مقدمه
دوره و زمانه عوض شده در دهه‌های 1970، 1980 و حتی در دهه 1990 سیگار کشیدن و نوشیدن الکل والدین در کنار کودکان خردسال غیر معمول نبود. ولی متاسفانه هنوز تعدادی از آن‌ها این کار را انجام می‌دهند. اما بسیاری از والدین جوان ترجیح می‌دهند که به هیچ وجه مشروب نخورند و سیگار نکشند. دود سیگار بر سلامت نوزادان و کودکان ضرر‌های بسیاری می‌گذارد. گاهی خیلی از نوجوانان و جوانان به تقلید یکی از اعضای فامیل و خانواده و حتی پدربزرگ و مادربزرگ معتاد سعی می‌کنند سیگار و مواد مصرف کنند. این الگو برداری از زمان کودکی آن‌ها از طرف پدر و مادر، فامیل و آشنایان نشات گرفته می‌شود.
پدربزرگ و مادربزرگ معتاد
برای پدربزرگ و مادربزرگ‌های معتاد که در طول زندگی بزرگسالی خود سیگار می‌کشیدند. و اکنون در سنین 60 یا 70 سالگی هستند مصرف دخانیات کنار کودکان و نوجوانان کاری معمول نیست. بسیاری از این سالمندان معتاد احساس می‌کنند که نیازی به ترک این رفتار نیز ندارند.
بسیاری از افرادی که مقادیر بیش از حد الکل می‌نوشند. میزان مصرف خود را دست کم می‌گیرند و اعتقاد ندارند که رفتارشان یا مصرف الکل مشکل‌ساز باشد.
برخی معتقدند که خطرات سیگار کشیدن و نوشیدن اغراق‌آمیز است. زیرا فکر می‌کنند بیماری جدی برای آن‌ها تشخیص داده نشده و مصرف الکل و یا کشیدن مواد و سیگار برای آن‌ها تهدید آمیز نبوده و نخواهد بود.
درک این مسئله دشوار است حتی برخی از کسانی که بیماری‌های جدی تشخیص داده شده اند. از جمله بیماری‌هایی که مستقیماً مربوط به سیگار کشیدن و نوشیدن است از تغییر رفتار در مورد این مواد امتناع می‌ورزند. با این حال ممکن است برای والدینی که فرزند دارند مقابله با والدین خودشان دشوار باشد. بعضی از والدین حتی می‌ترسند به پدر و مادر خود بگویند که در اطراف نوه‌های خود مشروب نخورند و سیگار نکشند. به این دلیل که پدر و مادر خود را آزرده یا عصبانی نکنند.
نیاز به مرزها و گذاشتن حد و حدود
تعیین مرزهایی برای پدربزرگ و مادر بزرگ معتاد از طرف فرزندان دشوار است. وقتی مرزهای رفتاری برای والدین خود تعیین می‌کنید نقش‌هایتان برعکس می‌شوند. تعیین مرزهای مربوط به سیگار نکشیدن برای والدین به ویژه دشوار است. اما باید بدانید که پدربزرگ و مادر بزرگی که سیگار می‌کشد یا معتاد به الکل و مواد مخدر است. بسیار برای کودک و فرزند شما آسیب‌زا است زیرا کودکان و نوجوانان از این رفتار الگو می‌گیرند. همچنین این رفتارها آسیب‌های سلامتی زیادی برای کودکان و فرزندان شما بوجود می‌آورد.
اگر والدین شما مشروب بخورند و در اطراف کودک یا بچه‌های شما مست شوند. دیدن مستی یک فرد حتی می‌تواند مشکل ساز شود. اگرچه ممکن است برای نسل‌های گذشته دیدن این صحنه‌ها خنده دار باشد. ولی والدین امروزه در مورد تأثیر نوشیدن در جوانان آگاهی بیشتری دارند. اگر مادربزرگ یا پدربزرگ این کار را انجام دهد. نه تنها ممکن است باعث ترغیب آن‌ها به نوشیدن به صورت عادی و بی ضرر می‌شود. بلکه مست شدن پدر و مادربزرگ همراه با رفتارهای نامناسب و ممکن است از زبان آن‌ها کلمات و جمله‌هایی بیرون بیاید که دور از ادب باشد. دیدن این رفتارها بر روی شخصیت فرزندان تاثیر منفی می‌گزارد.
رفتارهای اشتباه
بهانه‌تراشی و پوشاندن مشکلات والدین برای فرزندان خود کار درستی نمی‌باشد. زیرا بچه‌ها می‌توانند ناراحتی والدین خود را درک کنند و توضیح رفتار والدین برای فرزندان خود و پاسخ دادن به سوالات آن‌ها در مورد رفتار پدربزرگ و مادربزرگشان به روشی که احساس ناراحتی نکنند کار دشواری است و در طولانی مدت این کار اثر نمی‌کند. اجازه دادن به ادامه این رفتارها می‌تواند منجر به اختلافاتی در خانواده شود. در نهایت می‌تواند احساسات شما در مورد فرزندانتان را که اوقات خود را با پدربزرگ و مادربزرگ خود سپری می‌کنند تحت تأثیر قرار دهد.
شما به عنوان یک بزرگسال دیگر موظف به پیروی از دستورات غلط والدین خود یا تحمل رفتارهای غیرقابل قبول آن‌ها نیستید. به عنوان یک بزرگسالی که عاقل است و فرزند دارد وظیفه دارید که فرزندان خود را از اثرات مضر مواد مخدر دور کنید. همچنین شما باید از فرزندان خوددر مقابل مادربزرگ و پدربزرگ سیگاری، الکلی و معتاد محافظت کنید. بنابراین شما باید برای والدین خود مرزهایی را تعیین کنید یا آن‌ها را درمان کنید تا از کودک خود محافظت کنید.
چه زمانی باید مرزهایی را تعیین کنیم
قبل از این که با والدین خود درگیر شوید. بهتر است دقیقاً آنچه را غیرقابل قبول می‌دانید و دلایل این امر و کاری که می‌خواهید. برای والدین خود انجام دهید را مشخص کنید.
تفاوت زیادی بین این است که والدین شما غیاباً و دور از افراد مواد می‌کشند. یا در طی روز و در مقابل نوه‌ها الکل یا مواد مصرف می‌کنند و مست می‌شوند. اگر هر یک از والدین شما نسبت به شما یا فرزندانتان پرخاشگر، خشن یا بدرفتار کلامی کنند. باید فرزندان خود از وقت گذراندن با این جور پدر و مادر بزرگ‌ها دور کنید تا از آن‌ها محافظت کنید.
اگر اجازه دهید فرزندتان با شخص بدرفتار و مست همراه باشد. حتی اگر این فرد را دوست داشته باشید و اعتقاد دارید که نیاز است هر چند وقت پیش آن‌ها بیایید. باید مراقب باشید که کودکان و فرزندان شما چنین صحنه‌های را نبینند.
به همین ترتیب شما نباید به فرزندان خود اجازه دهید. وقت خود را با پدربزرگ و مادربزرگ که از داروهای غیرقانونی استفاده می‌کند بگذرانند. با این کار کودک شما را در معرض دیدن نحوه استفاده از مواد مخدر و دیدن رفتارهای نامناسب قرار می‌گیرد. و این احتمال را دارد که کودک شما خودش از آن مواد مخدر استفاده کند. همچنین کودکان می توانند به طور تصادفی یا آزمایشی توسط این مواد مخدر آسیب ببینند. اگر در محیطی که مواد مخدر مصرف می‌کنند بتوانند این کار را انجام دهند. می توانند توسط وسایل جانبی مانند فندک و سوزن آسیب ببینند و آلوده شوند.
بعضی از اوقات پدربزرگ و مادربزرگ معتاد به نوه‌های خود مواد مخدر یا سیگار می‌دهند. شما باید به فرزندان خود بگویید که مواظب باشند و از دست پدربزرگ و مادربزرگ خود هیچ موادی در هر صورت نگیرند و آن را قبول نکنند.
انتخاب مکان امن برای ملاقات
ممکن است دریابید که والدینتان در خانه شما یا در بعضی از مکان‌های عمومی بیش از دیگران به مرزهایی که شما تعیین کردید احترام می‌گذارند. مکان‌های ملاقات خود را بر این اساس انتخاب کنید و در مقابل فشار والدین خود برای نیامدن به آن مکان‌ها تسلیم نشوید. فقط بخواهید آن‌ها در اطراف شما و فرزندتان سیگار نکشند زیرا این خانه شماست و نباید در آن ماده مخدری مصرف شود.
همچنین ممکن است بتوانید از درگیری با والدین خود با انتخاب مکان‌هایی برای گذراندن وقت با فرزندانتان جلوگیری کنید. در این صورت سیگار کشیدن، نوشیدن مشروبات الکلی یا استفاده از مواد مخدر برای والدین آسان و حتی امکان پذیر نخواهد بود. اماکن عمومی بسیاری وجود دارد که فعالیت‌های مناسب خانواده‌ها را فراهم می‌کند. که اجازه سیگار کشیدن یا مصرف الکل را در معرض عموم را نمی‌دهد. مانند مراکز خرید، کتابخانه‌ها، زمین‌های بازی، رستوران‌ها و سینماها. مزیت بزرگ انتخاب این مکان‌ها و ملاقات با والدین در داخل این مکان‌ها این است که جنبه اجرای آن توسط شخص دیگری غیر از شما مراقبت می‌شود.
همچنین می‌توانید کودک خود را در تصمیم گیری در مورد جایی که قرار است مادربزرگ و مادربزرگ خود را ملاقات کند با دادن دو یا چند گزینه مکان امن به آن‌ها شریک کنید.
به این ترتیب وقتی در مکان انتخابی و امن ارتباط برقرار می‌کنید. می‌توانید برای والدین خود توضیح دهید که این فعالیت کاری بود که فرزند شما به طور خاص از مادربزرگ و مادربزرگ خود خواسته است انجام دهد. این می‌تواند روشی موثر برای دور نگه داشتن کودک از تأثیر مضر مواد باشد. در عین حال آن‌ها را ترغیب می‌کند تا یک رابطه نزدیک برقرار کنند.
نحوه تعیین مرزها
هنگام تعیین مرزها با والدین باید با ملایم‌ترین مرزها و خواسته‌ها شروع کنید. فقط در صورت عدم موفقیت تلاش‌های اولیه مرزهای قاطعانه و سخت‌تری را دنبال کنید.
اولین تلاش برای پدربزرگ و مادربزرگ معتاد:
از پدربزرگ و مادربزرگ معتاد خود بخواهید كه در مقابل فرزند شما سیگار نكشند و مشروب ننوشند. زیرا این كار باعث اذیت شما و فرزندتان می‌شود. اگر اولین تلاش شما موفقیت آمیز باشد و والدین شما در مقابل شما یا فرزندتان سیگار نکشند و مشروب ننوشند نیازی به تعیین مرزهای دیگر نیست.
تلاش دوم:
اگر والدین شما در مقابل فرزندتان سیگار می‌کشند یا مشروب می‌نوشد. درخواست قبلی خود را به او یادآوری کنید و بگویید اگر آن‌ها اصرار به سیگار کشیدن یا نوشیدن کنند. فرزند خود را از حضور او دور می‌کنید. اگر فکر می‌کنید والدینتان واکنش انفجاری نشان می‌دهند می‌توانید این کار را به دور از فرزندتان انجام دهید تا کودک خود را ناراحت نکنید.
در مورد اهمیت موضوع به والدین خود بگویید که کودک را در معرض دود سیگار یا الکل قرار ندهید. یک بحث صریح با والدین خود را دنبال کنید و با درمان آن‌ها قول وقراری را تنظیم کنید که به موجب آن او سیگار کشیدن یا نوشیدن مشروب را کنار بگذارد. یک دوره زمانی مشخص یا در شرایطی مناسب به والدین خود گوش زد کنید که دود مواد برای فرزندانتان مضر است. اما به یاد داشته باشید دود سیگار و مواد که خاموش شده هم خطرناک است. به دلیل ذرات و گازهایی که پس از خاموش شدن سیگار باقی می‌ماند. تقریباً اثرات آن در هر سطح از منطقه‌ای که شخصی سیگار کشیده است باقی می‌ماند و این نیز سلامت کودک شما را تهدید می‌کند.
تلاش نهایی:
اگر پدربزرگ و مادربزرگ معتاد در مقابل کودک شما به سیگار کشیدن یا نوشیدن ادامه می دهند. یا لجبازی می‌کنند تا شما را تحت فشار قرار دهند تا سیگار کشیدن یا نوشیدن را تحمل کنید. پیشنهاد می‌کنم تماس فیزیکی والدین و فرزندتان را محدود کنید. این ممکن است ناراحت کننده به نظر برسد و ممکن است برای هر دو طرف احساس دلتنگی به وجود آورد. اما اهمیت موضوع بیشتر است زیرا سلامت و زندگی فرزند شما از هر چیزی مهمتر است.
آنچه مورد بحث است این است که والدین شما چقدر برای نوه خود نگران‌اند و چقدر به این موضوع اهمیت می‌دهند. اگر آن‌ها به گذراندن وقت با فرزند شما اهمیت دهند و واقعا آن‌ها دوست دارند سیگار را ترک می‌کنند یا حداقل آن را محدود می‌کنند. علیرغم گفته‌های والدین شما آن‌ها کاملاً قادر به عملکرد بدون سیگار یا نوشیدن هستند حتی اگر این برای مدت کوتاهی باشد. مثلاً برای یک یا دو ساعت که در کنار شما هستند بخاطر نوه شان هم که شده مصرف مواد یا الکل را قطع می‌کنند.
اگر پدربزرگ و مادربزرگ معتاد شدت زیادی به جذب نیکوتین دارند. می‌توانند در مدت زمانی که در کنار فرزندان شما هستند از جایگزینی نیکوتین استفاده کنند مانند صمغ نیکوتین یا پچ نیکوتین. و اگر آن‌ها نتوانند برای مدت کوتاهی در طول روز و بدون الکل فعالیت کنند احتمالاً مشکلی جدی در مصرف الکل دارند و باید حتما درمان شوند.
سخن پایانی
ایستادگی در مقابل والدین دشوار است شما نمی خواهید آن‌ها را خجالت‌زده و مشاجره‌ای ایجاد کنید. خصوصاً بحثی که نمی‌توانید برنده شوید زیرا ممکن است آن‌ها لجبازی کنند. با این حال بهتر است که پشتکار داشته باشید و راهی بیابید تا والدین و فرزندانتان بدون داشتن هیچ مشکلی بایکدیگر رابطه نزدیکی داشته باشند. اگر برای شما این کار‌ها دشوار است بهتر است به یک پزشک متخصص مراجعه کنید و آن‌ها را درمان کنید. این کار هم سلامت پدربزرگ و مادربزرگ معتاد را تامین می‌کند وهم می‌توانید با آن‌ها روابط بهتری داشته باشید.
