اعتیاد به قند 

مقدمه

شکر و مواد قندی یکی از پرطرفتار‌ترین خوراکی‌های مورد علاقه آمریکایی‌ها و مردم جهان هستند. البته خوردن زیاد قند می‌‌تواند منجر به چاقی، دیابت و بیماری‌های قلبی، اعتیاد به قند و بیماری‌های مغزی و روحی شود. اما چه اتفاقی می‌‌افتد که کمتر از این ماده استفاده کنید؟ رژیم‌های غذایی کم کربوهیدرات در سال‌های اخیر بسیار محبوب شده‌اند‌. در حالی که این رژیم‌ها اغلب تأثیرات مفیدی روی بدن دارند اما قطع کامل قند می‌‌تواند از آنچه فکر می‌‌کنید سخت تر باشد. افرادی که به رژیم غذایی محبوب کتوژنیک روی می‌‌آورند اغلب قند را ترک می‌‌کنند. این نوع رژیم بسیار سخت است و بعضی از افراد که این رژیم را دنبال می‌کنند دچار آنفولانزای کتو یا کتویی می‌شوند.

بررسی اجمالی

شکر و قند در غذا‌ها و خوراکی‌های‌ مختلفی وجود دارند که می‌توانند مفید و مضر باشند و اعتیاد به قند ایجاد نمائید. در بسیاری از غذاهای سالم قند به اندازه کافی در بعضی خوراکی‌ها مانند میوه‌ها، نان و لبنیات و غیره وجود دارد و ما روزانه از آن‌ها استفاده می‌کنیم. وقتی از نظر سلامتی درباره قندها صحبت می‌‌کنیم آنچه که منظور ماست و ما در مورد آن صحبت می‌‌کنیم قند تصفیه شده‌ در چیزهایی مانند شیرینی‌ها، آب نبات و نوشابه وجود دارد. این نوع قند در دیگر خوراکی‌‌ها مانند شکر، شربت ذرت با فروکتوز بالا و آرد سفید هم است.

اینکه آیا واقعاً می‌‌توانید به قند اعتیاد پیدا کنید یا از نظر جسمی به آن وابسته شوید بستگی به تعریف شما از اعتیاد دارد. اما به نظر می‌‌رسد که بسیاری از افراد علائم مشابه ترک را تجربه می‌کنند و با آن دست و پنجه نرم می‌کنند.

قند باعث ترشح اندورفین در مغز می‌‌شود.‌‌ اندورفین‌ها همان مسکن‌های طبیعی بدن هستند که از غدد مخاطی و توسط تحریک این غدد بوسیله هیپوتالاموس ترشح می‌شوند و اثر اصلی آن‌ها تسکین درد است. ممکن است بدن شما با از بین رفتن این مواد افیونی اضافی هوس کند و باعث ترک شود. قند همچنین باعث ترشح دوپامین می‌‌شود که نقش عمده‌‌ای‌ در ایجاد عادت و اعتیاد دارد.

اگر تمام منابع قند از جمله میوه و لبنیات را از رژیم غذایی خود حذف کرده‌‌اید ممکن است دچار آنفولانزای کتو یا کتویی بشوید. افرادی که رژیم کتوژنیک دارند کمتر از 10٪ کالری خود را از کربوهیدرات در روز مصرف می‌‌کنند که ممکن است کمتر از 20 گرم کربوهیدرات باشد. بدون دسترسی به قند یا سایر کربوهیدرات‌ها بدن منبع گلوکز را از دست می‌دهد.  گلوکز برای سلول‌ها مانند سوخت است و بدون آن گرسنه می‌شویم. بدن مجبور می‌‌شود به منبع چربی خود که باعث ایجاد وضعیتی به نام کتوز می‌‌شود به ذخایر چربی خود مراجعه کند. کتوز می‌‌تواند اثرات ناخوشایندی برای بدن و مغز داشته باشد.

علائم و نشانه‌ها

چه باور داشته باشید یا نداشته باشید ولع مصرف بستنی یا دیگر خوراکی‌های قندی شما یک اساس تکاملی دارد. اجداد اولیه ما از نظر بیولوژیکی به دنبال غذاهای پر کالری مانند میوه، عسل، گوشت و چربی بودند. مصرف قندها به نیاکان ما کمک کرد تا چربی بدن جمع کنند که برای زنده ماندن در دوره‌های قحطی آنان را زنده نگه می‌داشت. مغز با آزادسازی انتقال دهنده‌های عصبی احساس خوبی به این غریزه بقا اعطا کرد.

انتقال دهنده‌های عصبی پیام رسان‌های شیمیایی مغز هستند. میلیاردها از این مولکول‌ها به طور مداوم در حال فعالیت هستند و پیام‌هایی را در سراسر سیستم عصبی شما ارسال می‌‌کنند که به شما امکان فکر کردن، حرکت کردن و نفس کشیدن را می‌دهد.

مواد مخدر اعتیادآور مانند هروئین و کوکائین مقدار زیادی اندورفین تولید می‌‌کند زیرا انتقال دهنده‌های عصبی و یا سیستم عصبی را وادار می‌‌کند تا حرکت و فعالیت کنند. این نوع تغییرات شیمیایی در مغز شما منجر به وابستگی، ترک و یا اعتیاد می‌شود.

همانطور که گفته شد قند همچنین با انتقال دهنده‌های عصبی شما مخلوط می‌‌شود. این ماده باعث ترشح اندورفین مخدرهای طبیعی بدن می‌‌شود که به طور گسترده‌ای برای کاهش درد پس از آسیب دیدگی و افزایش شادی پس از ورزش شناخته می‌‌شوند. قند همچنین باعث ترشح دوپامین که یک انتقال دهنده عصبی است باعث ولع مصرف می‌شود.

در مطالعات بر روی حیوانات محققان دریافته‌اند‌ که ترک قند و علائم پس از آن شبیه به ترک مواد مخدر مانند کوکائین و هروئین است. اما به نظر می‌‌رسد حیوانات بیش از ما در معرض اعتیاد به قند هستند. در یک مطالعه موش‌ها مورد آزمایش قرار گرفتند و چند ماده مانند قند، کوکائین را بر رویشان امتحان کردند. نتایج نشان داد موش‌ها با قند معتاد شده بودند.

علائم شایع

از نظر پزشکان ترک مصرف قند می‌تواند برای انسان بسیار سخت باشد. اگر مصرف قند را ناگهانی مثلا در رژیم خود را کاهش دهید ممکن است این مشکلات را تجربه کنید:

•  هوس شدید برای چیز‌های شیرین
• هوس شدید برای کربوهیدرات‌های دیگر مانند چیپس یا ماکارونی
• تحریک پذیری
• حالت افسردگی

در طی چند روز پس از ترک قند این علائم به قدری غیر قابل تحمل می‌‌شوند که در نهایت دچار ناخوشی‌های شدید‌تری می‌‌شویم. پرخوری بخشی از علائم وابستگی و ترک قند است. بعد از پرخوری مردم اغلب احساس گناه، افسردگی و عصبانیت می‌‌کنند. پس چگونه آنها احساس بهتری دارند؟ آن‌ها شکر بیشتری می‌‌خورند تا دوباره آن اندروفین‌ها جریان پیدا کنند. اندورفین باعث می‌‌شود هنگام غذا خوردن احساس بهتری داشته باشید اما این احساس خوش آیند کاملا موقتی است.

اگر رژیم کتوژنیک دارید علائم شما ممکن است شدیدتر از علائم ناشی از کاهش قندهای اضافه شده باشد. این افت شدید کربوهیدرات‌ها باعث می‌‌شود بدن به حالت کتوز درآید که در هر فردی ممکن است متفاوت عمل کند. ممکن است پس از کاهش کربوهیدرات‌ها تا 50 گرم در روز دچار بیماری کتوز شوید در حالی که ممکن است شخص دیگری نیاز به کاهش 10 گرم یا کمتر از آن‌ها داشته باشد. ممکن است بدن شما چند روز طول بکشد تا به حالت کتوز برسد.

علائم متداول کتوز

با شروع کتوز ممکن است علائمی‌‌ مانند موارد زیر را مشاهده کنید:

• حالت تهوع
• خستگی
• سردرد
• گرفتگی عضلات
• بوی بد دهان
• ضعف
• یبوست یا اسهال

اساساً کتوز مانند یک آنفولانزای خفیف احساس می‌‌شود و از علائم اصلی ترک اعتیاد به قند است. این علائم معمولاً پس از حدود یک هفته خود به خود از بین می‌‌روند. فقط طول می‌‌کشد تا بدن شما با وضعیت جدید خود سازگار شود.

کنار آمدن و تسکین

نحوه کنار آمدن با علائم ترک قند به اهداف و دلایل کاهش مصرف قند شما بستگی دارد. اگر هدف شما انتقال به یک رژیم کتوژنیک است پس باید به بدن زمان دهید تا خود را تنظیم کند.

رژیم کتوژنیک ممکن است فواید سلامتی خوبی داشته باشد به خصوص برای برخی از افراد مبتلا به صرع و سایر افرادی که دچار اختلالات عصبی هستند مفید است. اگر به دلایل رژیم کتوژنیک را شروع می‌‌کنید ممکن است مجبور باشید مدت کوتاهی علائم ناخوشایند را تحمل کنید. به آن مثل یک آنفولانزای واقعی فکر کنید فقط باید آن را تحمل کنید. اگر علائم شما بعد از سه هفته بهبود نیافت با پزشک خود صحبت کنید.

اگر برای رژیم از کربوهیدرات‌های کم یا رژیم به روش کتو انجام می‌‌دهید می‌‌توانید این روش‌ها انجام دهید. رژیم کم کربوهیدرات دارای بسیاری از مزایای سلامتی همان رژیم کتو از جمله کاهش وزن است. تنها تفاوت این است که بدن شما وارد حالت کتوز نخواهد شد. کتوز می‌‌تواند منجر به کاهش سریع وزن شود اما معمولاً موقتی است.

برای رفتن به یک رژیم غذایی کم کربوهیدرات و پایان دادن به آنفولانزای کتو تنها کاری که باید انجام دهید خوردن مقداری میوه است. وقتی بدن به گلوکز (از غذاهای شیرین) دسترسی پیدا کند دیگر نیازی به سوزاندن چربی برای سوخت ندارد.

هشدارها

مهم است که قبل از شروع رژیم کم کربوهیدرات یا کتوژنیک با پزشک خود صحبت کنید. این رژیم‌ها معمولاً سالم هستند اما می‌‌توانند برای افراد خاصی خطرناک باشند. از آنجا که این نوع رژیم‌های بدون قند بسیار محدود کننده هستند، می‌‌توانند منجر به کمبود ویتامین و مواد معدنی شوند. ویتامین‌ها و مواد معدنی برای رشد بدن ضروری هستند. به همین دلیل، کودکان و نوجوانان نباید رژیم‌های کم کربوهیدرات انجام دهند. زنان باردار نیز نباید این کار را انجام دهند.

پیامدهای طولانی مدت سلامتی رژیم‌های کم کربوهیدرات به طور کامل بررسی نشده است. برخی از پزشکان می‌‌ترسند که این امر منجر به از دست دادن استخوان و چندین بیماری مزمن شود. برای کاهش خطر بیماری‌های قلبی، انجمن قلب آمریکا توصیه می‌‌کند یک رژیم غذایی متعادل، غنی از پروتئین‌های بدون چربی، غلات سبوس دار و میوه و سبزیجات بخورید.

درمان طولانی مدت

برداشتن شکر در واقع به درمان طولانی مدت نیاز ندارد زیرا نسبتاً سریع از بین می‌‌رود. مشکل اساسی که مردم با آن روبرو هستند حفظ رژیم با قند کمتر است. این رژیم‌های محدود و سخت برای اکثر مردم ناخوشایند است. بنابراین اگر که در طی دوره رژیم چند بار غفلت کردید نباید نا‌امید شوید.

رمز موفقیت در رژیم غذایی یافتن چیزی است که بتوانید با آن به مدت طولانی زندگی کنید. اگر قرار است فقط به مدت سه هفته بدون قند زندگی کنیم ولی از ماه‌ آینده دوباره شروع به مصرف قند بالا شوید. بهتر است رژیم غذایی با شدت کمتری را امتحان کنید.

یک رژیم غذایی غنی از پروتئین‌های بدون چربی، غلات سبوس دار، میوه‌ها و سبزیجات به شما در حفظ وزن سالم کمک می‌‌کند و در همین حین بدن مواد مغذی مورد نیاز برای رشد را می‌‌دهد. سعی کنید از غذاهای فرآوری شده اجتناب کنید زیرا در آن مواد قندی بسیاری اضافه شده است. در عوض شیرینی حل خود را از چیزی که حاوی فیبر است مانند توت، پرتقال یا سیب دریافت کنید.

سخن پایانی

کاهش مصرف قند یک هدف تحسین برانگیز است. فقط به یاد داشته باشید که بهترین رژیم‌ها در واقع رژیم‌های غذایی سنگین نیستند. بلکه تغییر در رفتارهای غذایی شما نیز بسیار مهم هستند. ترک عادت‌های قدیمی‌‌ به ویژه هنگامی که سعی می‌‌کنید عادت‌های پرخوری‌ را ترک کنید سخت است. با تغییرات کوچک شروع کنید و پله پله به سمت ترک مواد قندی بروید و سعی کنید به برنامه غذایی خود پایبند بمانید. سعی کنید به جای احساس گناه نسبت به تغییراتی که باید ایجاد شود نسبت به گام‌های کوچکی که برداشته‌‌‌اید احساس غرور کنید. هر قدم کوچک پیشرفتی به سمت جلو شناخته می‌شود و شما را به سمت جسم و روانی سالم‌تر سوق می‌‌دهد. بهتر هر چه سریعتر اعتیاد به قند را ترک کنید.