مقدمه
در حالی که ممکن است شما تصور کنید رشد کودک از دوران نوزادی آغاز می‌شود. اما پیش از تولد نیز جنین رشد می‌کند و بخش مهمی از روند رشد قبل از تولد او است. رشد قبل از تولد، زمان تغییرات چشمگیری است که زمینه سازی برای پیشرفت روانشناختی در آینده کودک است. مغز در طی دوره قبل از تولد رشد می‌کند، اما در طول سال‌های اولیه کودکی نیز تغییرات بیشتری را تجربه خواهد کرد.
روند رشد قبل از تولد در سه مرحله اصلی اتفاق می‌افتد. دو هفته اول پس از بارداری به عنوان مرحله جوانه زنی، هفته سوم تا هفته هشتم به عنوان دوره جنینی شناخته می‌شود. و از هفته نهم تا تولد به عنوان دوره جنینی نامگذاری شد.
مرحله جوانه زنی
مرحله جوانه زنی در بارداری از زمانی شروع می‌شود که اسپرم و سلول تخمک در یکی از دو لوله رحمی بایکدیگر درآمیخته می‌شوند. تخم بارور شده را زایگوت می‌نامند. تنها چند ساعت پس از لقاح، ارگ تک سلول شروع به سفر به سمت پایین رحم می‌کند. تقسیم سلولی تقریباً 24 تا 36 ساعت پس از بارداری شروع می‌شود. از طریق فرآیند میتوز، ابتدا ارگ به دو سلول تقسیم می‌شود، سپس به چهار، هشت، شانزده و غیره تقسیم می‌گردد. تعداد قابل توجهی از سلول‌ها هرگز از این قسمت اولیه تقسیم سلول عبور نمی‌کنند. به طوری که نیمی از کل سلول‌ها کمتر از دو هفته زنده مانده‌اند.
پس از رسیدن به نقطه هشت سلولی، سلول ها شروع به تمایز می‌کنند و ویژگی های خاصی را به دست می‌آورند. که نوع سلولهای آنها را در نهایت تعیین می‌کند. با تکثیر سلول ها، آنها به دو توده متمایز از هم جدا می‌شوند. سلول های خارجی در نهایت به جفت تبدیل می‌شوند، در حالی که سلول های داخلی جنین را تشکیل می‌دهند.
تقسیم سلولی در طی مسیری تقریباً یک هفته‌ای با سرعت زیادی از لوله رحمی به سمت دیواره رحم حرکت می‌کند. سلول‌ها به چیزی تبدیل می‌شوند که به آن بلاستوسیست گفته می‌شود. بلاستوسیست از سه لایه تشکیل شده است که هر لایه به ساختارهای مختلفی در بدن تبدیل می‌شود.
لایه‌ها بلاستوسیست
لایه‌های بلاستوسیست به شرح زیر است:
- اکتودرم: پوست و سیستم عصبی
- آندودرم: سیستم‌های گوارشی و تنفسی
- مثدورم: سیستم‌های عضلانی و اسکلتی
سرانجام، بلاستوسیست به رحم می‌رسد و به دیواره رحم متصل می‌گردد، فرآیندی که تحت عنوان کاشت شناخته می‌شود. لانه گزینی زمانی اتفاق می‌افتد که سلول‌ها در داخل رحم قرار می‌گیرند و رگ‌های خونی ریز را می‌شکافند. شبکه پیوندی رگ‌ها و غشای خونی که بین آنها تشکیل می‌شود. برای نه ماه آینده تغذیه موجود در حال رشد را فراهم می‌کند. لانه گزینی همیشه یک فرآیند اتوماتیک و مطمئن نیست. محققان تخمین می زنند که تقریباً 60٪ از کل روند طبیعی هرگز به درستی در رحم کاشته نمی‌شوند. که نتیجه آن زندگی جدید قبل از اینکه مادر از باردار شدن مطلع شود پایان می‌یابد.
وقتی کاشت موفقیت آمیز باشد، تغییرات هورمونی چرخه طبیعی قاعدگی را متوقف می‌کند و رشد قبل از تولد باعث تغییرات گسترده جسمی می‌شود. برای برخی از افراد، فعالیت‌هایی که قبلاً از آنها لذت می‌بردند مانند سیگار کشیدن و نوشیدن الکل یا قهوه ممکن است خوش لذت بخش‌تر تر شوند. این ممکن است بخشی از روش طبیعت برای محافظت از زندگی رو به رشد در داخل بدن باشد.
مرحله جنینی
در این مرحله، توده سلول‌ها اکنون به عنوان جنین شناخته می‌شوند. آغاز هفته سوم پس از بارداری شروع دوره جنینی است، زمانی که توده سلول‌ها به عنوان یک انسان متمایز شناخته می‌شود. مرحله جنینی نقش مهمی در رشد مغز دارد. تقریباً چهار هفته پس از بارداری، لوله عصبی تشکیل می‌شود. این لوله بعداً به سیستم عصبی مرکزی شامل نخاع و مغز تبدیل می‌گردد. لوله عصبی همراه با ناحیه‌ای که به آن صفحه عصبی می‌گویند شروع به تشکیل می‌کند. اولین علائم تکامل لوله عصبی ظهور دو برجستگی است که در امتداد هر طرف صفحه عصبی تشکیل می‌شود.
طی چند روز آینده، برجستگی‌های بیشتری تشکیل می‌گرددو به سمت داخل تا می‌شود تا یک لوله توخالی ایجاد شود. هنگامی که این لوله کاملاً تشکیل شد.سلول‌ها در نزدیکی مرکز تشکیل می‌شوند. لوله شروع به بسته شدن و تشکیل وزیکول‌های مغزی می‌کند. این وزیکول‌ها در نهایت به قسمت‌هایی از مغز، از جمله ساختارهای مغز جلو، مغز میانی و مغز عقب تبدیل می‌شوند.
حدود هفته چهارم، سر شروع به شکل گیری می‌کند. به سرعت چشم ها، بینی، گوش‌ها و دهان به دنبال آن تشکیل می‌شوند. رگ خونی که به قلب تبدیل خواهد شد شروع به نبض می‌کند. در هفته پنجم جوانه‌هایی که بازوها و پاها را تشکیل می‌دهند ظاهر می‌شوند.در هفته هشتم رشد، جنین دارای کلیه اندام‌ها و قسمت‌های اساسی به جز اندام‌های جنسی است. در این مرحله، وزن جنین فقط یک گرم است و طول آن تقریباً یک اینچ است.
تشکیل ساختار مغز
با پایان دوره جنینی، ساختارهای اصلی مغز و سیستم عصبی مرکزی ایجاد شده است. در این مرحله، ساختار اساسی سیستم عصبی محیطی نیز تعریف می‌شود. تولید سلولهای عصبی یا سلولهای مغزی، از حدود روز 42 پس از بارداری آغاز می‌شود و بیشتر اوقات در اواسط بارداری کامل می‌شود. با تشکیل نورون‌ها، آنها به مناطق مختلف مغز مهاجرت می‌کنند. آنها پس از رسیدن به مکان صحیح، با ایجاد شبکه‌های عصبی ابتدایی شروع به ایجاد ارتباط با سلولهای عصبی دیگر می‌کنند.
مرحله جنین
وقتی تمایز سلولی بیشتر شد، جنین وارد مرحله بعدی رشد قبل از تولئ می‌شود که به عنوان جنین شناخته می‌شود. دوره جنینی قبل از تولد، تغییرات مهمتری در مغز ایجاد می‌گردد. این دوره رشد از هفته نهم آغاز می‌شود و تا زمان تولد ادامه دارد. این مرحله با تغییر و رشد شگفت‌انگیز صورت می‌گیرد. سیستم‌ها و ساختارهای اولیه بدن که در مرحله جنینی تاسیس شده‌اند همچنان در حال پیشرفت هستند. لوله عصبی در مغز و نخاع ایجاد می‌شود و سلولهای عصبی همچنان تشکیل می‌شوند. این نورون‌ها پس از تشکیل، شروع به مهاجرت به مکان‌های صحیح خود می‌کنند. سیناپس‌ها یا ارتباطات بین سلولهای عصبی نیز شروع به توسعه می‌کنند.
بین هفته نهم و دوازدهم بارداری برای اولین بار، رفلکس‌ها شروع به ظهور می‌کنند. جنین با بازوها و پاها شروع به انجام حرکات انعکاسی می‌کند. در ماه سوم بارداری، اندام های جنسی شروع به تمایز می‌کنند. در پایان ماه، تمام قسمت های بدن تشکیل می‌شوند. در این مرحله وزن جنین در حدود سه اونس است. رشد جنین هم در وزن و هم در طول ادامه دارد. اگرچه بیشتر رشد جسمی در مراحل بعدی بارداری اتفاق می‌افتد.
افزایش رشد جنین
در پایان ماه سوم علائم مختلفی از بارداری ایجاد می‌گردد. در سه ماهه دوم یا چهار تا شش ماه ضربان قلب قویتر می‌شود و سایر سیستم‌های بدن بیشتر توسعه می‌یابند. ناخن‌ها، موها، مژه‌ها و ناخن‌های پا تشکیل می‌شود. شاید به طور چشمگیری، اندازه جنین حدود شش برابر افزایش یابد. بنابراین در این دوره مهم رشد قبل از تولد چه اتفاقی در داخل مغز می‌افتد؟ مغز و سیستم عصبی مرکزی نیز در سه ماهه دوم پاسخگوتر می‌شوند. حدود 28 هفتگی، مغز با فعالیتی که شباهت زیادی به فعالیت نوزاد تازه در خواب دارد، به سرعت به سمت بلوغ می‌رود.
از هفت ماهگی تا زمان تولد، رشد و نمو جنین ادامه می‌یابد و وزن خود را اضافه می‌کند و برای زندگی خارج از رحم آماده می‌شود. ریه‌ها شروع به انبساط و انقباض می‌کنند و ماهیچه‌ها را برای تنفس آماده می‌کنند. در حالی که رشد قبل از تولد معمولاً از این الگوی طبیعی پیروی می‌کند. اما مواردی وجود دارد که مشکلات مربوط به رشد قبل از تولد رخ می‌دهد. بیماری‌ها، سوء تغذیه و سایر تأثیرات قبل از تولد می‌توانند تأثیر مهمی‌بر چگونگی رشد مغز در این دوره حساس داشته باشند.
سخن پایانی
رشد مغز در بدو تولد پایان نمی‌یابد. مقدار قابل توجهی از رشد مغز پس از زایمان اتفاق می‌افتد. این تغییر شامل رشد در اندازه و حجم و همچنین تغییر ساختار می‌شود. اندازه مغز بین تولد و تا 5 سالگی چهار برابر می‌شود. همانطور که کودکان یاد می‌گیرند و تجربه‌های جدیدی پیدا می‌کنند. برخی شبکه ها در مغز تقویت می‌شوند در حالی که دیگر اتصالات از بین می‌روند.
