ترومای بین نسلی (Intergenerational trauma) به ترومایی گفته می‌شود که از بازماندگان حوادث بد به فرزندانشان منتقل می‌شود. افرادی که دچار ترومای بین نسلی هستند ممکن است علائم، واکنش‌ها، الگوها و اثرات عاطفی و روانی ناشی از آسیب‌های تجربه شده توسط نسل‌های قبلی را تجربه کنند.

پاسخ تروما چیست؟

انسان‌ها هزاران سال است که برای اینکه زنده بمانند توانایی‌های خود را توسعه داده‌اند تا با محیط سازگار شود. به عنوان مثال اگر با استرس مزمن زندگی می‌کنید یا یک رویداد آسیب‌زا را تجربه کرده‌اید، واکنش‌های خاصی فعال می‌شوند تا به زنده ماندن شما کمک کنند. این پاسخ‌ها به عنوان پاسخ‌های تروما شناخته می‌شوند.

اگرچه این پاسخ‌ها برای بقای کوتاه‌مدت مفید هستند، اما قرار گرفتن این پاسخ‌ها در فضای «حالت بقا» برای سلامت جسمی و روانی در درازمدت مضر است. هنگامی که مغز شما رفتار انطباقی لازم برای حفظ امنیت و زنده ماندن خود و خانواده‌تان را یاد می‌گیرد، این سازگاری‌ها ممکن است به نسل‌های آینده منتقل شود و یادگیری چیزهای که نیاز نداریم می‌تواند برای بدن و روان ما چالش‌برانگیز باشد.

مضرات حالت بقا

ماندن در «حالت بقا» می‌تواند توانایی فرد را برای رشد محدود کند. زیرا زندگی در حالت بقا در پاسخ به ترس، تروما و کمیابی بنا شده است. شکوفایی زمانی امکان پذیر است که یک حس توسعه یافته و تجربه زیسته از ایمنی و امنیت وجود داشته باشد، که افرادی که از ترومای بین نسلی رنج می‌برند ممکن است مدل یا دانش سلولی یا پایه‌ای برای آن نداشته باشند.

فردی که ضربه روحی را تجربه کرده است ممکن است در موقعیت هایی که از نظر عینی امن هستند، به دلیل نگرانی از وقوع یک رویداد آسیب‌زا دیگر، مجبور شود برای داشتن احساس آرامش تلاش کند. هنگامی که این اتفاق می‌افتد، پاسخ تروما به جای اینکه به فرد کمک کند برای او مضر است.

برای مثال، ممکن است فردی در خانواده‌ای بزرگ شده‌ باشد که در آن نسل‌ها داد و فریاد بر سر فرزندانشان از روی عصبانیت وجود داشته که ناشی از آسیب‌ها و دردهای حل نشده است. به منظور درک ترومای بین نسلی، مهم است که درک کنیم چرا اجداد ما این کار را انجام می‌دهند. آیا آن‌ها برای جان سالم به در بردند که از داد و فریاد استفاده می‌کردند.

دلیل این فریاد زدن می‌تواند سازگاری برای زنده ماندن باشد یا اینکه والدین آن‌ سرشان فریاد می‌زدند. دلیل فریاد زدن والدین می‌تواند این موضوع باشد که آن‌ها از این ابزار برای تخیله انرژی استفاده می‌کردند و کودکان از آن‌ها الگوبرداری کنند.  تأثیر ترومای بین نسلی در این مورد این خواهد بود که نوادگان به فریاد زدن بر سر فرزندان خود، به خاطر استرس بین نسلی حل نشده ادامه دهند.

علائم ترومای بین نسلی

افرادی که تحت تأثیر ترومای بین نسلی قرار گرفته‌اند ممکن است علائمی شبیه به اختلال استرس پس از سانحه (PTSD) از جمله هوشیاری بیش از حد، اضطراب و اختلال در خلق و خو را تجربه کنند. با این حال، از آنجایی که خود فرد مستقیماً تروما را تجربه نکرده است، فلاش بک یا خاطرات مزاحم را تجربه نخواهد کرد. آن‌ها علائم تروما و پاسخ های ترومایی را به خاطری رویدادهایی که برای آن‌ها رخ نداده است، تجربه می‌کنند. این علائم به صورت ژنتیکی به آن‌ها به ارث رسیده‌ است.

از آنجایی که پاسخ‌های مرتبط با استرس با مشکلات جسمی مرتبط است، ترومای بین نسلی نیز می‌تواند به صورت بیماری‌های جسمی مانند بیماری قلبی، سکته مغزی یا مرگ زودرس ظاهر شود.

چه چیزی باعث ترومای بین نسلی می‌شود؟

ترومای بین نسلی زمانی رخ می‌دهد که اثرات تروما بین نسل‌ها منتقل شود. این حالت در صورتی رخ می‌دهد که والدینی در کودکی مورد سوء‌استفاده‌ قرار گرفته‌ باشند. یا تجربیات نامطلوبی از دوران کودکی خود داشته باشند و این سوء استفاده‌ها بر نحوه تربیت‌شان تاثیر بگذارد.

همچنین ترومای بین نسلی می‌تواند نتیجه ظلم مانند نژادپرستی یا سایر ظلم‌های سیستمیک باشد. اثرات ترومای بین نسلی در فرزندان پناهندگان‌ و بازماندگان هولوکاست ثبت شده‌ است. و نشان می‌دهد که این نوع تروما در چندین نسل بعد نیز وجود دارد.

ژنتیک و ترومای بین نسلی

تحقیقات زیادی در مورد تعداد ژن‌ها انجام شده‌ است ولی هنوز تعداد قطعی آن مشخص نیست. تخمین زده‌ می‌شود که در DNA ما بیش از 25000 ژن وجود داشته باشد. این ژن‌ها همه چیز ما را تعیین می‌کنند از ظاهر گرفته‌ تا بیماری‌هایی که ممکن است مستعد ابتلا به آن باشیم. برخی از ژن‌ها زمانی که به دنیا می‌آییم غیر فعال هستند اما بر اساس محیط ما فعال می‌شوند. این یکی از راه‌هایی است که ما با محیط خود سازگار می‌شویم و زنده می‌مانیم.

زمانی که فردی دچار تروما می شود، DNA او با فعال کردن ژن‌ها به او کمک می‌کند تا در زمان که رویداد استرس‌زا تجربه می‌کند زنده بماند. این ژن‌ها برای پاسخ به مبارزه، جلوگیری از یخ زدن‌، فرار در زمان خطر و غیره‌ فعال می‌شود و به ما کمک می‌کنند که برای موقعیت‌های خطرناک آینده‌ آماده‌ شویم. سپس ما این ژن‌ها را به فرزندان خود منتقل می‌کنیم تا آن‌ها را مقابله با حوادث آسیب‌زا آماده‌ کنیم.

ژنتیک ما کار بزرگی برای ایمن نگه داشتن ما انجام می‌دهد حتی اگر این به معنای راضی نگه داشتن ما نباشد. هنگامی که ژن‌ها برای رویدادهای استرس‌زا یا آسیب‌زا آماده‌ می‌شوند. با انعطاف پذیری بیشتری به آن رویدادها پاسخ می‌دهند، اما این حالت دائمی پیش بینی خطر، استرس‌زا است. آمادگی مداوم برای ایمن نگه داشتن ما، سطح استرس بدن را افزایش می‌دهد و به مرور زمان بر سلامت روحی و جسمی ما تأثیر می‌گذارد.

اگر پدر و مادر یا پدربزرگ و مادربزرگ شما تروما را تجربه کردند. DNA آن‌ها برای داشتن یک پاسخ بقا رمزگذاری می‌شود که به آن‌ها کمک می‌کند آن رویدادها را پشت سر بگذارند. و سپس به نسل‌های بعدی منتقل می‌شود. این “حالت بقا” در غیاب آسیب اضافی برای چندین نسل رمزگذاری شده‌ و منتقل می‌شود.

درمان ترومای بین نسلی

از آنجایی که ترومای بین نسلی بین نسل‌ها به ارث می‌رسد، می‌توان با ایجاد محیطی که در آن ترومای اضافی برای چندین نسل اتفاق نیفتد. به طور کامل آن را بهبود بخشید. حتی می‌توان آن را در حالتی که استرس‌های مداوم وجود دارد با ابزارها، منابع درونی و حمایت‌های مورد نیاز برای مراقبت از علائم و درمان ریشه‌ای آسیب بین نسلی در سطوح جسمی، عاطفی، ذهنی، سلولی و اجدادی درمان کرد. حمایت و تشخیص منبع تروما برای پیشگیری از آسیب‌های آینده ضروری است.