قدردانی یک احساس مثبت که شامل سپاسگزاری و قدرشناسی می‌شود. قدردانی کردن فواید فراوانی برای سلامت روانی و جسم شما دارد. وقتی فردی کار خوبی برای ما انجام می‌دهد با مهربانی، گرمی و سایر اشکال تشکر به این کار آنها پاسخ می‌دهیم.
معنی قدردانی
قدردانی بسته اینکه فرد چگونه و در چه زمینه‌ای از آن استفاده کند، معانی مختلفی خواهد داشت. به صورتی کلی قدردانی یعنی که شما متوجه شدید که اتفاق خوبی برایتان رخ داده است. حال منبع این اتفاق خوب می‌تواند یک شخص، طبیعت یا یک موجود الهی باشد.
تاریخچه سپاسگزاری
سپاسگزاری جزء آن دسته از موضوعاتی است که از قدیم مورد توجه عالمان و فیلسوفان دینی بود. اما از سال 1950 که روانشناسان و جامعه‌شناسان به بررسی تاثیر قدردانی بر افراد و گروه‌ها پرداختند. از آن زمان، با آشکار شدن فواید زیادی که این کار بر سلامت جسمی و روانی داشته است، توجه به آن به صورت قابل توجهی افزایش یافته است.
نشانه‌های سپاسگزاری
شاید برایتان این سوال پیش آید که قدردانی چگونه است؟ از کجا بدانیم که احساس سپاسگزاری را تاکنون تجربه کرده‌ایم؟ باید بگوییم که ابراز تشکر و قدردانی به روش‌های مختلفی رخ می‌دهد. احتمالا شما تاکنون حداقل یکی از موارد زیر را تجربه کرده‌اید:
- برای چیزهای که در زندگی دارید، خدا رو شکر کردید.
- با دیدن زیبایی‌های که در طبیعت وجود دارد، شگفت‌زده شده‌اید و از خالق آنها برای ایجاد این همه زیبایی قدردانی کرده‌اید.
- شکرگزاری برای سلامتی خودتان
- از کسی که برایتان کار خوبی انجام داده است به صورت زبانی تشکر کرده‌اید.
- انجام کاری محبت‌امیز برای شخص دیگری که نشان دهنده سپاسگزاری شما است.
- توجه به چیزهای کوچک که در زندگیتان که باعث شادی و آرامش شما می‌شود.
- مدیتیشن یا دعا برای شکرگزاری
قدردانی اغلب یک احساس خود به خودی است که در لحظه ایجاد می‌شود. برخی از افراد به طور طبیعی بیشتر از دیگران مستعد تجربه آن هستند. اما شما می‌توانید با تمرین کردن آن را پرورش دهید و از فواید آن بهره‌مند شوید.
ارزیابی قدردانی
می‌توانید با پرسیدن سوالات زیر از خودتان، میزان قدردانی که دارید را ارزیابی کنید:
آیا احساس می‌کنید در زندگی خود چیزهای زیادی برای شکرگزاری دارید؟
اگر فهرستی از همه چیزهایی که به خاطر آنها سپاسگزار هستید تهیه کنید، آیا این فهرست بسیار طولانی خواهد بود؟
وقتی به دنیا نگاه می‌کنید، آیا می‌توانید چیزهای زیادی پیدا کنید که باید بابت آنها شکرگزار باشید؟
آیا احساس می‌کنید که قدردانی شما از زندگی و با افزایش سن بیشتر شده است؟
آیا دائما به خاطر اتفاقاتی که برایتان رخ می‌دهد از دیگران قدردانی می‌کنید؟
آیا از از افراد زیادی در زندگی خود قدردانی می‌کنید؟
اگر پاسخ شما به بیشتر این سوالات مثبت است، باید بگوییم که شما فردی قدردان هستید. اما اگر پاسخ شما به بیشتر یا همه این سوالات منفی است، باید بگوییم که برای افزایش حس سپاسگزاری باید تمرین کنید.
انواع شکرگزاری
به صورت کلی، سه روش برای قدردانی وجود دارد:
قدردانی یک صفت عاطفی در شما است. یعنی اینکه به طور طبیعی شما به خاطر همه چیز از دیگران تشکر می‌کنید. تحقیقات نشان می‌دهد که این نوع از قدردانی هیچ ارتباط با ویژگی‌های شخصیتی فرد ندارد.
میزان سپاسگزاری شما بستگی به خلق و خویتان دارد. یعنی اینکه گاهی اوقات بیش از اندازه سپاسگزار هستید، در حالی گاهی اوقات این حس را اصلا ندارید. حس سپاسگزاری شما بستگی به حالت روحی و روانیتان دارد و در نوسان است.
سپاسگزاری یک حس هیجانی است که افراد در لحظه تجربه می‌کنند. افراد ممکن است به خاطر اتفاقی خاصی که برایشان رخ می‌دهد، احساس سپاسگزاری داشته باشند.
تمرین شکرگزاری
برای اینکه شکرگزار باشید نیازی نیست که کار خاصی انجام دهید. شما برای تجربه این حس نیاز ندارید که آموزش ببینید یا ابزار خاصی استفاده کنید. فقط کافی است تلاش کنید که در طی روز حداقل برای یک چیز سپاسگزار باشید. هر چه بیشتر تمرین کنید، بهتر می‌توانید این کار را انجام دهید.
توجه به حال
یک ثانیه از غوغا زندگی بیرونی خارج شوید و فقط روی خودتان و حسی که در آن لحظه تجربه می‌کنید، تمرکز نمائید. آیا افرادی وجود دارند که کاری برای شما انجام داده باشند یا چیزهای خاصی وجود دارد که به شما برای مدیریت استرس کمک می‌کند؟ آیا احساس خوبی نسبت به زندگی و کاری که انجام می‌دهید دارید؟ پاسخ به این سوالات به شما کمک می‌کند که خدا را برای داشته‌هایتان شکر کنید.
یادداشت کردن
داشتن دفتر خاطرات برای ثبت چیزهای که بابت آن سپاسگزار هستید، می‌تواند برایتان مفید باشد. هر زمانی که احساس ناامیدی کردید می‌توانید به این دفتر نگاه کنید و برای چیزهای که دارید قدردان باشید.
تشریفات سپاسگزاری
لحظه‌ای مکث برای قدردانی از چیزی می‌تواند به شما کمک کند احساس قدردانی بیشتری داشته باشید. مدیتیشن و دعا نمونه‌هایی از مناسکی هستند که می‌توانند حس قدردانی بیشتری را ایجاد کنید.
سپاسگزاری کنید
سپاسگزاری به معنای شناخت و قدردانی از افراد، چیزها، لحظات، مهارت‌ها یا هدایایی است که شادی، آرامش یا آسایش را وارد زندگی ما می‌کنند. قدردانی خود را نشان دهید. ممکن است از شخصی تشکر کنید تا نشان دهید که از او سپاسگزار هستید، یا ممکن است لحظه‌ای را صرف سپاسگزاری ذهنی از آنچه دارید صرف کنید.
سپاسگزاری از دیگران مؤلفه مهمی است که می‌تواند بر روابط بین فردی شما، به ویژه روابط با شریک زندگیتان تأثیر بگذارد. افرادی که بیشتر از دیگران به خاطر کارهایشان قدردانی می‌کنند، زمانی که شریک زندگی آنها در مقابل ابراز قدردانی آنها کاری نمی‌کنند، دچار مشکلاتی در روابط زناشویی می‌شوند.
تاثیر شکرگزاری
تمرین قدردانی می‌تواند تاثیر مثبت و قابل توجهی بر سلامت جسمی و روانی داشته باشد. برخی از مزایای سپاسگزاری که محققان کشف کرده‌اند عبارتند از:
- خواب بهتر
- بهبود سیستم ایمنی
- عزت نفس بالاتر
- کاهش استرس
- فشار خون پایین
- اضطراب و افسردگی کمتر
- روابط قوی‌تر
- سطوح بالاتر خوش بینی
تحقیقات همچنین نشان می‌دهد که افرادی که تمایل به سپاسگزاری بیشتری دارند، به احتمال زیاد رفتارهای ارتقا دهنده سلامتی، از جمله ورزش کردن، پیروی از توصیه‌های پزشک خود و پیروی از یک سبک زندگی سالم‌تر، بیشتر مشارکت خواهند داشت.
از آنجا که سپاسگزاری باعث می‌شود بیشتر روی زمان حال تمرکز کنید، احساس بهتری خواهید داشت. همچنین قدردانی جلوی احساسات سمی مانند حسادت، رنجش، پشیمانی و افسردگی را که می تواند شادی ما را از بین ببرد، می‌گیرد.
سخن آخر
با وجود مزایای زیادی که سپاسگزاری دارد، گاهی اوقات این حس می‌تواند باعث شود از چیزهایی که واقعا نیاز به انتقدا دارند، غافل شوید. اما با این حال، مهم است که به یاد داشته باشید که این مشکلات احتمالی در مقایسه با مزایای بسیار زیادی که سپاسگزاری دارد، نسبتا جزئی هستند.
مطالب مرتبط: “فواید سپاسگزاری و تاثیر آن بر شادی”
