اختلال بیش فعالی (ADHD) یک بیماری مربوط به رشد است که بر رشد مغز تأثیر می‌گذارد. در نتیجه، فرد مبتلا به بیش‌فعالی ممکن است در توجه کردن، ثابت نشستن یا کنترل رفتارهای تکانشی دچار مشکل شود. بیش‌فعالی یک اختلال رشدی است که معمولا در دوران کودکی مشخص می‌شود. با این حال، علائم آن می تواند تا بزرگسالی نیز ادامه یابد. تقریباً 2.5 درد از بزرگسالان بیش‌فعالی دارند. ما دراین مقاله علائم بیش فعالی در بزرگسالان و همچنین معیارهای تشخیصی این بیماری را بررسی می‌کنیم.
علائم کلی بیش‌فعالی
علائم بیش‌فعالی به طور کلی به دو دسته تقسیم می‌شوند:
- علائم بی‌توجهی
- علائم بیش‌فعالی و تکانشگری
علائم بی‌توجهی
همانطور که گفتیم علائم بیش‌فعالی به دو بخش تقسیم می‌شود. علائم بخش بی‌توجهی به شرح زیر است:
- مشکل در تمرکز روی کارهایی مانند تکالیف کاری یا کارهای روزمره
- بیزاری شدید یا اجتناب از کارهایی که مستلزم تلاش ذهنی برای مدت طولانی است، مانند نوشتن گزارش، پر کردن فرم‌ها، یا بررسی اسناد و مدارک.
- فراموشی، این موضوع می‌تواند باعث ایجاد مشکلاتی مانند عدم پرداخت به موقع صورت‌حساب‌ها، نرفتن به سر قرارهای کاری و عدم پاسخ به تماس‌ها شود
- تمایل به گم کردن یا فراموشی چیزهایی مانند کیف پول، کلید یا تلفن
- عدم توجه به جزئیات و در نتیجه ایجاد اشتباهاتی ناشی بی‌دقتی
- تمایل به منحرف شدن به راحتی توسط عوامل نامرتبط
- عدم تکمیل وظایف قبل از شروع کارهای جدید
- مهارت‌های سازماندهی و مدیریت زمان ضعیف
- مشکل در گوش دادن به دیگران و پیروی از دستورالعمل‌ها
علائم بیش‌فعالی و تکانشگری
علائم بیش‌فعالی و تکانشگری که ممکن است افراد مبتلا به بیش فعالی در بزرگسالی نشان دهند به شرح زیر است:
- بی‌قراری یا ضربه زدن با دست‌ها و پاهایشان
- قدم زدن یا حرکت کردن، به جای نشستن
- احساس بی‌قراری و ناتوانی در نشستن
- به نظر می‌رسد که آن‌ها همیشه در حال حرکت هستند یا دیگران را با فعالیت خود خسته می‌کنند
- در هنگام کار و سایر فعالیت‌ها در حالت نشسته مشکل دارند
- بیش از حد حرف می‌زنند
- خارج از نوبت صحبت می‌کنند
- پاسخ دادن به سوالات قبل از تکمیل سوال
- دخالت در گفتگوهای دیگران
معیارهای تشخیصی بیش فعالی در بزرگسالان
بیش‌فعالی توسط یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی واجد شرایط مانند پزشک عمومی، متخصص و یا روانپزشک قابل تشخیص داد. اگر فرد مشکوک بیش‌فعالی باشد، پزشک عمومی ممکن است بیمار را به یک ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشت روانی ارجاع دهد.
ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی به ارزیابی علائم می‌پردازد برای اینکه متوجه شوند آیا فرد معیارهای تشخیصی بیش‌فعالی ذکر شده در راهنمای تشخیصی و آماری را دارد یا خیر. این راهنما که توسط انجمن روانپزشکی آمریکا منتشر شده است، به ارائه‌دهندگان مراقبت‌های بهداشتی کمک می‌کند تا شرایط سلامت روانی مانند بیش‌فعالی را تشخیص داده و درمان کنند.
معیارهای تشخیصی بیش‌فعالی ذکر شده در DSM-5 برای افراد بالای 17 سال به شرح زیر است:
- داشتن حداقل پنج علامت بی‌توجهی به مدت بیش از شش ماه
- داشتن حداقل پنج علامت بیش‌فعالی و تکانشگری برای بیش از شش ماه
- تجربه چندین مورد از این علائم از قبل از 12 سالگی
- نشان دادن علائم در دو یا چند موقعیت مختلف، مانند خانه، محل کار یا مدرسه، با دوستان یا اعضای خانواده، یا در حین فعالیت‌های دیگر
- مختل شدن در زندگی روزمره یا کاهش توانایی عملکرد فرد در محل کار یا محیط‌های اجتماعی به دلیل علائم ناشی از بیش‌فعالی
- رفتارهایی که برای سن و سطح رشد فرد نامناسب است
- نداشتن شرایط سلامت دیگری که دلیل وجود این علائم باشد
انواع بیش‌فعالی
بر اساس علائم فرد، ممکن است فرد مبتلا به یکی از سه نوع بیش‌فعالی باشد:
بیش‌فعالی نوع ترکیبی: فرد بیش از شش ماه علائم بی‌توجهی و همچنین بیش‌فعالی و تکانشگری را دارد.
بیش فعالی نوع بی‌توجه: فرد علائم قابل توجهی از بی توجهی دارد، اما علائم بیش فعالی و تکانشگری بسیار زیادی در شش ماه گذشته نداشته است.
بیش‌فعالی نوع بیش فعال و تکانشی: فرد علائم قابل توجهی از بیش فعالی و تکانشگری را دارد، اما علائم بی‌توجهی زیادی در طول شش ماه گذشته نداشته است.
تفاوت بیش‌فعالی کودکی با بزرگسالان
بسیاری از بزرگسالان مبتلا به بیش‌فعالی متوجه نمی‌شوند که این عارضه را دارند. بیش‌فعالی در بزرگسالان به اندازه بیش‌فعالی در کودکان مورد مطالعه قرار نگرفته است و تعریف آن دشوارتر است. علائم بیش‌فعالی بزرگسالان ممکن است ظریف‌تر یا متفاوت از دوران کودکی باشد.
معیارهای تشخیصی نیز برای بزرگسالان کمی متفاوت از کودکان است. به عنوان مثال، براساس معیارهای تشخیصی برای کودکان، فرد با داشتن حداقل شش مورد از علائم بی‌توجهی یا شش مورد از علائم بیش فعالی و مبتلا به بیش‌فعالی است. در حالی که در افراد بالای 17 سال، معیارهای تشخیصی می‌گوید فرد باید پنج علامت از هر دو نوع را داشته باشد تا مشخص گردد بیش‌فعال است.
بیش‌فعالی در بزرگسالی اکتسابی نیست. این یک اختلال رشدی است که از دوران کودکی شروع می‌شود. با این حال، علائم ممکن است تا بزرگسالی باقی بماند. بنابراین، معیارهای تشخیصی بیان می‌کنند که فرد باید اکثر علائم را از قبل از 12 سالگی تجربه کرده باشد. بزرگسالان مبتلا به بیش‌فعالی اغلب علائم را در مدرسه، دانشگاه و محل کار نیز داشتند.
ممکن است یک بزرگسال در کودکی مبتلا به بیش‌فعالی تشخیص داده نشده باشد اگر:
- اعضای خانواده و معلمان آن‌ها در جوانی این بیماری را نمی‌شناختند
- آن‌ها مبتلا به یک نوع خفیف بیش‌فعالی بودند
- آن‌ها در کودکی توانستند با این شرایط کنار بیایند، اما زمانی که با خواسته‌های سخت‌گیرانه‌تر در دانشگاه یا محل کار روبرو شدند، مشکلاتشان شروع شد.
عوارض بیش‌فعالی
علاوه بر بیش‌فعالی، افراد ممکن است بیماری‌های مربوط به روان دیگری نیز داشته باشند مانند:
- افسردگی
- اختلالات اضطرابی
- اختلالات خواب
- اختلال دو قطبی
- اختلالات شخصیت
- اختلال وسواس جبری (OCD)
- اختلال طیف اوتیسم (ASD)
- صرع
- سندرم تورت
- مشکلات یادگیری، مانند نارساخوانی
سخن آخر
بیش فعالی در بزرگسالان می‌تواند عملکرد فرد را در محل کار و محیط های اجتماعی دشوار کند. یک فرد مبتلا به بیش‌فعالی ممکن است در انجام وظایف روزانه مانند آماده شدن، رسیدن به موقع به محل کار، تمرکز بر کار، حفظ یک شغل یا حفظ روابط با مشکل مواجه شود. آن‌ها ممکن است اغلب احساس بی‌قراری کنند و سعی کنند چندین کار را همزمان انجام دهند، که اغلب در همه کارها نیز شکست میخورند.
شناسایی علائم بیش‌فعالی و جستجوی درمان می تواند به بهبود کیفیت زندگی فرد کمک کند. درمان بیش فعالی در بزرگسالان می‌تواند شامل دارو، روان درمانی یا ترکیبی از هر دو باشد. در حالی که مردم تصور می‌کنند که فقط کودکان مبتلا به بیش‌فعالی می‌شوند، اما در بزرگسالان نیز این مشکل وجود دارد. مهم است که به یاد داشته باشید که برای دریافت کمک برای این وضعیت هرگز دیر نیست.
