مقدمه
بیماری زوال عقل اصطلاحی گسترده است که به زوال عملکرد شناختی اشاره دارد. این شامل مشکلات تفکر، یادآوری، یادگیری، تمرکز، استدلال و زبان است. این مشکل کاهش در بسیاری از این مناطق مغز است که امکان دارد بخشی از روند پیری باشد.
گفته شد هر چه بیشتر عمر کنید احتمال اینکه شما نوعی زوال عقل داشته باشید بیشتر است. طبق مطالعات دانشمندان ممکن است تا نیمی از افراد بالای 85 سال نوعی زوال عقل داشته باشند.
زوال عقل طیف گسترده ای از شرایط پزشکی خاص را تتشکیل می‌دهد. آلزایمر هم یکی از شایع ترین اشکال زوال عقل است. انواع دیگر این نوع بیماری زوال عقل بدن لوئی، زوال عقل عروقی، زوال عقل پیش از دمپا، و زوال عقل مختلط، که ترکیبی از دو یا چند نوع زوال عقل است.
علائم
علائم زوال عقل بسته به نوع خاص و پیشرفت آن بیماری متفاوت است. در اوایل علائم اغلب جزئی و با شروع تدریجی مشاهده می‌شوند. به همین دلیل زوال عقل ممکن است توسط دوستان یا خانواده یا حتی خود فرد مورد توجه قرار نگیرد. با پیشرفت کاهش شناختی علائم بیشتر مورد توجه قرار می گیرند و انجام کارهای معمول مانند مراقبت از خود دشوارتر می شود و در نهایت منجر به مشکل در زندگی روزمره و عملکرد مستقل می شود.
برخی از علائم رایج زوال عقل عبارتند از:
- فراموشی
- از دست دادن حافظه
- تغییرات خلق و خوی
- مشکل در تمرکز
- مشکلات استدلال و قضاوت
- گیج شدن در مورد زمان و مکان
- فراموش کردن نام خانواده و دوستان نزدیک
- مشکل در انجام کارهای روزمره آشنا
- مشکلات زبان ، مشکل در یافتن کلمات مناسب
- کناره گیری از معاشرت
- تغییر در عملکرد اجرایی (دشواری در انجام چند کار یا برنامه ریزی)
علل
هیچ دلیلی برای زوال عقل وجود ندارد همانطور که گفته شد انواع زوال عقل از آسیب سلول های مغزی ناشی می شود. علاوه بر این هر نوع زوال عقل ممکن است با آسیب های گوناگون در مناطق مختلف مغز همراه باشد. به طور کلی این بیماری باعث اختلال و آسیب در توانایی‌های سلول‌های مغزی را که با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند را ایجاد می‌کند که منجر به مشکلات در رفتار و تفکر می‌شود.
علائم زوال عقل می تواند به دلیل شرایطی مانند افسردگی، کمبود ویتامین B12، اختلالات تیروئید، سندرم ورنیک کورساکف، هیدروسفالی تحت فشار طبیعی یا مصرف برخی داروها ایجاد شود است. اما برخلاف آلزایمر و سایر بیماری‌های پیشرونده مغزی علل این علائم زوال عقل ممکن است برگشت پذیر باشد و بتوان آن را درمان کرد.
مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها می گویند قوی ترین عامل خطر ابتلا به زوال عقل افزایش سن است. بسیاری از علائم با افزایش سن در افراد شایع است با این حال آنها می گویند بیشتر موارد زوال عقل افراد 65 سال به بالا را درگیر می‌کند. مراکز کنترل و پیشگیری از بیماری ها می گویند قوی ترین عامل خطر ابتلا به زوال عقل افزایش سن است. بسیاری از علائم با افزایش سن در افراد شایع است ، با این حال ، آنها می گویند بیشتر موارد زوال عقل افراد 65 سال به بالا را درگیر می کند. علاوه بر این سابقه خانوادگی، سلامت قلب، آسیب مغزی، نژاد و قومیت را هم از عواملی عنوان می کنند که خطر ابتلا به زوال عقل را افزایش می دهد.
انواع
انواع مختلفی از زوال عقل وجود دارد. موارد زیر معمول ترین است.
بیماری آلزایمر
این بیماری 60 تا 80 درصد موارد زوال عقل را شامل می شود. الزایمر یک بیماری پیشرونده مغزی است که بر حافظه، روند فکر، رفتار و توانایی به خاطر آوردن اطلاعات تازه آموخته شده تأثیر می‌گذارد.
دمانس عروقی
زوال عقل عروقی در نتیجه جریان نرسیدن خون کافی به مناطق مختلف مغز اتفاق می افتد. این نوع زوال عقل مهارت های تفکر را تغییر می دهد خصوصاً به دنبال آن سکته مغزی هم ما را تهدید می‌کند. مطالعات زوال عقل عروقی را بعد از آلزایمر بعنوان دومین نوع شایع زوال عقل نشان می دهد که 5 تا 10 درصد موارد را تشکیل می دهد.
Lewy Body Dementia
زوال عقلی لویی بدن ناشی از رسوبات غیر طبیعی میکروسکوپی است که به مرور زمان به سلول های مغز آسیب می رساند. این سومین نوع شایع زوال عقل پس از آلزایمر و زوال عقل عروقی است. علائم شامل تغییر در تفکر و استدلال، گیجی، کندی، اختلالات خواب و موارد دیگر است.
فراموشی پیشانی گیجگاهی
این به گروهی از اختلالات اشاره دارد که به دلیل از دست دادن تدریجی سلول عصبی در لوب‌های پیشانی یا گیجگاهی مغز ایجاد می شود. علائم شامل زوال رفتار و شخصیت و دشواری زبان هم صحبت کردن و در هم درک است.
زوال عقل مخلوط
این ترکیبی از دو یا چند نوع زوال عقل است که در افراد مسن شایع است. فردی با آلزایمر و زوال عقل عروقی نمونه ای از زوال عقل مخلوط است.
تشخیص
از آنجا که زوال عقل یک اصطلاح چتری است که کاهش عملکرد شناختی را توصیف می کند و در نتیجه انواع مختلفی از زوال عقل را به وجود می آورد. هیچ آزمایشی برای تعیین اینکه کسی به این بیماری مبتلا است وجود ندارد. با توجه به این نکته پزشک معاینه جسمی کاملی را انجام می دهد که شامل یک شرح حال پزشکی عمیق آزمایشگاهی و اسکن مغز مانند CT اسکن یا MRI نیز می شود تا مشخص کند علائمی که از خود نشان می دهد مربوط به زوال عقل است یا خیر.
بسته به تخصص پزشک آنها ممکن است ارزیابی های بیشتری را برای تعیین نوع زوال عقل انجام دهند. در غیر این صورت ممکن است لازم باشد شما را به پزشک‌های متخصصی مانند متخصص مغز و اعصاب ارجاع دهند که بتواند تشخیص دقیقی را تشخیص دهد.
رفتار
درمان زوال عقل به نوع و علت اصلی آن بستگی دارد. متأسفانه برای چند نوع زوال عقل مانند آلزایمر هیچ درمان شناخته شده ای برای جلوگیری از پیشرفت بیماری وجود ندارد. با این حال یک سری درمان برای پیش گیری آلزایمر وجود دارد که پزشک شما می تواند توصیه کند. مانند داروهایی که ممکن است به طور موقت از شدت علائم روان درمانی و تغییر سبک زندگی بکاهند.
دارو
چندین داروی مورد تایید FDA برای درمان علائم زوال عقل به ویژه در بیماری آلزایمر در دسترس است. از آلزایمر خفیف تا متوسط پزشک داروهایی مانند Razadyne گالانتامین، Exelon ریواستیگمین و (Aricept (donepezil را برای کمک به کاهش علائم و کنترل رفتار توصیه کند.
با پیشرفت بیماری پزشک ممکن است دارویی به نام Namenda ممانتین را برای موارد متوسط تا شدید آلزایمر توصیه کند. این دارو ممکن است به کاهش علائم کمک کند و به شما امکان دهد عملکردهای روزمره را بهتر انجام دهید و بتوانید آنها را کنترل کنید.
روان درمانی
پزشک شما همچنین ممکن است مراقبت تسکین دهنده روان درمانی یا مشاوره را برای کمک به شما در درک تشخیص و یادگیری روش های جدید برای مقابله با آلزایمر و زوال عقل توصیه کند. هدف از این نوع درمان بهبود کیفیت زندگی شما است. دوره های روان درمانی برای اعضای خانواده باید با یک مشاوره خانواده در نظر گرفته شود.
تسهیلات مراقبت از حافظه
هنگامی که زوال عقل به شدیدترین مرحله خود می رسد ممکن است خانواده ها نیاز به در نظر گرفتن جایگذاری دائمی در یک مرکز مراقبت از حافظه داشته باشند. این معمولاً هنگامی اتفاق می‌افتد که مراقبت از شخصی در خانه دشوار می‌شود. مراقبت از حافظه می‌تواند در یک واحد تخصصی در یک مرکز زندگی مساعدت شده یا در یک اقامتگاه های متخصص به این بیماری انجام شود که فقط افراد مبتلا به انواع شدید زوال عقل مانند بیماری آلزایمر را در خود جای دهد.
کنار آمدن
اگر شما یا کسی که دوستش دارید با علائم زوال عقل روبرو هستید تمرین مراقبت از خود و دستیابی به کمک بسیار مهم است. اگرچه انواع خاصی از زوال عقل مانند زوال عقل نورودژنراتیو، هیچ درمانی ندارند اما ممکن است پزشک برای درمان موقت علائم و کمک به زندگی روزمره درمان های دارویی و سایر تمرینات سبک را به شما بگوید. آنها همچنین ممکن است مشاوره را برای بیمار و مراقب توصیه کنند. هنگامی که بیماری هایی مانند آلزایمر شروع به پیشرفت می کنند. ممکن است لازم باشد افراد خانواده از این افراد پشتیبانی کنند برای کمک های اضافی مانند مراقبت در خانه، کمک به زندگی یا مراقبت‌های دائمی در یک مرکز مراقبت از حافظه کمک کند.
