مقدمه
توجه Attention مفهومی که در روانشناسی شناختی مورد مطالعه قرار گرفته است. و به نحوه پردازش فعالانه اطلاعات خاص در محیط فرد اشاره دارد. هنگامی که این مقاله را می خوانید، مناظر، اصوات و احساسات زیادی در اطراف شما جریان دارد. قرار دادن پاها روی زمین، دیدن خیابان از پنجره نزدیکتان، نرمی پیراهن که تنتان، خاطره گفتگویی که قبلاً با یک دوست داشتید.
همه این مناظر، اصوات و احساسات توجه ما را جلب می‌کنند. اما مشخص است که منابع Attention ما بی حد و مرز نیستند. چگونه می‌توانیم همه این احساسات را تجربه کنیم. و همچنان فقط روی یک عنصر از محیط خود تمرکز نمائیم؟ چگونه می‌توانیم منابعی را که در دسترس داریم به طور موثر مدیریت کنیم تا بتوانیم دنیای اطراف خود را درک نمائیم؟
از نظر روانشناس و فیلسوف برجسته ویلیام جیمز، Attention “عبارت است از تصرف ذهن به صورت واضح و آشکار وقتی چندین اشیاء یا قطار فکری به صورت همزمان وجود دارد. این به معنای کناره‌گیری برخی چیزها به منظور برخورد موثر با چیز دیگر است.”
درک توجه
به عنوان یک برجسته فکر کنید. همانطور که بخشی از متن کتاب را می‌خوانید. این بخش در ذهنتان برجسته می‌شود و باعث می‌گردد توجه خود را در آن زمینه متمرکز کنید. اما Attention فقط معطوف کردن تمرکز شما بر روی یک چیز خاص نیست. بلکه شامل نادیده گرفتن رقابت زیاد برای کسب اطلاعات و محرک‌ها نیز می‌شود.
توجه به شما این امکان را می‌دهد اطلاعات، احساسات و ادراکاتی را که در حال حاضر نیاز ندارید را “قطع توجه (tune out)” کنید. و در عوض انرژی خود را بر روی اطلاعات مهم متمرکز نمائید. نه تنها سیستم Attention ما به ما این امکان را می‌دهد که بر روی چیز خاصی در محیط خود تمرکز کنیم در حالی که به جزئیات بی‌ربط توجه نمی‌کنیم. همچنین بر درک ما از محرک‌های اطراف ما نیز تأثیر می‌گذارد.
در بعضی موارد، ممکن است توجه ما به یک چیز خاص معطوف باشد و باعث شود چیزهای دیگر را نادیده بگیریم. در برخی موارد، تمرکز توجه ما بر روی یک هدف اصلی ممکن است منجر به عدم درک هدف دوم می‌شود.
به عبارت دیگر، با تمرکز توجه خود به چیزی در محیط، گاهی اوقات چیزهای دیگری را که درست جلوی ما هستند از دست می‌دهیم. احتمالاً می‌توانید بلافاصله به موقعیتی فکر کنید که چنان روی کاری متمرکز شده باشید که از دیدن شخصی که در اتاق قدم می‌زند یا با شما صحبت می‌کند، غافل شوید. از آنجا که منابع توجه شما بسیار به یک چیز متمرکز بود، از چیز دیگری غفلت کردید.
نکات کلیدی در مورد Attention
برای اینکه بفهمید توجه چگونه کار می‌کند و چگونه بر درک و تجربه شما از جهان تأثیر می‌گذارد. یادآوری چند نکته مهم در مورد نحوه کار توجه ضروری است. در ادامه سه جنبه مهم توجه آورده شده است.
محدود
تحقیقات عظیمی در مورد اینکه دقیقاً چه تعداد از موارد را می‌توانیم در مدت زمان طولانی مدنظر قرار دهیم، انجام شده است. متغیرهای کلیدی که بر توانایی ما در انجام یک کار تأثیر می‌گذارند عبارتند از اینکه چقدر به محرک علاقمند هستیم و چگونه بسیاری از عوامل حواس پرتی را تجربه می‌کنیم و توجه ما از نظر ظرفیت و مدت زمان محدود است.
توهم بی حد بودن توجه، بسیاری از افراد را به سمت انجام چند وظیفه سوق داده است. تحقیقات منتشر شده در سال 2018 نشان داده است که چگونه چند وظیفه‌ای به ندرت به خوبی کار می کند زیرا در واقع توجه ما محدود است.
گزینشی
از آنجا که توجه یک منبع محدود است. ما باید در مورد آنچه تصمیم می‌گیریم تمرکز کنیم انتخاب کنیم. ما نه تنها باید توجه خود را به یک مورد خاص در محیط خود متمرکز کنیم. بلکه باید تعداد زیادی از موارد دیگر را نیز فیلتر کنیم. ما باید در انتخاب گزینشی عمل نمائیم. روندی که اغلب آنقدر سریع اتفاق می‌افتد که حتی متوجه نمی شویم محرک‌های خاصی را به نفع یک محرک انتخاب نادیده گرفتهایم.
بخشی از سیستم شناختی
Attention، جزء اساسی زیست شناسی ما است. حتی در بدو تولد نیز وجود دارد. رفلکس‌های جهت یاب به ما کمک می‌کنند تا مشخص کنیم در کدام حوادث محیط زیست باید حضور داشته باشیم. فرایندی که به توانایی بقای ما کمک می‌کند. نوزادان تازه متولد شده به محرک‌های محیطی مانند صداهای بلند عکس العمل نشان می‌دهند. لمس روی گونه رفلکس ریشه‌زایی را تحریک می‌کند. و باعث می‌شود کودک سر خود را به سمت سینه مادر برگرداند و از او تغذیه کند.
این رفلکس‌های جهت‌دار در طول زندگی به سود ما هستند. صدای بوق ممکن است در مورد یک ماشین در حال آژیر به ما هشدار دهد. سر و صدای زیاد و دود غذا ممکن است به شما هشدار دهد که قابلمه‌ای که در اجاق قرار داده‌اید در حال سوختن است. همه این محرک‌ها توجه ما را به خود جلب می‌کنند. و به ما الهام می‌دهند تا به محیط خود پاسخ دهیم.
تحقیق در مورد توجه
در بیشتر موارد، توانایی ما در توجه بر روی یک چیز و تمرکز بر روی آن و جلوگیری از منحرف شدن توجه به سایر عوامل خودکار به نظر می‌رسد. با این وجود توانایی افراد در تمرکز انتخابی بر روی یک موضوع خاص در حالی که سایر عوامل را نادیده بگیرند، بسیار پیچیده است.
نگاه به این حالت توجه فقط علمی نیست. تحقیقات منتشر شده در سال 2017 می گوید مدارهای عصبی (مسیرهای مغز) مربوط به توجه به طور پیچیده‌ای با شرایطی مانند اختلال کمبود توجه یا بیش فعالی (ADHD) مرتبط هستند. و دستیابی به درک بیشتر از این روند نویدبخش درمان‌های بهتر برای افرادی است که با این شرایط دست و پنجه نرم می‌کنند.
