اسکیزوفرنی یک اختلال روانی است که نحوه تفکر، عمل، احساس و رفتار یک فرد را غیرطبیعی می‌کند. یکی از بارزترین علائم اسکیزوفرنی، روان پریشی است. با این حال، روان پریشی می‌تواند بدون اسکیزوفرنی رخ دهد. بیماری‌های متعددی وجود دارند که می‌تواند منجر به ایجاد روان پریشی شود. روان پریشی نشانه‌ای چندین بیماری روانی است اما به طور معمول خود یک اختلال در نظر گرفته نمی‌شود. روان پریشی افکار و ادراکات فرد را تا حدی مختل می‌کند که تشخیص اینکه چه چیزی واقعی است و چه چیزی غیرواقعی را به چالش می‌کشد. ما در این مطلب در مورد تفاوت روان پریشی و اسکیزوفرنی توضیح خواهیم داد.
علائم روان پریشی و اسکیزوفرنی
روان پریشی و اسکیزوفرنی علائم منحصر به فردی دارند که برخی از آنها شبیه یکدیگر شبیه یکدیگر هستند.
علائم روان پریشی
اغلب اوقات روان‌پریشی نشان دهنده وجود یک بیماری دیگر است. در واقع روان‌پریشی جزء علائم چند بیماری روانی است. علائم روان‌پریشی را می‌توان به سه دسته توهم، هذیان و بی‌نظمی تقسیم کرد.
علائم دیگر روان‌پریشی عبارتند از:
- شنیدن صداهایی که وجود ندارد
- دیدن چیزهایی که وجود ندارد
- اعتقاد به باورهای ثابت و نادرست
- فرد فکر می‌کند افکار و رفتارهایش توسط چیزی یا شخص دیگری کنترل می‌شود.
علائم اسکیزوفرنی
علائم اسکیزوفرنی به دو دسته مثبت و منفی طبقه‌بندی می شوند. علائم مثبت شامل تغییرات در افکار و رفتار است. در مقابل، علائم منفی شامل تغییرات شخصیتی مانند بی‌انگیزگی، کمتر صحبت کردن، کاهش حالات چهره و عدم علاقه به فعالیت‌های اجتماعی است.
قابل تشخیص‌ترین جنبه های اسکیزوفرنی علائم روان پریشی است. برخی از شایع‌ترین علائم اسکیزوفرنی عبارتند از:
- شنیدن یا دیدن چیزهایی که وجود ندارند
- تجربه بدگمانی
- فکر کردن به چیزهای غیرعادی یا غیرمنطقی
- داشتن و ابراز احساسات خاموش
- مشکل در پردازش اطلاعات جدید و تصمیم‌گیری
- منزوی شدن از نظر اجتماعی
- مشکل در توجه و تمرکز
علل روان پریشی و اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی یک بیماری روانی است که روان پریشی ویژگی اصلی آن است. با این حال، علائم روان پریشی می‌تواند در انواع دیگر اختلالات پزشکی، سلامت روان و مصرف مواد رخ دهد.
با این حال، فرد ممکن است اسکیزوفرنی داشته باشد ولی علائم روان‌پریشی را در هیچ یک از مراحل اسکیزوفرنی تجربه نکند.
علل روان پریشی
کاملاً مشخص نیست که چه چیزی باعث روان پریشی می‌شود. اما چندین عامل و محرک با ایجاد روان پریشی مرتبط هستند.
برخی از آنها عبارتند از:
- اختلالات روانی: شایع‌ترین علت روان پریشی داشتن یک بیماری روانی است. اسکیزوفرنی، زوال عقل، اختلال دوقطبی و اختلال اسکیزوافکتیو اختلال روانی رایجی هستند که روان پریشی یکی از علائم اصلی آنها است.
- سوء مصرف مواد: سوء استفاده از مواد غیرقانونی و داروهایی مانند LSD و آمفتامین‌ها می‌تواند فرد را در معرض خطر بیشتری برای ابتلا به روان پریشی قرار دهد.
- آسیب مغزی: صدمات تروماتیک مغز همچنین به عنوان محرک روان پریشی در افراد مستعد شناخته شده است.
علل اسکیزوفرنی
محققان هنوز در حال انجام مطالعات برای تعیین علت دقیق اسکیزوفرنی هستند. ترکیبی از عوامل ژنتیکی، فیزیکی، محیطی و روانی به عنوان محتمل‌ترین دلایل برای ابتلا به این بیماری شناخته می‌شوند.
عوامل زیر نیز به نوبه خود باعث افزایش خطر ابتلا به این بیماری می‌شود:
- ژنتیک: ژنتیکی نقش قوی در ایجاد اسکیزوفرنی دارد.
- ساختار مغز: برخی تحقیقات نشان می‌دهد که افراد مبتلا به اسکیزوفرنی تفاوت‌های خاصی در ساختار مغز خود با افراد دیگر دارند. با این حال، این اغلب جزئی است و در همه افراد مبتلا به این بیماری وجود ندارد.
- استرس: یک موقعیت پر استرس می‌تواند باعث ظهور یا تشدید علائم اسکیزوفرنی در برخی افراد شود. در حالی که استرس از نظر فنی نمی‌تواند باعث ایجاد این بیماری شود، اما می‌تواند علائمی را در افرادی که در حال حاضر در معرض ابتلا به این اختلال هستند، ایجاد کند.
- سوء مصرف مواد: مانند روان پریشی، سوء مصرف مواد نیز می‌تواند باعث ایجاد اسکیزوفرنی در افرادی شود که از قبل مستعد ابتلا به این بیماری هستند.
تشخیص روان پریشی و اسکیزوفرنی
فرآیند تشخیص روان پریشی و اسکیزوفرنی معمولاً شبیه به یکدیگر است. پزشک ابتدا سابقه پزشکی، روانپزشکی و خانوادگی فرد را به همراه وضعیت جسمی و روانیش بررسی می‌کند.
تشخیص روان پریشی
برای اینکه مشخص شود فرد مبتلا به روان‌پریشی است باید پزشک شرایط سلامت روانی که ممکن است در ایجاد این حالت نقش داشته باشند بررسی کند. پزشک سابقه پزشکی و خانوادگی فرد را نیز بررسی خواهد کرد.
این بررسی شامل سؤالاتی در مورد اختلالات در خانواده، داروهایی مصرفی، جزئیات مربوط به علائم و هر سؤال دیگری که می‌تواند به آنها در تشخیص دقیق کمک کند، می شود. یک ارزیابی روانپزشکی معمولاً برای تشخیص دقیق روان‌پریشی مورد نیاز است.
تشخیص اسکیزوفرنی
آزمایش خاصی وجود ندارد که بتوان از آن برای تشخیص اسکیزوفرنی استفاده کرد. اگر فردی علائم اسکیزوفرنی را داشته باشد باید در اسرع وقت با ارائه دهنده مراقبت‌های بهداشتی خود تماس بگیرید.
معیارهای تشخیصی اسکیزوفرنی شامل موارد زیر می‌شود:
- تجربه علائم مثبت روان پریشی برای بیش از یک ماه
- کاهش قابل توجهی در عملکرد
- داشتن علائمی که بیش از شش ماه وجود داشته است
- رد کردن عواملی مانند سوء مصرف مواد و سایر شرایط سلامت روان
درمان روان پریشی و اسکیزوفرنی
موثرترین درمان برای بیماری‌های مربوط به سلامت روان، روان درمانی و دارو است.
درمان روان پریشی
هنگامی که یک بیماری روانی باعث روان پریشی می‌شود، پزشکان معمولاً روی درمان علائم این بیماری به عنوان یک کل تمرکز می‌کنند.
ترکیبی از دارو درمانی و روان درمانی معمولا برای درمان استفاده می‌شود. داروهای ضد روان پریشی مانند ریسپردال (ریسپریدون)، زیپرکسا (اولانزاپین) و ابیلیفای (اریپیپرازول) اغلب برای درمان علائم روان پریشی استفاده می‌شوند.
درمان اسکیزوفرنی
اسکیزوفرنی یک بیماری مادام العمر است. متاسفانه در حال حاضر هیچ درمانی برای این اختلال وجود ندارد. درمان بر مدیریت علائم و بهبود عملکرد روزانه فرد بیمار متمرکز است. ترکیبی از دارو و درمان نیز برای درمان اسکیزوفرنی استفاده می‌شود:
- دارو: داروهای ضد روان پریشی معمولاً برای کمک به علائم روان پریشی تجویز می‌شوند.
- روان درمانی: درمان شناختی رفتاری (CBT) اغلب توصیه می‌شود.
- خانواده درمانی: این روش همچنین در کمک به درمان برخی از جنبه‌های این اختلال موثر هستند.
پیشگیری
اگرچه ممکن است پیشگیری از اسکیزوفرنی یا انواع خاصی از روان پریشی امکان پذیر نباشد، اما تشخیص زودهنگام، درمان و به حداقل رساندن محرک‌های بالقوه (مانند مواد) مهم است.
نتیجه‌گیری
اسکیزوفرنی یک بیماری سلامت روان است که می‌تواند باعث روان پریشی شود. با این حال، علائم روان پریشی همیشه در طول دوره بیماری وجود ندارد.
روان پریشی نشانه بسیاری از بیماری‌های سلامت روان و برخی بیماری‌های جسمی است. همچنین می‌تواند در اثر انواع خاصی از تروما، مصرف مواد و آسیب های مغزی ایجاد شود.
درمان هر دو معمولاً شامل ترکیبی از دارو و روان درمانی است.
متمایزترین تفاوت بین روان پریشی و اسکیزوفرنی این است که در حالی که روان پریشی یکی از علائم اسکیزوفرنی است، اسکیزوفرنی یک بیماری مربوط به سلامت روان است که در کنار سایر علائم باعث روان پریشی می‌شود.
روان پریشی و اسکیزوفرنی هر دو شرایطی هستند که نیاز به مراقبت دارند. اگر شما یا کسی که دوستش دارید علائم هر یک از این بیماری‌ها را دارید، ضروری است در اسرع وقت با ارائه دهنده مراقبت های بهداشتی خود تماس بگیرید. دانستن تفاوت بین هر دو شرایط به شما کمک می‌کند سریع‌تر بیماری خود را تشخیص دهید در نتیجه مراحل درمان را زودتر آغاز نمائید
