عزت نفس به احساس کلی یک فرد از ارزشمندی خودش مربوط میشود. در واقع عزت نفس نظر شما در مورد خودتان است. عزت نفس میتواند طیفی از عوامل مانند احساس هویت، اعتماد به نفس، احساس شایستگی، و احساس تعلق را در برگیرد. این حس نقش مهمی در زمینههای مختلف زندگی ما دارد، به همین دلیل است که داشتن عزت نفس پایین میتواند باعث ایجاد مشکلات جدی شود. اگر تصور میکنید عزت نفس شما پایین است با ما همراه باشید. در این مطلب 11 نشانه عزت نفس پایین را معرفی میکنیم.
عزت نفس چیست؟
عزت نفس چیزی فراتر از دوست داشتن خود است. داشتن این حس به این معناست که خودتان را باور دارید و معتقدید که سزاوار عشق هستید و برای افکار، احساسات، نظرات، علایق و اهداف خود ارزش قائل شوید.
داشتن عزت نفس نه تنها بر احساس و رفتار شما در مورد خود تأثیر میگذارد، بلکه میتواند بر نحوه رفتار شما با دیگران نیز نقش داشته باشد. این حس میتواند بر انگیزه شما برای دنبال کردن چیزهایی که در زندگی میخواهید و توانایی شما برای ایجاد روابط سالم و حمایتی تأثیر بگذارد.
نشانههای عزت نفس پایین
عزت نفس پایین میتواند بر افکار، احساسات و الگوهای رفتاری فرد تأثیر بگذارد. گاهی اوقات علائم عزت نفس پایین بسیار واضح است. اما گاهی اوقات به اندازهای علائم ظریف که شناسایی آن بسیار مشکل میشود.
برخی از افراد که عزت نفس پایین پایین دارند، مدام در مورد خود حرفهای منفی میزنند. در حالی که برخی دیگر از افراد تلاش میکنند که مدام افراد دیگر را راضی نگهدارند. در هر حالت اینکه برای خودتان ارزش قائل نباشید، میتواند تاثیر زیادی بر سلامت روانی و زندگی شما بگذارد.
برخی از نشانههای رایج عزت نفس پایین را در ادامه آوردهایم.
اعتماد به نفس پایین
افرادی که عزت نفس پایینی دارند، اعتماد به نفسشان نیز پایین است و بالعکس. اعتماد به نفس به خود و تواناییهایتان به شما این امکان را میدهد که بدانید میتوانید برای مدیریت موقعیتهای مختلف در زندگیتان به خودتان تکیه کنید.
اعتماد به نفس داشتن باعث میشود که وقتی در زندگی خود با مشکلات مختلف روبرو میشوید به خودتان و تواناییهایتان برای عبور از مشکلات اعتماد داشته باشید. این اعتماد داشتن به خودتان نقش مهمی در رفاه کلی شما دارد.
عزت نفس پایین میتواند در کاهش اعتماد به نفس نقش داشته باشد. البته اعتماد به نفس کم نیز میتواند باعث ایجاد یا بدتر شدن عزت نفس شود. یافتن راههایی برای به دست آوردن اعتماد به خودتان و تواناییهایتان میتواند مفید باشد. یادگیری و تمرین مهارتهای جدید یکی از تاکتیکهایی است که ممکن به شما برای تقویت اعتماد به نفس و عزت نفس کمک کند.
عدم کنترل
افرادی که عزت نفس پایینی دارند اغلب احساس میکنند که کنترل کمی بر زندگی خود یا اتفاقاتی که برایشان میافتد دارند. دلیل این موضوع این است که آنها احساس میکنند توانایی کمی برای ایجاد تغییرات در زندگی خود و یا در جهان دارند. از آنجایی که آنها یک منبع کنترل خارجی دارند، ممکن است احساس کنند که قادر به انجام هر کاری برای رفع مشکلات خود نیستند.
تحقیقات نشان داده است که در شرایطی که افراد کنترل کمی بر اتفاقاتی که میافتند دارد، داشتن عزت نفس بالاتر میتواند به کاهش برخی از اثرات منفی این از دست دادن کنترل کمک کند.
اگر با این احساس دست و پنجه نرم میکنید که کنترلی بر زندگی یا موقعیت خود ندارید، یافتن راههایی برای بهبود عزت نفس ممکن است برای افزایش رفاه شما مفید باشد.
مقایسه اجتماعی
مقایسه اجتماعی گاهی اوقات می تواند کارکرد مثبتی داشته باشد و احساس فرد را نسبت به خود تقویت کند. با این حال، مقایسه خود با دیگران گاهی میتواند باعث از بین رفتن عزت نفس شود. افراد با عزت نفس پایین ممکن است بیشتر درگیر آنچه به عنوان مقایسه اجتماعی صعودی شناخته میشود، یا مقایسه خود با افرادی که فکر می کنند بهتر از خودشان هستند، شوند.
مقایسه اجتماعی صعودی همیشه بد نیست. گاهی اوقات این مقایسهها می تواند منبع اطلاعات و الهام بخشی برای بهبود خودمان باشد. با این حال، وقتی افراد با احساس ناتوانی یا ناامیدی مواجه میشوند، میتواند تاثیر منفی بر عزت نفس داشته باشد.
رسانه های اجتماعی نیز ممکن است در چنین مقایسههایی نقش داشته باشند. اگر اغلب خود را به طور نامطلوب با دیگر افراد موجود در رسانههای اجتماعی مانند اینستاگرام مقایسه میکنید، ممکن است عزت نفس شما کاهش یابد.
مشکل در درخواست از دیگر
وقتی شخصی اعتماد به نفس پایینی دارد، ممکن است برای درخواست آنچه نیاز دارد دچار مشکل شود. از آنجایی که عزت نفسشان پایین است، آنها احساس میکنند که سزاوار کمک نیستند. آنها همچنین ممکن است از اینکه نیاز به کمک و حمایت دارند احساس خجالت یا بیکفایتی کنند. از آنجایی که آنها خواستههای خود را در اولویت قرار نمیدهند، در مواقعی که نیاز دارند از دیگران کمک بخواهند به دنبال اثبات خودشان هستند و برای اینکه نشان دهند فردی قوی میباشند بسیار تلاش میکنند.
شک داشتن به خودشان
حتی پس از تصمیمگیری، افرادی که عزت نفس پایین دارند اغلب نگران این هستند که انتخاب اشتباهی داشته باشند. آنها به نظرات خود شک دارند و اغلب ممکن است به جای پایبندی به انتخابهای خود، از آنچه دیگران فکر میکنند، چشم پوشی کنند.
این مشکل اغلب میتواند منجر به حدس و گمانهای زیاد و شک به خود شود، که تصمیمگیری در مورد زندگی خود را برای افراد دارای عزت نفس پایین هستند دشوارتر میکند.
مشکل در پذیرش بازخورد مثبت
یک مطالعه در سال 2017 که در مجله Experimental Social Psychology منتشر شد توضیح میدهد که عزت نفس پایین به طور مستقیم با ناتوانی در پذیرش یا استفاده از تعریف و تمجیدهای دیگران مرتبط است. از آنجایی که آنها نظر مثبتی در مورد خود ندارند، پذیرش تعریف و تمجید دیگران از خودشان برایشان دشوار است.
این بازخورد مثبت اغلب با سوءظن و بی اعتمادی مواجه می شود. این کلمات تحسینآمیز با باورهای آنها در مورد خودشان همخوانی ندارد، بنابراین افرادی که مشکلات عزت نفس دارند حتی ممکن است بازخورد تندی در مقابل کسی داشته باشند که از آنها تعریف میکند.
خودگویی منفی
عزت نفس پایین باعث میشود که افراد به جای نقاط قوت، بر معایب خود تمرکز کنند. بهجای اینکه با گفتار مثبت باعث پیشرفت خود شوند، همیشه چیزهای منفی درباره خود میگویند. آنها هر وقت اشتباهی میکنند خود را به شدت سرزنش میکنند. این افراد همیشه به دنبال پیدا کردن جنبههای منفی در ظاهر، شخصیت یا تواناییهایشان هستند.
ترس از شکست
از آنجایی که افراد با عزت نفس پایین به تواناییهای خود اعتماد ندارند، شک دارند که موفق شوند. چون از شکست میترسند، تمایل دارند یا از چالشها اجتناب کنند یا به سرعت تسلیم شوند بدون اینکه واقعا تلاش کنند.
این ترس از شکست را میتوان در رفتارهایی مانند مفعول شدن در زمانی که همه چیز اشتباه میشود یا پنهان کردن احساس بیکفایتی در آنها مشاهده کنید. آنها ممکن است بهانه بیاورند، عوامل خارجی را سرزنش کنند، یا سعی کنند اهمیت کار را کم اهمیت جلوه دهند.
چشم انداز ضعیف
عزت نفس پایین همچنین باعث میشود افراد احساس کنند که شانس کمی دارند برای اینکه آینده آنها بهتر شود. این احساس ناامیدی باعث میشود که انجام کارهای که باعث تغییرات مثبتی در زندگیشان میشود، دشوار گردد.
خود تخریبی نیز یک روش رایج برای مقابله با چنین احساساتی است. آنها به دنبال موانعی برای عدم موفقیت خود میگردند. این افراد سپس دلیل کاستی خود را به مانع مرتبط میکنند.
فقدان مرز
توانایی ایجاد مرزها اغلب در اوایل زندگی ایجاد میشود. کودکانی که مراقبانی دارند که به آنها نشان میدهد مورد احترام و ارزش هستند، احتمالاً می توانند مرزهای خوبی در روابط بزرگسالان ایجاد کنند. آنها همچنین به احتمال زیاد دیدگاه مثبتتری نسبت به خود به طور کلی دارند.
افرادی که برای خود ارزشی قائل نیستند ممکن است در تعیین حد و مرز با افراد دیگر دچار مشکل شوند. آنها ممکن است احساس گناه یا ترس داشته باشند که اگر بخواهند مرزی ایجاد یا حفظ کنند، دیگر آنها را دوست نخواهند داشت.
زمانی که افراد به مکان و زمان افراد احترام نمیگذارند، مشکلاتی برای فرد ایجاد میشود. فقدان احترام نه تنها باعث افزایش استرس میشود، بلکه ممکن است باعث شود فرد احساس ارزشمندی کمتری کند.
تلاش برای راضی کردن دیگران
اینکه سعی کنیم دیگران را همیشه راضی نگهداریم یکی از علائم رایج عزت نفس پایین است. برای بدست آوردن اعتبار، فردی که عزت نفس پایین دارند ممکن است رفتاری بیش از حد افراطی از خود نشان دهند تا مطمئن شوند که دیگران راحت و خوشحال هستند. این اغلب شامل نادیده گرفتن نیازهای خود، بله گفتن به چیزهایی است که ممکن است مایل به انجام آن نباشند، و احساس گناه در مورد نه گفتن.
تاثیر عزت نفس پایین
تحقیقات نشان میدهد که عزت نفس پایین با برخی از مشکلات سلامت روان از جمله:
- اضطراب
- اختلالات اشتها
- احساس پریشانی
- اختلال هراس
- رفتارهای پرخطر
- اختلال اضطراب اجتماعی
- استفاده از مواد
- فشار
مرتبط است.
عزت نفس پایین رسیدن به اهداف و ایجاد روابط سالم و حمایتی را دشوارتر کند. همچنین میتواند در ایجاد برخی از مشکلات و شرایط سلامت روان از جمله اضطراب و افسردگی نقش داشته باشد.
براساس تحقیقات افرادی که عزت نفس پایینی دارند بیشتر در معرض خطر فکر خودکشی هستند.
همچنین داشتن عزت نفس پایین می تواند افراد را نسبت به انتقاد یا طرد شدن حساستر کند. فردی که عزت نفس بالا دارد به راحتی بازخورد منفی را میپذیرد. اما شخصی که احساس میکند بیارزش است ممکن است بیش از حد به نظر دیگران توجه کند. این همچنین میتواند باعث شود افرادی که مشکلات عزت نفس دارند، در مواجهه با چالشها یا موانع، تسلیم شوند.
براساس تحقیقات افرادی که عزت نفس پایین دارند اغلب رفتارهایی انجام میدهند که دیگران احساس دلسوزی نسبت به آنها داشته باشند. اقداماتی مانند غمگین شدن یا عبوس کردن برای جلب حمایت دیگران را آنها انجام میدهند.
متأسفانه این رفتارها نتیجه معکوس دارند. به جای دریافت حمایت و تشویقی که برای تقویت عزت نفس خود نیاز دارند، واکنشهای منفی از سوی افراد دیگر دریافت میکنند.
مقابله با عزت نفس پایین
عزت نفس پایین میتواند بر رفاه عاطفی شما تأثیر بگذارد، بنابراین مهم است که اقداماتی را برای رفع احساس خود و دریافت حمایت مورد نیاز انجام دهید. ایجاد عزت نفس زمانبر است، اما کارهایی وجود دارد که میتوانید برای محافظت از سلامت روانی خود در حالی که در حال انجام اقداماتی برای بهبود عزت نفس خود هستید، انجام دهید. کارهایی که میتوانید انجام دهید ممکن است کمک کند عبارتند از:
تمرکز بر افکار امیدوارکننده
هر روز زمانی را به تمرکز بر افکار مثبت و امیدوارکننده اختصاص دهید. به چیزهای کوچکی که در آنها مهارت دارید توجه کنید و به خودتان اجازه دهید به آنها افتخار کنید. به زمانهایی در گذشته فکر کنید که از پس آن برآمدهاید و به خود یادآوری کنید که اگرچه ممکن است در حال حاضر بهترین احساس را نداشته باشید، اما توانایی و قدرت برای عبور از آن را دارید.
مراقب خودت باش
عزت نفس ضعیف گاهی اوقات باعث میشود احساس کنید که شایسته مراقبت و توجه نیستید. به خودتان یادآوری کنید که نیاز به مراقبت دارید و به دنبال کارهایی باشید که میتوانید برای نشان دادن مهربانی با خودتان انجام دهید، مهم نیست کاری که انجام میدهید که چقدر کوچک هستند. مدتی را صرف انجام کاری کنید که از آن لذت میبرید. لحظاتی را به استراحت و آرامش اختصاص دهید.
سرمایهگذاری روی مراقبت و آسایش خودتان برای پاداش دادن به خودتان نیست. بلکه برای این است که شما برای سلامت جسمی و روانی خود به آنها نیاز دارید.
دریافت کمک از دیگران
مبارزات خود را با شخص دیگری که میتواند حمایت بی قید و شرط ارائه دهد به اشتراک بگذارید. این ممکن است یکی از دوستان یا اعضای خانواده باشد، اما میتواند یک پزشک، درمانگر، معلم یا عضو روحانی نیز باشد. داشتن گروهی از افراد دلسوز که برای شما ارزش قائل هستند و از شما میخواهند برای خودتان ارزش قائل باشید، میتواند برای بهبود عزت نفستان مفید باشد.
چگونگی ایجاد عزت نفس
اگر با عزت نفس پایین دست و پنجه نرم میکنید، کارهایی وجود دارد که می توانید برای کمک به بهبود احساس خود در مورد خودتان انجام دهید. برخی از این استراتژیها عبارتند از:
توجه به افکار
به افکار منفی که هر روز دارید توجه کنید. شما باید افکار منفی را از بین ببرید. به این صورت که در زمان ایجاد افکار منفی به دنبال شناسایی تحریفهای شناختی باشید و آن را با تفکر مثبت جایگزین کنید.
خودت را ببخش
اگر تمایل دارید در مورد اشتباهات یا شکست های خود نشخوار فکر کنید، مهم است که یاد بگیرید چگونه خود را ببخشید و ادامه دهید. انجام این کار به شما کمک میکند که بر روی کارهایی که میتوانید در آینده انجام دهید به جای چیزهای منفی که در گذشته اتفاق افتاده است تمرکز کنید.
تمرین پذیرش خودتان
مهم است که این ایده را کنار بگذارید که برای داشتن ارزش باید کامل باشید. روی پذیرش آنچه امروز هستید کار کنید. این بدان معنا نیست که شما روی اهداف یا چیزهایی که ندارید و میخواهید به آن برسید، کار نکنید. بلکه منظور ما این است که شما باید بدانید همانطور که در حال حاضر هستید، ارزش عشق و احترام از طرف خودتان و دیگران را دارید.
برای خودت ارزش قائل باش
زمانی را به فکر کردن در مورد چیزهایی که انجام دادهاید و چیزهایی که به آنها افتخار میکنید اختصاص دهید. به خودتان اجازه دهید بدون مقایسه یا تمرکز روی چیزهایی که میخواهید تغییر دهید، به خاطر ارزش و استعدادهای که دارید خدا را شکر کنید.
برای اینکه برای خود ارزش قائل شوید، نیازی نیست که بهترین باشید. اما اینکه بیاموزید که چگونه خود را باارزش بدانید میتواند به شما کمک کند تا برای رسیدن به اهداف خود تلاش کنید.
این کار میتواند مفید باشد که در مورد خود مانند یک دوست فکر کنید. با کسی که به او اهمیت میدهید و در موقعیت مشابهی قرار دارد چگونه رفتار میکنید؟ در بسیاری از موارد، ممکن است متوجه شوید که آنها را بیشتر درک میکنید و احساس صبر، همدلی و مهربانی بیشتری با آنها دارید. بنابراین مهم است که به جای اینکه خودتان را سرکوب کنید، همان حمایت بی قید و شرط را نسبت به خودتان نیز داشته باشید.
راههایی برای افزایش عزت نفس پایین
در ادامه چند روش برای افزایش عزت نفس را آوردهایم:
- کاری را انجام دهید که احساس خوبی به شما بدهد.
- از نظر بدنی فعال بمانید. ورزش میتواند به بهبود خلق و خو کمک کند.
- به چیزی فکر کنید که در آن مهارت دارید.
- یک دفتر خاطرات سپاسگزاری داشته باشید.
- یک فکر منفی را به چالش بکشید
- وقت خود را با افرادی بگذرانید که به شما احساس خوبی نسبت به خودتان میدهند.
- برای کمک به دیگران داوطلب شوید.
- به یاد داشته باشید که همه اشتباه میکنند.
- دستاوردهای خود را جشن بگیرید، چه دستاوردهای بزرگ و چه کوچک.
سخن آخر
عزت نفس نقش مهمی در توانایی شما برای پیگیری اهداف، ایجاد روابط سالم و احساس خوب داشتن نسبت به آنچه که هستید دارد. در حالی که هر کسی هر چند وقت یکبار ممکن است با عدم عزت نفس دست و پنجه نرم می کند. اما داشتن عزت نفس پایین به صورت مداوم میتواند بر توانایی شما برای احساس شادی تأثیر بگذارد و حتیمی تواند شما را مستعد ابتلا به بیماریهای روانی مانند اضطراب و افسردگی کند.
اگر علائم عزت نفس پایین را دارید، راههایی وجود دارد که میتوانید با آن به بهبود خود کمک کنید. صحبت با یک پزشک یا متخصص سلامتروان یکی از بهترین روشها برای درمان این مشکل است. یک درمانگر میتواند به شما کمک کند الگوهای فکری خود را تغییر دهید. تغییر الگوهای فکری به شما کمک میکند عزت نفس خود را افزایش دهید و اعتماد به خودتان و تواناییهایتان را افزایش دهید.
تغییر دیدگاه نسبت به خودتان ممکن است کمی زمان و تلاش نیاز داشته باشد، اما با گذشت زمان میتوانید یاد بگیرید که خودتان را بهتر ببینید و از آنچه هستید قدردانی کنید.
مطالب مرتبط: “فواید سپاسگزاری و تاثیر آن بر شادی”