اختلال نافرمانی مقابله جویانه 

ODD یا (Oppositional defiant disorder) چیست؟

 (ODD) اختلال نافرمانی مقابله جویانه نوعی اختلال روانپزشکی است که به طور معمول در دوران کودکی، بین سنین 6 تا 8 سال بروز می کند و می تواند در تمام بزرگسالی ادامه یابد.

ODD  چیزی فراتر از خشم طبیعی کودکان است و تکرار و شدت ODD باعث مشکل در خانه و مدرسه می شود. علاوه بر این، کودکان اغلب با مشکلات یادگیری مربوط به رفتار خود نیز دست و پنجه نرم می کنند.

انواع

دو نوع اختلال نافرمانی مقابله جویانه وجود دارد:

 ODDدر دوران کودکی: این بیماری از سنین پایین وجود دارد و برای جلوگیری از پیشرفت آن به یک اختلال رفتار جدی تر، نیاز به مداخله و درمان زودهنگام است.

 ODD  با شروع نوجوانان: به طور ناگهانی در سال‌های راهنمایی و دبیرستان شروع می شود و باعث درگیری در خانه و مدرسه می شود.

علائم

کودکان مبتلا به اختلال نافرمانی مقابله جویانه رفتارهایی دارند که والدین و معلم‌های مدرسه خود را به چالش می کشند. به عنوان مثال، آن‌ها پرخاشگری و رفتار غلط هدفمند را نشان می دهند. آن‌ها معمولاً در تعامل مناسب با همسالان و بزرگسالان مشکل دارند. مشاجره و سرکشی کردن نیز یکی از مشکلات شایع در کودکان مبتلا به ODD است.

علائم و نشانه‌های رایج ODD عبارتند از:

• به راحتی اذیت شدن توسط دیگران
• ایجاد درگیری
• خشم مزاج مکرر
• تحمل کم برای ناامیدی
• دروغ گویی
• خلق و خوی و عصبانیت بی پروا
• عدم رعایت درخواست‌های ساده
• تحریک هدفمند دیگران  

  توجه به این نکته مهم است که افرادی که اختلال نافرمانی مقابله جویانه دارند، این علائم در چندین حوزه رخ می دهد و نه فقط در خانه. بسیاری از کودکان با والدین خود رفتار‌‌‌های مخالفت آمیز دارند اما در هیچ محیط دیگری این گونه رفتار نمی کنند.

تشخیص

برای تشخیص دادن اختلال نافرمانی مقابله جویانه درکودکان حداقل باید کودک چهارعلامت داشته باشد. این علائم باید حداقل در شش ماه رخ دهد و تأثیر منفی بر عملکرد اجتماعی، آموزشی یا شغلی داشته باشد.

خلق و خوی عصبانی / تحریک پذیر: غالباً حوصله خود را از دست می دهد، اغلب عصبانی یا کینه توز هستند، واغلب از لمس شدن اذیت می شودند.

رفتار استدلالی / سرپیچی:  غالباً با شخصیت‌های بزرگ یا بزرگسالان بحث می کند، به طور فعال سرپیچی می کند یا از مطابقت با درخواست مقامات یا قوانین خودداری می کند، اغلب به عمد دیگران را آزار می دهد و دیگران را مقصر اشتباهات خود می داند.

کینه جویی و انتقام: حداقل دو بار در شش ماه گذشته کینه توز و یا کینه جو بوده است.

علل

در حالی که هیچ علت مشخصی برای افرادی که دچار اختلال نافرمانی مقابله جویانه هستند وجود ندارد اما با ترکیبی از عوامل بیولوژیکی، روانشناختی و اجتماعی در ارتباط است.

عوامل بیولوژیکی عبارتند از:

• والدینی که سابقه اختلال کمبود توجه / بیش فعالیADHD   دارند
• والدینی که اختلال خلقی دارند (مانند افسردگی یا اختلال دو قطبی)
• والدینی که اختلال مصرف مواد دارند
• مادری که در دوران بارداری سیگار می کشید
• سطوح غیرطبیعی انتقال دهنده‌های عصبی در مغز
• قرار گرفتن در معرض سموم
• نقص در بخشی از مغز که مسئول استدلال، قضاوت و کنترل تکانه است
• تغذیه ضعیف

عوامل روانشناختی عبارتند از:

• پدر و مادری غافل یا غایب
• رابطه ضعیف با یک یا چند والد
• دشواری یا عدم توانایی در ایجاد روابط اجتماعی یا پردازش نشانه‌های اجتماعی

عوامل اجتماعی عبارتند از:

• سوء استفاده
• محیط آشفته
• بی ثباتی خانواده (مانند طلاق یا حرکت مکرر)
• نظم ناسازگار
• عدم نظارت

فقرعاطفی

بعضی اوقات ODD همراه با سایر اختلالات رفتاری یا مسائل بهداشت روانی، از جمله کمبود توجه، اختلال بیش فعالی، اختلالات اضطرابی، افسردگی، اختلال دو قطبی و اختلالات زبان رخ می دهد.

رفتار

مهم است که مداخله در اسرع وقت با کودکان مبتلا به ODD آغاز شود. بدون مداخله مناسب، ODD ممکن است به یک اختلال بزرگ تبدیل شود.

درمان

مهارت‌های درمانی شناختی برای حل مسئله : کودکان یاد می گیرند که علائم خاص ODD را مدیریت کنند و مشکلات ناشی از زندگی را شناسایی و حل کنند.

درمان خانواده و والدین: ممکن است از والدین، ​​خواهر و برادرها و سایر اعضای خانواده برای بهبود تعاملات و روابط خانوادگی جهت شرکت در درمان با کودک دعوت شود.

آموزش والدین: والدین یا مراقبان ممکن است استراتژی‌ها و تکنیک‌های مدیریت رفتار برای کاهش رفتار‌های نادرست در خانه آموزش ببینند.

روان درمانی: درمان فردی می تواند به کودک در یادگیری مهارت‌های جدید مانند کنترل خشم کمک کند.

آموزش مهارت‌های اجتماعی:  آموزش رسمی مهارت‌های اجتماعی می تواند در تعامل کودک مبتلا به ODD با همسالان و بزرگسالان موثر باشد.

برای درمانگر کودک همکاری نزدیک با والدین و معلمان برای اطمینان از اثربخشی یک برنامه درمانی مهم خواهد بود زیرا ممکن است تکنیک‌های رفتاری که با اکثر کودکان کار می کنند در مورد کودکانی که مبتلا به ODD هستند بی اثر باشد.

دارو

در حالی که دارو به تنهایی یک درمان توصیه شده برای ODD نیست، ممکن است کودک شما برای درمان علائم سایر بیماری‌های همزمان مانند ADHD یا همان بیش فعالی اضطراب و اختلالات خلقی به دارو نیاز داشته باشد.

آموزش

روش‌های اصلاح رفتار می تواند روش‌های موثری برای کاهش مشکلات رفتاری در کودکان باشد. گاهی اوقات یک پزشک بالینی به طور جداگانه با مراقبان ملاقات می کند تا آموزش روش‌های زیر را برای فرزند پروری ارائه دهد که می تواند رفتارهای غلط را کاهش دهد. درمان اغلب بر روی یک یا دو مشکل رفتاری متمرکز خواهد شد، اما تمرکز باید بر تقویت رفتارهای طرفدار اجتماعی باشد.

ایجاد یک رابطه مثبت

اولین قدم در درمان ایجاد رابطه مثبت با فرزند شما است. بیشتر درمان‌های ODD با درگیری والدین با کودک در بازی کودکانه و تقویت و تعامل مثبت آغاز می شود.

انتظارات را تنظیم کنید

كودكان مبتلا به ODD غالباً هدف آزار والدین و معلمان را دارند و برای ایجاد پاسخ منفی رفتار نادرستی از خود نشان می دهند. تنظیم قوانین واضح انتظارات و بکارگیری مداوم آن‌ها از اهمیت ویژه‌ای برخوردار است.

یک روال منظم ایجاد کنید

داشتن یک برنامه معمول می تواند به کودکان مبتلا به ODD کمک کند تا در خانه با فعالیت‌هایی در خانه مانند انجام درست و به موقع درس خواندن و انجام تکالیف و زمان درست خواب یا فعالیت‌های مهارتی انجام دهد. به همین دلیل اعمال قوانین و پیروی از روال به طور مداوم و منصفانه مهم است.

نظم و پاداش

برای رفتار‌های اجتماعی که می خواهید مشاهده کنید، ستایش و پاداش مشخص ارائه دهید. اگر کودک به سیستم‌های مدیریت رفتار پاسخ داد، از نشانه یا نمودار رفتاری برای نشان دادن پیشرفت به سمت اهداف رفتار استفاده کنید. به کودک اجازه دهید پاداش‌هایی را که می خواهند بدست آورند شناسایی کند.

همانطور که کودک موفقیت را نشان می دهد، تقویت‌هایی مانند وقت گذراندن در یک فعالیت ترجیحی، ستایش کلامی، پاداش‌های خوراکی یا مواردی از جمله جعبه جایزه را ارائه دهید.

تعامل اجتماعی

هنگامی که کودک با دیگران تعامل دارد، اطمینان حاصل کنید که نظارت کافی برای اطمینان از اجرای قوانین وجود دارد و بزرگسالان می توانند به آن‌ها در تعامل مناسب کمک کنند. کمک مشاور مدرسه برای همکاری با همسالان برای کمک به آن‌ها در یادگیری واکنش مناسب به رفتارهای کودک می تواند مفید باشد.

کنار آمدن

والدین همچنین می توانند با تلاش خود به فرزندشان کمک کنند تا بهتر با ODD کنار بیاید.

از تعریف و تمجید مستقیم که می تواند منجر به یک رفتار نادرست شود، اجتناب کنید به خصوص اگر کودک تمایل به انجام عکس   آنچه شما می خواهید داشته باشد. به عنوان مثال، گفتن: “من روش ایستادن شما را دوست دارم” می تواند کودک را تحریک کند تا از نظر جسمی پرخاشگر شود.

• در برابر میل به بحث و گفتگو یا سخنرانی درمورد کودک مقاومت کنید و سعی کنید روحیه خود را تحت کنترل داشته باشید.
• از اجازه دادن به فرزندتان دیدن عصبانی شدن خودداری کنید، زیرا این ممکن است برای او پاداش آور باشد.
• از صدای واقعی و بدون احساسات استفاده کنید، فقط قانونی را که شکسته شده و عواقب آن را بیان کنید.
• ثابت قدم باشید و از درگیری لفظی با کودک در مورد عواقب یا اتفاقاتی که رخ داده است خودداری کنید.
• به کودک اجازه دهید جایی برای فکر کردن تخلیه عصبانیت و بار منفی ذهن خود را داشته باشد.

پشتیبانی از والدین

تربیت کودک مبتلا به ODD می تواند از نظر احساسی هزینه بر باشد و جستجوی فرصت‌های گفتگو با والدین مهم است. مهم نیست که خانواده و دوستان‌ شما چقدر متفکر و فهمیده باشند، صحبت خاصی با والدین که زندگی روزمره با کودک مبتلا به ODD را درک می کنند بسیار مهم است.

علاوه بر پشتیبانی عاطفی، انجمن‌های پشتیبانی آنلاین یا گروه و فضای مجازی می توانند اطمینان حاصل کنند که شما در مورد آخرین یافته‌ها و رویکردهای مدیریت ODD آموزش دیده اید.

سخن پایانی

بهبودی کودکان و نوجوان از ODD نامشخص است. برخی از کودکان بالغ می شوند و علائم این اختلال در بزرگسالی فروکش می کند دیگران این اختلال را تا بزرگسالی منتقل می کنند رفع نیاز‌های پیچیده این کودکان نیاز به همکاری والدین و پرسنل مدرسه و همچنین متخصصان بهداشت روان دارد. یک تلاش همکارانه و سازگار در خانه و مدرسه احتمال نتیجه مثبت برای این کودکان را بهبود می بخشد، به ویژه هنگامی که مداخلات از سنین پایین آغاز شود.