مقدمه
حافظه اپیزودیک یا حافظه رویدادی (Episodic memory) خاطره شخص از یک واقعه خاص است. از آنجا که هر فرد دیدگاه و تجربه متفاوتی از یک واقعه دارد، خاطره اپیزودیک وی از آن واقعه بی نظیر است. حافظه اپیزودیک دسته‌ای از حافظه بلند مدت که شامل به خاطر سپردن رویدادها، موقعیت‌ها و تجربیات خاص است. خاطرات شما از اولین روز مدرسه، اولین بوسه، حضور در جشن تولد یک دوست و فارغ التحصیلی برادرتان، همه نمونه‌هایی از خاطرات اپیزودیک است. علاوه بر یادآوری کلی شما از خود رویداد، شامل خاطره‌ای از مکان و زمان وقوع آن رویداد نیز می‌شود.
آنچه که محققان از آن به عنوان حافظه زندگینامه (autobiographical memory) یا خاطرات شما از تاریخچه زندگی شخصی شما یاد می‌کنند، با این حافظه رابطه نزدیک دارد. همانطور که می‌توانید تصور کنید، خاطرات اپیزودیک و زندگینامه‌ای نقش مهمی در هویت شخصی شما دارند.
مروری بر حافظه اپیزودیک
تصور کنید که یک دوست قدیمی دانشگاه تماس تلفنی با شما برقرار می‌کند. شما یک روز برای شام دور هم جمع می‌شوید و عصر را با یادآوری لحظات سرگرم کننده بی‌شماری از روزهای دانشگاه خود سپری می‌کنید. خاطرات شما از همه آن وقایع و تجربه‌های خاص نمونه‌هایی از حافظه اپیزودیک است. این خاطرات اپیزودیک از این جهت مهم هستند که به شما اجازه می‌دهند تجربیات شخصی خود را که قسمت مهمی از زندگی شما هستند به یاد آورید. این خاطرات به شما احساسی از تاریخچه شخصی و همچنین سابقه مشترک با سایر افراد زندگی شما را می‌دهد.
حافظه اپیزودیک در مقابل حافظه معنایی
اصطلاح حافظه اپیزودیک برای اولین بار توسط اندل تولوینگ در سال 1972 برای ایجاد تمایز بین دانستن اطلاعات واقعی (حافظه معنایی) و به خاطر سپردن وقایع از گذشته (حافظه اپیزودیک) مطرح شد. حافظه اپیزودیک همراه با حافظه معنایی (Semantic Memory) بخشی از تقسیم حافظه است که به عنوان حافظه صریح یا بیانی شناخته می‌شود. حافظه معنایی بر دانش عمومی در مورد جهان متمرکز و شامل حقایق، مفاهیم و ایده‌ها است. از طرف دیگر، حافظه اپیزودیک شامل یادآوری تجربیات خاص زندگی است.
انواع خاطرات اپیزودیک
انواع مختلفی از خاطرات اپیزودیک وجود دارد که افراد ممکن است داشته باشند.
رویدادهای خاص
اینها شامل خاطرات لحظه‌های خاصی از تاریخ شخصی یک فرد است. یادآوری اولین بوسه خود نمونه‌ای از یک خاطره اپیزودیک خاص است.
حقایق شخصی
دانستن اینکه رئیس جمهور سالی که ازدواج کرده‌اید، مدل اولین اتومبیل‌تان و نام رئیس اول شما همه نمونه‌هایی از خاطرات اپیزودیک واقعیت شخصی هستند.
رویدادهای عمومی
به یاد آوردن اینکه بوسه چه حسی دارد نمونه‌ای از این نوع حافظه عمومی است. شما هر یک از بوسه‌هایی را که به یاد داشته‌اید به خاطر نمی‌آورید. اما می توانید احساسات خود را بر اساس تجربیات شخصی خود به یاد بیاورید.
خاطرات فلاش لامپ
خاطرات فلاش لامپ “عکس‌های فوری” زنده و مفصلی هستند که مربوط به کشف اخبار به ویژه مهم هستند. بعضی اوقات ممکن است این لحظات کاملاً شخصی باشد، مانند لحظه ای که فهمید مادربزرگت فوت کرده است. در موارد دیگر، این خاطرات ممکن است توسط بسیاری از افراد در یک گروه اجتماعی به اشتراک گذاشته شود. لحظاتی که از سقوط هواپیما اکراینی یا حملات مربوط به مجلس مطلع شدید، نمونه هایی از خاطرات فلاش لامپ مشترک است.
بخوانید: “10 سوگیری شناختی که باعث تحریف تفکر می‌شود”
نمونه‌هایی از خاطرات اپیزودیک
برخی از نمونه‌های خاطرات اپیزودیک ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- خاطره شما از سفر اخیرتان به شمال
- جایی که بودی وقتی فهمیدی عزیزی درگذشته است
- یادآوری شماره تلفن همراه قدیمی خودتان
- خاطره شما از اولین روز کارتان
- خاطره‌ای از اولین قرار ملاقات با شریک زندگیتان
به یاد داشته باشید، حافظه اپیزودیک هر شخص از یک واقعه کاملاً منحصر به فرد است. حتی سایر افرادی که تجربه مشابهی داشته اند ممکن است خاطرات کمی متفاوت از آنچه اتفاق افتاده داشته باشند.
تحقیقات در مورد حافظه رویدادی
محققان دریافته‌اند که حافظه اپیزودیک همچنین می‌تواند با حافظه معنایی وابسته باشد. در انجام وظایف یادگیری، شرکت کنندگان هنگام مطابقت اطلاعات جدید با دانش قبلی، عملکرد بهتری داشتند. که نشان می دهد دانش معنایی یک کار نوعی چارچوب برای یادگیری دوره‌ای جدید فراهم می‌کند.
از شرکت کنندگان خواسته شد قیمت اقلام مواد غذایی را به خاطر بسپارند. کسانی که در گروه کنترل بودند، بهتر می توانستند این قیمت‌ها را به یاد بیاورند، وقتی اطلاعات جدید با خاطرات اپیزودی موجود در مورد قیمت مواد غذایی متناسب بود. شرکت کنندگان مبتلا به فراموشی، در به خاطر سپردن اطلاعات جدید عملکرد بسیار بدتری داشتند زیرا از گذشته خود به اطلاعات اپیزودی دسترسی نداشتند.
برعکس، محققان همچنین دریافته‌اند که خاطرات اپیزودیک نیز در بازیابی خاطرات معنایی نقش دارند. در آزمایشاتی که از شرکت کنندگان خواسته شد لیستی از اقلام را در دسته‌های خاص تهیه کنند. کسانی که قادر به تکیه بر خاطرات اپیزودی بودند از اشخاصی که به حافظه های اپیزودی دسترسی نداشتند عملکرد بهتری داشتند.
مطالعات همچنین نشان می‌دهد که تفاوت‌های جنسیتی در حافظه اپیزودیک وجود دارد. به عنوان مثال، تحقیقات نشان داده است که زنان تمایل دارند در تست‌های عملکرد حافظه اپیزودیک، به ویژه در حافظه اپیزودیک مبتنی بر کلام، از مردان پیشی بگیرند.
نتیجه‌گیری
خاطرات اپیزودیکی را که حفظ می‌کنید و دلایلی که احتمالاً آن تجربه‌های خاص زندگی را به خاطر می آورید، در نظر بگیرید. سپس، در نظر بگیرید که چگونه می‌توانید این اطلاعات را در مورد چیزهایی که امروز می خواهید بهتر به خاطر بسپارید، مانند نام افرادی که ملاقات می‌کنید، به کار ببرید.
