مقدمه
تأثیرات ژنتیکی و محیطی چه نقشی در تعیین هوش دارند؟ این سوال یکی از بحث برانگیزترین مباحث در طول تاریخ روانشناسی بوده است و تا امروز همچنان یکی از موضوعات داغ بحث و گفتگو است. دانشمندان ژنتیک و محیط را دو تا از فاکتورهای تعیین هوش در انسان می‌دانند.
علاوه بر اختلاف نظر در مورد تعین فاکتورهای افزایش هوش. روانشناسان وقت و انرژی زیادی را صرف بحث و گفتگو درباره تأثیرات مختلف بر هوش فردی کرده اند. این بحث بر روی یکی از سوالات اصلی روانشناسی متمرکز است. برای خیلی از روانشناسان این سوال پیش آمده که برای تکامل هوش طبیعت مهمتر است یا پرورش.
آیا ژنتیک نقش بیشتری در تعیین هوش دارد یا محیط اطراف؟
امروزه روانشناسان تشخیص می‌دهند که هم ژنتیک و هم محیط در تعیین هوش نقش دارند. اکنون مسئله این است که هر کدام به چه میزان نقش دارند.
مطالعات نشان می‌دهد که واریانس ضریب هوشی با ژنتیک مرتبط است. این تحقیق نشان می‌دهد که ژنتیک ممکن است نقش بیشتری نسبت به عوامل محیطی در تعیین ضریب هوشی فردی داشته باشد.
یک نکته مهم که باید در مورد ژنتیک ذکر شود این است که هوش ما توسط یک ژن هوشمند تشکیل نمی‌شود. در عوض این نتیجه فعل و انفعالات پیچیده بین بسیاری از ژن‌ها است. در مرحله بعدی توجه به این نکته مهم است که ژنتیک و محیط برای تعیین دقیق نحوه بیان ژن‌های ارثی با یکدیگر تعامل دارند.
به عنوان مثال اگر شخصی پدر و مادر بلند قدی داشته باشد به احتمال زیاد فرزند آن‌ها هم نیز قد بلند خواهد بود. البته رشد قد علاوه بر ژنتیک با عوامل محیطی دیگری همچون تغذیه مناسب در ارتباط است.
ممکن است کودکی با ژن‌های ضریب هوشی بالا متولد شود. اما اگر آن کودک در محیطی محروم دچار سوء تغذیه و فاقد دسترسی به فرصت های آموزشی است بزرگ شود. ممکن است در اندازه گیری ضریب هوشی نمره خوبی کسب نکند.
شواهد تأثیرات ژنتیکی بر هوش
مطالعات نشان می‌دهد که ضریب هوشی دوقلوهای یکسان بیشتر از دو فرزند شبیه به هم هستند. یکی از فاکتورهای تعیین هوش ژنتیک است که در رشد هوش انسان‌ها تاثیرگذار است.
خواهر و برادرهایی که در یک خانه با هم پرورش می‌یابند معمولا ضریب هوشی مشابهی دارند. حتی اگر یک کودک ناتنین از کودکی با دیگر اعضای خانواده بزرگ شود ضریب هوشی مشابهی با برادر و خواهر هایش دارد.
علاوه بر خصوصیات ارثی سایر عوامل بیولوژیکی مانند سن مادر. قرار گرفتن مادر بچه‌ها در معرض مواد مضر قبل از تولد و سوء تغذیه قبل از تولد نیز ممکن است بر هوش تأثیر بگذارد.
مطالعات نشان داده است كه افراد با هوش كمتر احتمالاً بزه دیدگی جنایی را گزارش می‌كنند كه می‌تواند عواقب جدی از جمله آسیب جسمی، از دست دادن مال و آسیب روانی و عاطفی به همراه داشته باشد.
شواهد تأثیرات محیطی بر هوش
ضریب هوشی دوقلوهای یکسانی که از هم جدا شده اند کمتر از دوقلوهای همسانی است که در یک محیط مشابه زندگی کرده‌اند.
حضور در مدرسه و نحوه برخورد و آموزش بر نمره ضریب هوشی تأثیر دارد.
کودکانی که به مدت 12 ماه یا بیشتر از شیر مادر تغذیه داشته اند. در 30 سالگی ضریب هوشی بالاتری داشتند (حدود 3.7 امتیاز بیشتر).
بنابراین برخی از تأثیرات محیطی که می تواند تنوع در هوش را داشته باشد چیست؟
به عنوان مثال مطالعات نشان داده است كه فرزند اول خانواده دارای ضریب هوشی بالاتری نسبت به خواهر و برادرهای متولد شده دیگر خود هستند.
چرا؟ زیرا بسیاری از کارشناسان بر این باورند که دلیل این امر توجه بیشتر والدین به فرزندان اول است. تحقیقات همچنین حاکی از آن است که والدین انتظار دارند فرزندان بزرگتر در انجام انواع وظایف بهتر عمل کنند. در حالی که خواهر و برادرهای متولد شده بعدی با انتظارات متمرکز بر وظایف کمتری روبرو هستند.
