مقدمه
خودآگاهی شامل آگاهی از جنبه‌های مختلف از خود مانند رفتا‌ر‌ها و احساسات است. خودآگاهی یعنی استخراج اطلاعات و افکار بصورت ارادی است که ماهیت ذهن را مشخص می‌کند واز ناخودآگاه سرچشمه می گیرد وتجربه شخصی افکار و احساسات و مطلع بودن از موجودیت درونی یا بیرونی است. اساساً این یک حالت روانشناختی است که در آن فرد خود را به کانون توجه تبدیل می کند.
خودآگاهی در یکی از اولین موئلفه‌های خودپنداری ظهور می کند. شما در هر لحظه از هر روز به شدت بر آن تمرکز می کنید اما چیزی نیست که شما در هر لحضه و هر روز به شدت آن تمرکز کنید، خودآگاهی در تار و پود خود فرد ساخته می شود و بسته به موقعیت و شخصیت شما در نقاط مختلف ظاهر می شود .
مردم کاملاً خودآگاه متولد نمی شوند با این حال تحقیقات نشان داده است که نوزادان یک احساس ابتدایی از خود آگاهی دارد. نوزادان این آگاهی را دارند که موجودی جدا از دیگران هستند، و این نشانگر رفتارهایی مانند رفلکس ریشه زایی است که در آن نوزاد در هنگام گرسنگی به دنبال تغذیه از شیر مادرشان می رود. محققان همچنین دریافته اند که حتی نوزادان تازه متولد شده نیز می توانند بین لمس خود و غیر خود تفاوت قائل شوند.
چه زمانی خودآگاهی پدیدار می شود؟
مطالعات نشان داده است که آگاهی از خود در حدود یک سالگی شروع به ظهور می کند و تقریباً در سن 18 ماهگی بسیار رشد می کند.
لوئیس و بروکس گان(Lewis and Brooks Gunn) مطالعاتی را در زمینه چگونگی ایجاد خودآگاهی انجام دادند. این محققان با گذاشتن یک نقطه قرمز روی بینی نوزاد قرار دادند و سپس کودک را روبری آینه نگه داشتند کودکانی که خود را در آینه می شناسند به جای انعکاس در آینه به بینی خود نگاه میکنند، که این نشان می دهد آن‌ها حداقل برخی از سطح خودآگاهی را دارند.
لوئیس و بروکس گان دریافتند که تقریباً هیچ کودکی زیر یک سال به جای انعکاس در آینه به بینی خود دست نمی یابد حدود 25 درصد از نوزادان بین 15 تا 18 ماهگی به بینی خود می رسند در حالی که حدود 70 درصد از نوزادان بین 21 تا 24 ماهه این کار را انجام می دهند.
توجه به این نکته مهم است که مطالعه لوئیس و بروکس گان فقط نشان دهنده خودآگاهی بینایی نوزاد است. کودکان حتی در اوایل زندگی ممکن است در واقع دارای اشکال دیگری از خودآگاهی باشند. به عنوان مثال محققان لوئیس، سالیوان، استنگر و ویس اظهار داشتند كه ابراز احساسات شامل خودآگاهی و همچنین توانایی تفكر درباره خود در رابطه با افراد دیگر شکل می گیرد.
چگونه خودآگاهی ایجاد می شود؟
محققان پیشنهاد کرده اند که ناحیه ای از مغز معروف به قشر سینگولا در ناحیه لوب پیشانی نقش مهمی در رشد خودآگاهی دارد. آن‌ها همچنین از تصویربرداری مغزی استفاده کرده اند تا نشان دهند این منطقه از مغز در بزرگسالانی فعال می شود. آزمایش لوئیس و بروکس گان حاکی از آن است که خودآگاهی در کودکان در حدود 18 ماهگی شروع می شود، سنی که همزمان با رشد سریع سلول‌های دوک در قشر قدامی سینگولاتور است.
با این حال، یک مطالعه نشان داد که بیمار حتی با آسیب گسترده به مناطقی از مغز از جمله انسولا و قشر قدامی سینگولاتور خودآگاهی را حفظ می کند. این نشان می دهد که این مناطق از مغز برای بیشتر جنبه‌های خودآگاهی لازم نیستند و آگاهی ممکن است در عوض از تعاملات توزیع شده در شبکه‌های مغزی ناشی شود.
سطح خودآگاهی
بنابراین دقیقاً چگونه کودکان از خود به عنوان موجودات جداگانه آگاه می شوند؟ تحقیقات نشان می دهد که کودکان از تولد تا حدود سن 4 یا 5 سالگی در حال پیشرفت خودآگاهی است که چگونه کودکان خود را درآینه میبینند.
انواع خودآگاهی
روانشناسان اغلب آگاهی از خود را به دو نوع مختلف تقسیم می کنند ، عمومی یا خصوصی.
خودآگاهی عمومی
این نوع خودآگاهی وقتی ظهور می کند که مردم از نحوه ظاهر شدن دیگران آگاه باشند. خودآگاهی عمومی غالباً در شرایطی ظاهر می شود که افراد در مرکز توجه قرار دارند، مانند ارائه سخنرانی یا صحبت با گروهی از دوستان.
این نوع اغلب افراد را وادار می کند که به هنجارهای اجتماعی پایبند باشند. وقتی می دانیم که تحت مراقبت و ارزیابی قرار می گیریم، غالباً سعی می کنیم به گونه ای رفتار کنیم که از نظر اجتماعی قابل قبول و مطلوب باشد.
خودآگاهی عمومی همچنین می تواند به منجر به اضطراب شود که در آن افراد دچار پریشانی، اضطراب یا نگرانی از نحوه درک دیگران می شوند.
خودآگاهی خصوصی
این نوع زمانی اتفاق می افتد که افراد از برخی جنبه‌های خود آگاهی شون فقط به صورت خصوصی میبینند.
به عنوان مثال، دیدن صورت در آینه نوعی خودآگاهی خصوصی است. احساس استرس و یا دل درد هنگامی که متوجه می شوید که فراموش کرده اید که باید برای یک امتحان درسی مهم مطالعه می کردید یا احساس لرزیدن قلب خود را هنگام دیدن شخصی که به آن جذب می شوید یا به آن علاقه دارید نیز نمونه‌هایی از خودآگاهی خصوصی است.
خودآگاهی: حالت افزایش آگاهی از خود
گاهی اوقات، مردم می توانند بیش از حد از خود آگاهی پیدا کنند و به چیزی که تحت عنوان خودآگاهی شناخته می شود، فرو روند.
آیا تا به حال احساس کرده اید که همه در حال تماشای شما هستند، در مورد اقدامات شما قضاوت می کنند و منتظرند ببینند در آینده چه کار خواهید کرد؟ این حالت افزایش آگاهی از خود می تواند در بعضی موارد احساس بی دست و پا و عصبی به شما برساند.
در بسیاری از موارد، این احساسات خودآگاهی فقط در شرایطی بوجود می آید که “در کانون توجه” هستیم . با این حال برای برخی از افراد خودآگاهی بیش از حد می تواند یک بیماری مزمن مانند اختلال اضطراب اجتماعی را منعکس کند.
افرادی که به طور خصوصی از خودشان، آگاهی دارند سطح بالاتری از خودآگاهی خصوصی را دارند، که می تواند یک چیز خوب و بد باشد. این افراد تمایل دارند که از احساسات و اعتقادات خود آگاهی بیشتری داشته باشند، و بنابراین بیشتر به ارزش‌های شخصی خود پایبند هستند. با این حال، احتمالاً از عواقب منفی سلامتی مانند افزایش استرس و اضطراب نیز رنج می برند .
افرادی که به طورعمومی از خود آگاهی دارند سطح بالاتری از خودآگاهی عمومی دارند. آن‌ها بیشتر نگران این هستند که بقیه چگونه درباره ظاهر و یا رفتارشان آن‌ها را قضاوت می کنند. در نتیجه این افراد تمایل به رعایت هنجارهای گروهی دارند و سعی می کنند از موقعیت‌هایی که ممکن است بد به نظر برسند یا احساس خجالت کنند جلوگیری کنند.
سخن پایانی
خودآگاهی نقش مهمی در چگونگی درک خود و رابطه ما با دیگران و جهان دارد. خودآگاه بودن به شما امکان می دهد خود را در رابطه با دیگران ارزیابی کنید. خودآگاهی بیش از حد می تواند منجر شود اگر احساس منفی بر زندگی خود دارید، بیشتر شود و باعث می شود شما با خودتان دست و پنجه نرم کنید. علائم خود را با پزشک خود در میان بگذارید تا به شما کمک کند که با این احساسات کنار بیایید
