مقدمه
ما انسانها به روشهای مختلفی چیزها را به یاد میآوریم که بیشتر آنها از طریق حافظه نمادین است. حافظه نمادین شامل حافظه محرکهای بینایی است و نحوه یادآوری تصاویر در جهان پیرامون اشاره دارد.
به عنوان مثال به یک اشیاء که در اتاق شما وجود دارد نگاه کنید و بعد از چند ثانیه چشم خود را ببندید و آن را در ذهن خود تصور کنید. تصویری که در ذهن خود میبینید خاطره نمادین شما از همان محرکهای بصری است. حافظه نمادین بخشی از سیستم حافظه دیداری است که شامل حافظه بلند مدت و حافظه کوتاه مدت دیداری تشکیل شده.
حافظه آیکونیک نوعی حافظه حسی است که قبل از محوشدن فقط چند میلی ثانیه طول میکشد.
نمونههایی از حافظه آیکونیک
- زمانی که به صفحه تلفن یکی از دوستانتان نگاهی میاندازید در حالی که وی در جستجوی اخبار خبری فیس بوک خود است. شما چیزی را مشاهده میکنید که او به سرعت از کنار آن رد میشود اما میتوانید چشمان خود را ببندید و تصویری از آن مورد را خیلی کوتاه تجسم کنید.
- وقتی شب بیدار میشوید تا آب بنوشید و چراغ آشپزخانه را روشن میکنید. اما اگر به هر دلیلی چراغ روشن نشود شما باز هم میتوانید تصور کنید که آشپزخانه شما چه شکلی بوده تا بتوانید به سمت شیر آب بروید.
- شما یک شب در حال رانندگی به سمت خانه هستید که یک سگ میخواهد از جاده عبور کند. میتوانید بلافاصله تصویری از شکل سگ را در تاریکی شب حتی با نور کم تصور کنید که دارد از خیابان رد میشود. این یعنی قبل از این که شکل سگ را به طور کامل ببینید که از خیابان رد میشود. شما به درستی ممکن است از راه دور حدس بزنید که آن سگ میخواسته از خیابان رد بشود.
نقش حافظه نمادین در تغییر بینایی چشم
اعتقاد بر این است که حافظه نمادین در تغییر بینایی چشم یا عدم تشخیص تغییرات در صحنه بصری نقش دارد. آزمایشها محققان نشان دادهاند که وقتی در یک فاصله زمانی کوتاه شکل، اشیاء یا نوشته اخبار حرکت یا قطع میشوند. مردم برای تشخیص دوباره و تفاوت در دو صحنه بصری تلاش بیشتری میکنند تا آن را به یاد آورند. محققان این نظریه را دارند که وقفه کوتاه به طور موثر حافظه نمادین را پاک میکند بنابراین مقایسه و مشاهده تغییرات برای برخی افراد دشوارتر میشود.
آزمایشات اسپرلینگ در حافظه نمادین
در سال 1960 جورج اسپرلینگ برای اثبات وجود حافظه حسی بینایی آزمایشی را انجام داد. اسپرلینگ همچنین در جستجوی این بود که بداند این نوع حافطه چقدر ظرفیت دارد و مدت زمان آن به چه میزان است. در آزمایشات اسپرلینگ او یک سری نامهها را روی تاکیستوسکوپ به شرکت کنندگان نشان داد. این حروف فقط برای کسری از ثانیه قابل مشاهده بودند. اما افراد قادر بودند حداقل برخی از حروف را تشخیص دهند و آنها را بخوانند. با این حال تعداد کمی توانستند بیش از چهار یا پنج نامه را شناسایی کنند.
نتایج این آزمایشات حاکی از آن است که سیستم بینایی انسان قادر است اطلاعات را حفظ کند. حتی اگر قرار گرفتن در معرض آن بسیار کوتاه باشد. اسپرلینگ اظهار داشت که دلیل یادآوری تعداد کمی از نامهها این است که این نوع حافظه بسیار زودگذر است. در آزمایشهای دیگر اسپرلینگ برای کمک به مراجعین کمی از نامهها را به آنها نشان داد. نامهها به صورت ردیفی ارائه میشدند و از شرکت کنندگان خواسته میشد که فقط ردیفهای بالا وسط یا پایین نامه را به خاطر بیاورند.
شرکت کنندگان توانستند حروف خواسته شده را به راحتی به خاطر بسپارند. اکثر این فراموشیها از نوع حافظه بصری هستند که مانع از یادآوری همه حروف میشدند. اسپرلینگ معتقد است که ما آنها را میبینیم و در ذهن خود ثبت میکنیم اما خاطرات و اطلاعات خیلی زود محو میشوند تا وقتی که بخواهیم آنها را به یاد بیاوریم.