مقدمه
در شرطی شدن فعال، یک برنامه فاصله زمانی متغیر یک برنامه تقویت است که در آن یک فرد برد برای انجام یک پاسخ مشخص پس از گذشت مدت زمان غیر قابل پیش بینی پاداش می‌گیرد.که این حالت مخالف یک برنامه با بازه ثابت است. این برنامه سرعت پاسخ آهسته و ثابت را ایجاد می‌کند.
همانطور که احتمالاً می‌دانید، در شرطی شدن فعال برای اینکه رفتاری را تقویت یا ضعیف کنند از برنامههای تقویت و یا تنبیه استفاده می‌کنند. این فرایند یادگیری شامل ایجاد ارتباط با رفتار و پیامدهای آن عمل است.
روانشناس بی اف اسکینر (B.F. Skinner) شخصی که برای اولین بار مفهوم شرطی شدن فعال را ارئه کرده است. وی شخصی است که در حین آزمایشات مشاهده كرد كه می‌توان از تقویت برای افزایش یك رفتار و از مجازات برای تضعیف رفتار استفاده كرد. وی همچنین اشاره کرد که میزان تقویت رفتار هم در قدرت و هم در فرکانس پاسخ تأثیرگذار است.
یک برنامه فاصله زمانی متغیر چگونه کار می‌کند؟
برای درک چگونگی کارکرد یک برنامه فاصله زمانی متغیر، باید در قدم اول یک نگاه دقیق‌تر به تعریف این اصطلاح بیاندازم. برنامه زمانی به میزان تحویل پاداش یا تعداد دفعاتی که این تقویت انجام می‌شود، اشاره دارد. متغیر نشان می‌دهد که این زمان بندی سازگار نیست و ممکن است از یک آزمایش به آزمایش دیگر متفاوت باشد. سرانجام، فاصله به این معنی است که تحویل به وسیله زمان کنترل می‌شود. بنابراین، یک برنامه فاصله زمانی متغیر به این معنی است که تقویت کننده در فواصل زمانی متغیر و غیر قابل پیش بینی ارائه گردد.
تصور کنید که یک کبوتر را آموزش می‌دهید تا برای دریافت گلوله غذا کلید را بزند. شما برای این پرنده یک برنامه با فاصله متغیر 30 ثانیه طراحی می‌کنید. این به این معنی است که کبوتر به طور متوسط هر 30 ثانیه به وسیله غذ تقویت می‌شود. توجه به این نکته مهم است که این میانگین است. بعضی اوقات ممکن است کبوتر بعد از 10 ثانیه تقویت شود. گاهی ممکن است 45 ثانیه صبر کند. نکته اصلی این است که زمان بندی قابل پیش بینی نیست.
ویژگی‌‌ها‌ی برنامه متغیر فاصله‌ای
برنامه با فاصله زمانی متغییر یک سری ویژگی‌ها به شرح زیر دارد:
- در برابر انقراض بسیار مقاوم است
- میزان پاسخگویی متوسط اما ثابت است
- مکث بسیار کمی پس از تقویت داده می‌شود
نمونه‌‌ها‌یی از برنامههای متغیر فاصله‌ای
بررسی شبکه‌های اجتماعی: به طور معمول، برنامههای اجتماعی خود را به جای اینکه هر زمان که یک پیام ارسال می‌شود بررسی کنید، در زمانهای تصادفی در طول روز بررسی می‌نمائید. نکته در مورد شبکه‌های اجتماعی وجود دارد این است که در بیشتر موارد، شما هرگز نمی‌دانید چه زمانی پیا‌‌می را دریافت می‌کنید. به همین دلیل، شبکه‌های اجتماعی خود را به صورت پراکنده در زمانهای کاملاً غیر قابل پیش بینی بررسی می‌نمائید. هنگا‌‌می که بررسی می‌کنید و پیا‌‌می را دریافت کرده‌اید، این پیام به عنوان یک تقویت کننده برای بررسی شبکه‌های اجتماعی شما عمل می‌کند.
بررسی کارتان به وسیله کارفرما: آیا رئیس شما در طول روز چند بار کنار دفتر شما می‌ایستد تا پیشرفتتان را بررسی کند؟ این نمونه‌ای از یک برنامه فاصله زمانی متغیر است. این اعلام حضورها در زمانهای غیرقابل پیش بینی انجام می‌شود، بنابراین هرگز نمی‌دانید چه زمانی ممکن است اتفاق بیفتد. این روند باعث می‌گردد که شما در طول روز با سرعتی نسبتاً ثابت کار کنید. زیرا هرگز کاملاً مطمئن نیستید که رئیس شما در چه زمانی به دفتر شما خواهد آمد. و می‌خواهید وقتی تصادفاً مدیرتان به دفتر کارتان سر می‌زند، شما را سخت مشغول کار ببینید. بلافاصله پس از یکی از این اعلام حضورها، ممکن است قبل از اینکه با سرعت ثابت قبلی خود کار کنید. برای مدت کوتاهی مکث کرده و کمی استراحت می‌کنید.
آزمون‌های بدون آمادگی: استاد روانشناسی شما ممکن است برای تست دانش و اطمینان از توجه‌تان در کلاس، آزمون‌های بدون آمادگی دوره‌ای را در طی ترم در نظر بگیرید. در حالی که این امتحانات چندین بار در طی ترم انجام می‌شود. اما شما هرگز دقیقاً نمی‌دانید که چه زمانی وی ممکن است از شما یک آزمون یکهویی بگیرید. ممکن است یک هفته در نهایت دو آزمون بگیرید، اما دو هفته کامل حتی یک امتحان نیز نگیرد. از آنجا که شما هرگز نمی‌دانید چه موقع ممکن است یک امتحان بدون آمادگی بدهید، احتمالا هر جلسه مطالعه خواهید داشت و همیشه آماده امتحان هستید.
