مقدمه
در فرآیند یادگیری معروف به شرطی سازی کلاسیک، محرک بدون شرط(UCS) محرکی است که بدون قید و شرط، به طور طبیعی و به طور خودکار پاسخ را تحریک می‌کند. به عبارت دیگر، پاسخ بدون هیچ گونه یادگیری قبلی صورت می‌گیرد. به عنوان مثال، وقتی یکی از غذاهای مورد علاقه خود را بو می‌کنید، ممکن است بلافاصله احساس گرسنگی کنید. در این مثال، بوی غذا محرک بی قید و شرط است.
نمونه‌هایی از محرک‌های بدون شرط
در آزمایش کلاسیک ایوان پاولوف با سگ‌ها، بوی غذا محرک بی قید و شرط بود. سگ‌های آزمایش او بوی غذا را حس می‌کنند و سپس در پاسخ به طور طبیعی شروع به ترشح بزاق می‌کنند. این پاسخ نیازی به یادگیری ندارد و به سادگی به صورت خودکار اتفاق می‌افتد.
چند نمونه دیگر از محرک‌های بدون شرط عبارتند از:
- گرد و خاک وارد بینی شما و این باعث عطسه می‌شود. گرد و خاک محرک بی قید و شرط است.
- بریدن یک پیاز باعث سوزش چشمان شما و اشک آمدن می‌شود. پیاز محرک بی قید و شرط است.
- گرده گل و چمن باعث عطسه شما می‌شود. گرده محرک بدون شرط است.
- گربه شما هر وقت بوی غذا می‌اید به سمت کاسه‌اش می‌دود. رایحه غذا محرک بی قید و شرط است.
- صدای بلند باعث می‌شود از صدا دور شوید. صدای بلند غیرمنتظره محرک بدون شرط است زیرا بدون یادگیری قبلی به طور خودکار پاسخی را ایجاد می‌کند.
در هر یک از این نمونه‌ها، محرک بی قید و شرط به طور طبیعی پاسخ یا بازتاب بی قید و شرط را تحریک می‌کند. لازم نیست یاد بگیرید که به محرک بی قید و شرط پاسخ دهید، این به سادگی به طور خودکار رخ می‌دهد.
نقش محرک خنثی
برای اهداف شرطی سازی یا یادگیری کلاسیک، شما به یک محرک خنثی و همچنین یک محرک بی قید و شرط نیاز دارید. به عبارت دیگر، برای انجام شرطی سازی، ابتدا باید با جفت کردن یک محرک قبلاً خنثی با یک محرک بی قید و شرط شروع کنید. محرک خنثی در ابتدا هیچ واکنش خاصی ایجاد نمی‌کند، اما وقتی همراه با محرک غیر شرطی استفاده شود، می‌تواند یادگیری را به طور موثر تحریک کند. یک مثال خوب از یک محرک خنثی صدا یا آهنگ است.
محرک خنثی هنگا‌می که در ابتدا ارائه می‌شود، تأثیری در رفتار ندارد. اما اگر به طور مکرر با یک محرک بی قید و شرط جفت می‌شود، همان واکنش UCS را ایجاد می‌کند. به عنوان مثال، ممکن است صدای باز شدن صدای جیر جیر در ابتدا محرک خنثی باشد. اگر آن صدا به طور مكرر با محركی بدون شرط، مانند تغذیه گربه خود جفت کنید. سرانجام این صدا باعث ایجاد تغییر در رفتار گربه شما خواهد شد. به محض ایجاد یک ارتباط، گربه شما ممکن است طوری واکنش نشان دهد که گویی هر بار که صدای درب جیر جیر را می‌شنود انگار غذا می‌خورد.
زمانبندی رفتار یاد گرفته شده
در طول فرآیند شرطی سازی کلاسیک، تعدادی از عوامل مختلف وجود دارد که می‌تواند در سرعت یادگیری و ایجاد ارتباط تأثیر بگذارد. اینکه مدت زمانی بین ارائه محرک اولیه خنثی و محرک بی قید و شرط چقدر است. یکی از مهمترین عوامل وقوع یا عدم یادگیری در واقع است. زمان چگونگی ارائه محرک خنثی و محرک بی قید و شرط همان چیزی است که بر شکل گیری یا عدم ایجاد ارتباط تأثیر می‌گذارد، اصلی که به نظریه همسایگی معروف است.
محرک بدون شرط و شرطی سازی کلاسیک
به عنوان مثال، در آزمایش معروف ایوان پاولوف، صدای زنگ در ابتدا محرک خنثی بود. در حالی که بوی غذا محرک بی قید و شرط بود. ایجاد صدای زندگی نزدیک به آمدن بوی غذا منجر به ارتباط قوی‌تری می‌شود. اگر صدای زنگ که محرک خنثی است، مدت‌ها قبل از محرک بی قید و شرط ارائه شود، ارتباط بسیار ضعیف و یا حتی ممکن هیچ ارتباطی ایجاد نشود. برای ایجاد انواع مختلف شرطی سازی کلاسیک ممکن از زمان بندی یا ترتیب متفاوتی از ارائه محرک خنثی و محرک بی قید و شرط استفاده شود.
در شرطی سازی همزمان، محرک خنثی در زمان دقیق به عنوان محرک بی قید و شرط ارائه می‌شود. این نوع شرطی سازی منجر به ضعف یادگیری می‌شود.
در شرطی سازی پیشین، ابتدا محرک غیرشرطی ارئه می‌شود و محرک خنثی پس از آن ارائه می‌گردد. این نوع تهویه همچنین منجر به ضعف یادگیری می‌شود.
در شرط بندی ردیابی، محرک خنثی به طور خلاصه ارائه شده و سپس متوقف می‌شود، سپس محرک بدون شرط ارائه می‌شود. این نوع شرطی سازی نتایج خوبی به همراه دارد.
در شرطی سازی تاخیر، محرک خنثی ارائه می‌شود و در حالی که محرک بی قید و شرط ارائه می‌گردد نیز ادامه می‌یابد. این نوع شرطی سازی بهترین نتیجه را دارد.
