مقدمه
لیبیدو (Libido) اصطلاحی است که در نظریه روانکاوی برای توصیف انرژی ایجاد شده توسط نیروی بقا و غرایز جنسی استفاده می‌شود. طبق نظر زیگموند فروید، میل جنسی بخشی از نهاد و نیروی محرکه همه رفتارها است. در حالی که اصطلاح “لیبیدو” در دنیای امروز به معنای شهوت جنسی است. اما از نظر فروید، لیبیدو هم انرژی روانی و هم انرژی جنسی را شامل می‌شود.
دیدگاه‌های فرویدی از لیبیدو
فروید معتقد بود که نهاد تنها بخشی از شخصیت است که از بدو تولد وجود دارد. به گفته وی، نهاد مخزنی از انرژی ناخودآگاه و اولیه است. نهاد به دنبال لذت، و به صورت فوری خواسته‌های خود را ارضا می‌کند. این نهاد که به عنوان منبع خواسته‌ها و انگیزه‌های ما عمل می‌کند.
لیبیدو و نهاد
libido چگونه در نهاد عمل می‌کند؟ نهاد توسط آنچه فروید اصل لذت می‌نامد کنترل می‌شود. اساساً، نهاد سعی می‌کند تمام اقدامات و فرایندهای بدن را جهت دستیابی به بیشترین میزان لذت ممکن هدایت کند. از آنجا که نهاد تقریباً کاملاً ناخودآگاه است، مردم حتی از بسیاری از این اصرارها اطلاع ندارند.
نهاد نیاز به تأیید فوری حتی اساسی‌ترین اصرارهای ما دارد. اگر نهاد تمام اعمال ما را کنترل می‌کرد، هر زمان که می‌خواستیم، بدون توجه به شرایط، آنچه را خواسته ما بود می‌گرفتیم. بدیهی است که این امر برخی مشکلات جدی ایجاد خواهد کرد. خواسته‌ها و امیال ما همیشه مناسب نیستند و عمل به آنها می‌تواند پیامدهای جدی داشته باشد.
تأثیر خود Ego
بنابراین، چه چیزی مانع از این می‌شود که مردم بر اساس اساسی‌ترین غرایز و خواسته‌هایشان عمل نکند؟ منیت یا خود که بخشی از شخصیت هر فرد است با استفاده از انرژی زیست مایه‌ای (libidinal ) نهاد، خواسته‌ها را شناسایی می‌کند و اطمینان حاصل می‌نمائید که این اصرارها به روش‌های قابل قبولی بیان می‌شوند. منیت توسط اصل واقعیت کنترل می‌شود، که متمرکز بر کمک به فرد برای دستیابی به اهداف خود از راه‌های واقع بینانه و قابل قبول است.
بنابراین، در حالی که خواسته‌های میل جنسی نهاد ممکن است به شما بگویند آن دونات را از قفسه فروشگاه بگیرید و بلافاصله شروع به خوردن آن کنید. اما منیت سعی می‌کند این انگیزه را کنترل کند. منیت در این مرحله از شما می‌خواهد اقدامات قابل قبولی از نظر اجتماعی انجام دهید. یعنی اینکه دونات را در سبد خرید قرار دهید، هزینه آن را پرداخت نمائید و سپس آن را به خانه ببرید و در آنجا به اصرارتان برای خوردن این خوراکی خوشمزه تن دهید.
نقش فراخود Superego
به این فرایند یک عارضه دیگر به نام فراخود نیز اضافه می‌گردد. فراخود بخشی از شخصیت شما که شامل آرمان‌ها و اخلاقیات درونی شده که از والدین، شخصیت‌های مهم و جامعه آموخته‌اید. منیت باید بین خواسته‌های اساسی ایجاد شده توسط میل جنسی و همچنین استانداردهای آرمان گرایانه اعمال شده توسط فراخود واسطه شود.
لیبیدو و رفع مشکلات
نحوه ابراز لیبیدو به مرحله رشد فرد بستگی دارد. به گفته فروید، کودکان از طریق یک سری مراحل روان جنسی رشد می‌کنند. در هر مرحله، لیبیدو در یک منطقه خاص متمرکز می‌شود. وقتی کودک با موفقیت از او استفاده کرد، به مرحله بعدی رشد می‌رود و در نهایت به یک بزرگسال سالم و موفق تبدیل می‌شود.
در بعضی موارد، فرد ممکن روی انرژی خود تمرکز کند. این حالت در مرحله اولیه رشد رخ می‌دهد و فروید از آن به عنوان تثبیت نام برد، که باعث می‌شود رشد ثابت بماند. وقتی این اتفاق می‌افتد، ممکن است انرژی زیست مایه‌ای بیش از حد به این مرحله رشد گره بخورد و فرد تا زمان حل تعارض در این مرحله “گیر” کند.
به عنوان مثال، اولین مرحله از تئوری فروید در مورد رشد روان جنسی، مرحله شفاهی است. در این مدت میل جنسی کودک متمرکز بر دهان است، بنابراین فعالیت‌هایی مانند خوردن، مکیدن و نوشیدن مهم است. اگر تثبیت دهانی رخ دهد، انرژی زیست مایه‌ای یک بزرگسال در این مرحله متمرکز می‌شود. که ممکن است منجر به مشکلاتی مانند جویدن ناخن، نوشیدن مشروبات الکلی، سیگار کشیدن و سایر عادت‌ها شود.
محدودیت انرژی لیبیدو
فروید همچنین معتقد بود که هر فرد مقدار معینی انرژی لیبیدو دارد. از آنجا که میزان انرژی موجود محدود است، وی می‌گوید که فرایندهای ذهنی مختلف برای آنچه موجود است رقابت می‌کنند. به عنوان مثال، فروید اظهار داشت که عمل سرکوب یا دور نگه داشتن خاطرات از هوشیاری آگاهانه، به مقدار زیادی انرژی روانی نیاز دارد. هر فرآیند ذهنی که برای حفظ آن به انرژی زیادی احتیاج دارد، در توانایی عملکرد طبیعی ذهن تأثیر می‌گذارد.
فروید معتقد بود كه هدف از روانكاوی، آوردن انگیزه‌های میل جنسی ناخودآگاه به آگاهی آگاهانه است. با انجام این کار، می‌توان آگاهانه و بدون اعتماد بیش از حد به مکانیسم‌های دفاعی منیت، با چنین اصرارهایی برخورد کرد.
نماهای مدرن از لیبیدو
فراتر از خاستگاه فرویدی، امروزه اغلب از اصطلاح libido در رابطه با میل جنسی یک شخص استفاده می‌شود. میل جنسی چیزی بیش از سادگی میل بیولوژیکی به رابطه جنسی را شامل می‌شود. زیرا عوامل روانی و اجتماعی نیز موجود که در فعالیت جنسی نقش دارند.
استفاده مدرن از اصطلاح لیبیدو احتمالاً از کاربرد اصلی این اصطلاح توسط فروید برای اعمال میل جنسی ناشی می‌شود. در حالی که فروید به توسعه ایده‌های خود فکر می‌کرد به همین علت آزمایشات مختلفی را انجام داد. او در این آزمایشات مشاهده کرد که لیبیدو چیزی فراتر از اصرارهای جنسی و یک غریزه عمومی برای ادامه حیات است. او متوجه شد لیبیدو غرایز بقا و انگیزه دیگر را نیز در بر می‌گیرد.
بخوانید: “چرخه قاعدگی، چگونگی تغییر انرژی در این دوره و مراقبت از خودتان”
عوامل تاثیرگذار بر لیبیدو
برخی از عواملی که می‌توانند روی لیبیدو یا میل جنسی تأثیر بگذارند عبارتند از:
- شرایط پزشکی و بهداشتی نیز می‌تواند بر میل فرد برای رابطه جنسی تأثیر بگذارد. شرایط پزشکی مانند بیماری، خستگی و داروها اغلب می‌توانند میل جنسی را کاهش دهند. اختلالات جنسی از جمله اختلال محرک جنسی بیش فعالی و اختلال تحریک جنسی زنان نیز می‌تواند منجر به کاهش میل جنسی شود.
- عوامل روانشناختی که می‌توانند روی میل جنسی تأثیر بگذارند شامل استرس، شخصیت، سن، وضعیت رابطه، سبک زندگی و تجربیات گذشته است. به عنوان مثال، سوء استفاده جنسی و ضربه روحی می‌تواند روی میل جنسی تأثیر بگذارد. سایر موارد مانند تصویر بدن، عزت نفس و افسردگی نیز می‌تواند باعث شود میل جنسی افراد کاهش یابد.
- هورمون‌های جنسی، از جمله تستوسترون و استروژن، میل بیولوژیکی را برای رابطه جنسی ایجاد می‌کنند و به تنظیم میل جنسی کمک می‌کنند.
- مسائل اجتماعی از جمله تنهایی، روابط نامناسب و دوستی نیز می‌تواند میل جنسی را کاهش دهد.
تقویت لیبیدو
میل جنسی پایین یک مشکل رایج است. تحقیقات نشان می‌دهد که 15٪ از مردان و تقریبا 32٪ از زنان میل جنسی کمی دارند. با این حال، تحقیقات همچنین نشان داده است که با ایجاد چند تغییر در سبک زندگی می‌توانید میل جنسی خود را افزایش دهید.
صحبت با یک پزشک
تغییرات هورمونی مربوط به کنترل بارداری اغلب منجر به کاهش میل جنسی می‌شوند. گزینه‌های پیشگیری خود را با پزشک خود در میان بگذارید. در برخی موارد، استفاده از یک دارو یا روش دیگر ممکن است کمک کند. سایر داروها مانند داروهای ضد افسردگی نیز ممکن است بر میل جنسی شما تأثیر بگذارد، بنابراین بررسی داروهای مصرفی‌تان می‌تواند مفید باشد.
بررسی سطح استرس
استرس بیش از حد می‌تواند میل جنسی شما را مختل کند. بنابراین یافتن راه‌هایی برای آرامش و کنار آمدن موثر با استرس می‌تواند رابطه جنسی و صمیمیت را بهبود بخشد.
ورزش
ورزش بدنی فواید مثبت بسیاری از جمله بهبود میل جنسی دارد. یک مطالعه نشان داد که دوره‌های کوتاه ورزش تحریک جنسی در زنان را که از داروهای ضد افسردگی استفاده می‌کنند، بهبود می‌بخشد.
سخن پایانی
مفهوم لیبیدو همچنان نقش مهمی در روانکاوی بازی می‌کند. اما این اصطلاح در کاربرد مدرن آن تا حدودی معنای دیگری پیدا کرده است. امروز، وقتی از لیبیدو صحبت می‌کنیم، احتمالاً به ایده کلی میل به رابطه جنسی اشاره می‌کنیم. تعدادی از عوامل مانند عوامل روانی و اجتماعی می‌توانند فراتر از تأثیرات بیولوژیکی باشند که در میل جنسی نقش داشته دارند. اگر نگران میل جنسی خود هستید، صحبت با پزشک یا متخصص بهداشت روان را حتما در برنامه‌های خود قرار دهید.
