل قبول‌تر به نظر می‌رسند
- پنهان کردن یا نادیده گرفتن احساسات واقعی
- توجه نکردن به احساسات دیگران، زیرا احساسات آنها شما را ناراحت می‌کنند.
- عدم علاقه به ارتباط با افرادی که نگرش مثبتی ندارند
- تلاش برای غلبه بر احساسات دردناک
جلوگیری از مثبت‌گرایی سمی
اگر تحت تاثیر مثبت گرایی سمی قرار گرفته‌اید یا اینکه خودتان این نوع رفتار را دارید، باید بدانید کارهایی وجود دارد که می‌توانید انجام دهید که باعث ایجاد یک رویکرد متعادل‌تر در شما شود. برخی از این کارها به شرح زیر است:
مدیریت احساسات منفی
به جای انکار احساسات منفی آن را مدیریت کنید. اگر احساسات منفی خود را کنترل نکنید، دچار استرس می‌شوید. اما باید بدانید که با وجود معایبی که احساسات منفی دارند، به شما اطلاعات مهمی می‌دهند که می‌تواند منجر به تغییرات سودمند در زندگیتان شود.
واقع‌بین بودن
در مورد احساسات خود واقع‌بین باشید. طبیعی زمانی که با یک موقعیت استرس‌زا روبرو می‌شوید، احساس استرس، نگرانی یا حتی ترس داشته باشید. از خودتان توقع زیادی نداشته باشید. بهتر است به جای انکار این احساسات، بر روی مراقبت از خود و برداشتن گام‌هایی در جهت پیشرفتان تمرکز کنید.
گوش دادن به دیگران
وقتی کسی در مورد زندگی و مشکلات احساسی خود صحبت می‌کند، با جملات مسموم او را وادار به سکوت نکنید. به آنها اجاز دهید آنچه احساس می‌کنند را بیان کنند و به آنها به بگویید که این تجربیات طبیعی است.
نگرانی بیش از حد
اشکالی ندارد اگر بیش از حد در مورد برخی از چیزها نگران باشید. اگر در حال حاضر در زندگی خود چالشی دارید و نگران آینده هستید در عین حال نیز امیدوارید که موفق می‌شوید. باید بدانید که احساسات شما بسیار پیچیده هستند و درک آن گاهی اوقات برای خودتان نیز مشکل است.
