مقدمه
اختلال شناختی به معنی از دست دادن عملکرد مغز است. با افزایش سن، معمولاً درجاتی از این اختلال به وجود می‌آید. که اغلب به صورت کاهش حافظه دیده می‌شود. به نظر می‌رسد که می‌توانید برخی از عوامل خطر را تغییر دهید تا خطر ابتلا به اختلال شناختی را کاهش دهید. جالب اینجاست که این عوامل خطر در مردان و زنان یکسان نیست.
تاثیر جنسیت بر اختلال شناختی
جنسیت در خطر ابتلا به این اختلال ، (از دست دادن عملکرد مغز که اغلب با پیری همراه است) تفاوتی ایجاد می‌کند. به طور خاص، زنان و مردان عوامل خطر مختلفی برای اختلال شناختی مرتبط با سن دارند.
در یک مطالعه در فرانسه تقریباً 7000 نفر از افراد 65 سال به بالا را مورد بررسی قرار گرفتند. در ابتدای مطالعه، هیچ یک به زوال عقل مبتلا نبودند، اگرچه 42٪ دارای اختلال شناختی خفیف بودند. طی یک دوره چهار ساله، 6.5٪ از کسانی که این اختلال خفیف داشتند، دچار زوال عقل شدند. در حالی که 37٪ از کسانی که اختلال شناختی خفیف داشتند، به حالت عادی بازگشتند. این “بازگشت به حالت عادی” تعجب آور است. بسیاری از افراد، اختلال شناختی را موضوعی پیشرونده می‌دانند که فقط با گذشت زمان بدتر می‌شود. اما این مطالعه نشان داد که افراد می‌توانند از یک حالت خفیف این اختلال خارج شوند.
این خبر خوبی است و نشان می‌دهد که تغییر عوامل خطر، زیر ممکن است معجزه‌هایی برای پیری سالم مغز ایجاد کند. آنچه جالب بود این است که در حالی که زنان و مردان با سرعت مشابه دچار اختلال شناختی می‌شوند، مردان و زنانی که به آن مبتلا می‌شوند از نظر عوامل خطر متفاوت هستند.
عوامل خطرساز اختلال شناختی برای زنان
در این مطالعه، زنانی که دارای اختلال شناختی خفیف بودند. به طور کلی از سلامت بدنی ضعیف‌تری برخوردار و تقریباً از کار افتاده بودند. زنان مبتلا به این اختلال خفیف نیز بیشتر بی‌خوابی داشته و فاقد ارتبا اجتماعی قوی بودند. تعداد دوستان و اعضای خانواده که با آن ارتباط داشتتند بسیار کم بود. اگر زنی برای انجام کارهای روزمره به دیگران وابسته باشد، خطر ابتلا به زوال عقل 3.5 برابر بیشتر از افراد مستقل است. افسردگی نیز بیشتر از مردان بر زنان تأثیر گذاشت. زنانی که از افسردگی رنج می‌برند، دو برابر بیشتر از نقص شناختی و زوال عقل پیشرفت رنج می‌برند.
عوامل خطرساز اختلال شناختی برای مردان
مردانی در این مطالعه حضور داشتند که دارای اختلال شناختی خفیف بودند، بیشتر دچار اضافه وزن، بیماری دیابت و یا سکته مغزی بودند. سکته مغزی مهمترین عامل خطر در مردان بود و احتمال زوال عقل را تا 3 برابر افزایش داد. به نظر نمی‌رسد عواملی مانند استقلال، ارتباط اجتماعی و افسردگی از عوامل خطرزا برای مردان باشد.
عوامل خطر برای زنان و مردان
افرادی که در این مطالعه بودند، افسرده یا داروهای ضد کولینرژیک مصرف می‌کردند. در بیشتر آنها از نقص شناختی خفیف به زوال عقل تبدیل شده بود. یک عامل ژنتیکی (ژنی به نام ApoE) نیز در بیشتر افرادی که به زوال عقل پیشرفت کرده‌اند به وجود آمده است.
علل تفاوت علل خطرساز
چرا عوامل خطر شناختی در مردان و زنان متفاوت است؟ سوال خوبی است، اما مطالعه واقعاً نمی‌تواند به آن پاسخ دهد. آنچه جالب است این است که به نظر می‌رسد عوامل خطر برای زنان بیشتر بر روابط متمرکز است. آنها شامل تعداد دوستان نزدیک و اعضای خانواده و همچنین اینکه زن به دیگران وابسته است یا نه. به نظر می‌رسد برای مردان، عوامل خطر بسیار بیشتر با سلامت جسمی (دیابت، سکته، چاقی) مرتبط است.
تفاوت در عوامل خطر این اختلال، برای زنان و مردان جذاب است. اما ما فقط نمی‌دانیم (هنوز) دلیل آن چیست.
آیا می‌توان از اختلال شناختی جلوگیری کرد؟
در حالی که هیچ کس؛ واقعاً نمی‌داند چگونه از می‌توان از این اختلال مرتبط با سن جلوگیری کند. در اینجا چند نکته برای پیشگیری نسبی وجود دارد که سلامت کلی شما را بهبود می‌بخشد. و ممکن است سلامت مغز شما را نیز بهبود بخشد:
- روابط عالی و سالم با دوستان و خانواده داشته باشید.
- جلوگیری از افسردگی و درمان آن
- کنترل وزن داشته باشید.
- جلوگیری و مدیریت دیابت
- پیشگیری از سکته قلبی و مغزی
