مقدمه
انگیزه بیرونی به رفتاری گفته می‌شود که ناشی از پاداش‌های بیرونی مانند پول، شهرت، نمرات و ستایش شدن نشات می‌گیرد. این نوع انگیزه برخلاف انگیزه ذاتی که از درون فرد نشأت می‌گیرد این نوع انگیزه از بیرون به فرد منتقل می‌شود.
انگیزه بیرونی چیست؟
به انگیزه خود برای خواندن این مقاله فکر کنید. آیا می‌خواهید مطالب را بیاموزید تا بتوانید در کلاس روانشناسی خود نمره خوبی کسب کنید؟ این بدان معنی است که شما در حال مطالعه مواد برای به دست آوردن تقویت خارجی (کسب نمره خوب) هستید. این بدان معنا است که رفتار شما انگیزه بیرونی دارد یا از بیرون نشات می‌گیرد.
حال از طرف دیگر اگر این مطلب را برای یادگیری بیشتر درباره رفتار انسان میخوانید یا بطور کلی ای این گونه مطالب علاقه دارید این نمونه ای از انگیزه ذاتی خواهد بود.
افرادی که انگیزه بیرونی دارند معمولا عملی را انجام می‌دهند که در آن پاداشی باشد حتی اگر به آن کار علاقه خاصی نداشته باشند. به عنوان مثال فرض کنید شخصی در یک کارخانه تولیدی کار می کند ممکن است تعدادی از کارهای معمول را انجام دهد که برایش لذت بخش نیستند. اما از آنجا که این فرد برای انجام این کارها پاداش خارجی (فیش حقوقی) دریافت می‌کند برای انجام آنها احساس انگیزه می‌کند.
وقتی می‌خواهید بچه‌ها را وادار به انجام تکالیف خود کنید بهترین راه ایجاد انگیزه در آنها چیست؟ بسیاری از والدین ممکن است با ارائه نوعی پاداش مانند غذای مخصوص یا اسباب بازی شروع کنند. این یک نمونه از انگیزه های بیرونی است زیرا با این کار بچه‌ها به خاطر گرفتن پاداشی سعی میکنند آن کار را انجام دهند. برخلاف انگیزه ذاتی که از درون فرد ناشی می‌شود انگیزه بیرونی صرفاً بر پاداش های خارج متمرکز است.
بعضی فکر میکنند انگیزه درونی بهتر از انگیزه بیرونی است اما این طور نیست. انگیزه بیرونی هم راهی برای رسیدن به خواسته‌ها است. خیلی از افراد برای رسیدن به چیزهایی مانند پول، شهرت، جایزه، مورد تحسین قرار گرفتن از انگیزه بیرونی استفاده می‌کند.
جوایز یا پاداش‌ها می‌توانند ملموس یا روانشناختی باشند
انگیزه بیرونی معمولاً به عنوان تمایل به انجام فعالیت‌هایی به منظور بدست آوردن نوعی پاداش خارجی شناخته و تعریف شده است. توجه به این نکته مهم است که این پاداش‌ها می توانند ذاتا ملموس یا روانشناختی باشند.
پول و غنائم یا شهرت چند نمونه معمول از پاداش ملموس هستند. افراد برای بدست آوردن دستمزد به فعالیت‌هایی مشغول می‌شوند كه معمولاً برای آنها بسیار لذت بخش یا خوشنود نیست اما آن کار را برای گرفتن پاداش انجام می‌دهند. معمولاً ورزشکاران برای اینکه بتوانند در مسابقات ورزشی برای کسب جام و جوایز شرکت کنند جلسات تمرینی سخت و سختی را می‌گذرانند. بعضی از ورزشکاران برای بدست اوردن جام و جوایز تمرکز می‌منند و هدف خود را فقط برای گرفتن جوایز می‌گذارند و با تلاش سعی میکنند به ان برسند.
اشکال روانشناختی انگیزه بیرونی می‌تواند شامل ستایش و تحسین عمومی هم باشد. یک کودک ممکن است اتاق خود را تمیز کند تا بتواند از پدر و مادر خود استقبال مثبت کند. یک بازیگر ممکن است برای جلب توجه و تحسین مخاطبانش در نقشی بازی کند. گرچه این پاداش‌ها فیزیکی و ملموس نیستند اما نوعی پاداش انگیزشی هستند که فرد می‌خواهد به آن برسد یا ان را کسب کند.
انگیزه خارجی چگونه موثر است؟
با همه این تعاریف آیا پاداش‌های خارجی برای افزایش انگیزه چقدر خوب عمل میکنند؟ این نوع انگیزه می‌تواند بسیار موثر باشد. فقط به مواردی که در زندگی شخصی خود نگاهی بیندازید و ببینید که برای به دست آوردن نوعی پاداش خارجی چه کارهایی انجام دادید. همه این‌ها نمونه هایی از انجام رفتارهای خاص به منظور دریافت پاداش خارجی است.
ورزشکاری که سعی می‌کند و تمرین می‌کند تا بتواند در مسابقه برنده شده و مدال طلا دریافت کند.
اضافه کاری در شرکت یا محل کار برای افزایش حقوق.
درس خواندن دانش آموز برای قبولی در آزمون‌ها و گرفتن نمره بالا.
انگیزه بیرونی چیز بدی نیست. جوایز خارجی می‌تواند برای داشتن انگیزه و انجام کار در افراد ابزاری مفید و مثر باشد. این امر می‌تواند به ویژه هنگامی اهمیت یابد که افراد نیاز به اتمام کاری داشته باشند که از نظر آنها دشوار یا غیر جالب است. مانند تکلیف خسته کننده یا انجام یک کار خسته کننده در رابطه با کار.
انگیزه بیرونی می‌تواند نتیجه معکوس دهد
در حالی که ارائه پاداش می‌تواند انگیزه را در بعضی موارد افزایش دهد محققان همچنین دریافته اند که ممکن است همیشه اینگونه نباشد. در حقیقت ارائه پاداش بیش از حد می‌تواند منجر به کاهش انگیزه ذاتی شود.
تمایل زیاد انگیزه بیرونی در انگیزه ذاتی تداخل ایجاد می‌کند به عنوان مثال باعث می‌شود شما هر کاری را فقط بخاطر پاداشش انجام دهید حتی اگه به آن علاقه نداشته باشد. این شامل کاهش رفتارهای با انگیزه ذاتی پس از پاداش دادن رفتار بیرونی و تقویت متعاقباً متوقف می‌شود.
در یک آزمایش کلاسیک توسط چند محقق انجام شد که در آن کودکان به دلیل نقاشی با مداد جایزه ای دریافت کردند. این فعالیتی بود که قبلاً هم در کشیدن نقاشی به تنهایی انجام می‌دادند. در گروه دوم کودکانی با مداد نقاشی کردن اما پاداشی نگرفتند. آنها هم قبلا تجربه نقاشی کشیدن با مداد را داشتن.
وقتی بعداً به کودکان فرصت بازی با قلم‌ها در زمان بازی داده شد. کودکانی که قبلاً به دلیل استفاده از آنها پاداش داده شده بودند. علاقه کمتری به نقاشی با مداد شمعی نشان دادند. بچه هایی که جایزه ای دریافت نکرده بودند از مداد شمعی‌ها استفاده کردند اثار متفاوتی کشیدن.
چرا این اتفاق افتاد
چرا پاداش دادن به آن دسته کودکان باعث شد آنها به نقاشی کشیدن با مداد شمعی بی علاقگی نشان دهند؟ یک دلیل این است که افراد تمایل دارند انگیزه‌های خود را برای انجام یک فعالیت تجزیه و تحلیل کنند. به محض اینکه برای انجام عملی پاداش خارجی دریافت کردند به نقش تقویت کننده آن در رفتار خود اهمیت بیش از حد می‌دهند.
دلیل احتمالی دیگر این است که فعالیت‌هایی که در ابتدا احساس بازی یا سرگرمی می‌شوند وقتی به پاداش خارجی گره خورده باشند می‌توانند به کار یا تعهدات تبدیل شوند. پاداش‌های بیرونی می‌تواند ابزاری مهم در ایجاد انگیزه در رفتار باشد. اما کارشناسان هشدار می‌دهند که باید با احتیاط به ویژه در مورد کودکان مورد استفاده قرار گیرد.
بهترین موارد استفاده از انگیزه‌های خارجی
در مواردی که افراد علاقه اولیه کمی به انجام فعالیت دارند یا در مواردی که مهارت‌های اساسی وجود ندارد انگیزه‌های بیرونی گزینه خوبی برای ایجاد انگیزه می‌شوند. اما این پاداش‌ها باید اندك نگه داشته شوند و باید مستقیماً به انجام یك رفتار خاص به فردی پاداش داده شود. پس از ایجاد علاقه ذاتی و ایجاد مهارت‌های اساسی باید انگیزه‌های خارجی به آرامی کنار گذاشته شوند.
سخن پایانی
انگیزه بیرونی می تواند تأثیر زیادی بر رفتار انسان بگذارد اما محدودیت‌هایی دارد. شناختن این مبحث برایتان مفید خواهد بود که بفهمید آیا در شرایط خاصی انگیزه ذاتی دارید یا برونی. مثلا با یکی از دوستان خود شرط بندی کرده اید که چه کسی می‌تواند بیشترین وزن را کاهش دهد؟ پس انگیزه بیرونی می‌گیرید. اگر مشتاق تمرین هستید زیرا فعالیت را سرگرم کننده و راضی کننده می‌دانید پس انگیزه ذاتی دارید. به دیدن کارهای خود دلایل آنها می‌توانید بفمید که به کدام یک انگیزه ذاتی یا داخلی دارید و به کدام انگیزه بیرونی.
