منفی نگری یا سوگیری منفی چیست؟ 

مقدمه

آیا تا به حال بر روی یک فکر منفی یا عیب جویی دقت کرده اید؟ انتقادات اغلب تأثیر بیشتری نسبت به تشویق دارند و اخبار بد غالباً بیش از خبرهای خوب جلب توجه می‌کنند. این یعنی ما زاتا سوگیری منفی داریم.

دلیل این امر این است که حوادث منفی بیشتر از مثبت بر روی مغز ما تأثیر می‌گذارند. روانشناسان از این موضوع را به عنوان سوگیری منفی یاد می‌کنند. که به آن منفی نگری نیز گفته می‌شود، این می‌تواند تأثیر زیادی بر رفتار، تصمیمات و حتی روابط شما داشته باشد.

سوگیری منفی چیست؟

گرایش ما نه تنها برای ثبت محرک‌های منفی با سرعت بیشتری بلکه برای پرداختن به این وقایع جهت گیری بیشتری دارد. این تعصب منفی گرایی که به نام عدم تقارن مثبت و منفی نیز شناخته می‌شود، به این معنی است که ما نیش ملامت را با قدرت بیشتری احساس می‌کنیم تا اینکه لذت ستایش را احساس کنیم.

این پدیده روانشناختی توضیح می‌دهد که چرا غلبه بر برداشت‌های خوب برای بعضی افراد بسیار دشوار است و چرا آسیب‌های گذشته می‌توانند چنین اثرات طولانی مدت داشته باشند. تقریباً در هر تعامل، احتمالاً متوجه چیزهای منفی می‌شویم و بعداً آن‌ها را به صورت زنده تری به خاطر می‌آوریم.

ما به عنوان انسان گاهی تمایل داریم:

• تجربه‌های آسیب زا را بهتر از تجربه‌های مثبت بخاطر بسپاریم.

• انتقادها را بیشتراز تعریف و تمجیدها یادآور می‌شویم.

• به محرک‌های منفی با شدت بیشتری واکنش نشان دهیم.

• به موارد منفی بیشتر از موارد مثبت فکر می‌کنیم.

• با شدت بیشتری به رویدادهای منفی واکنش نشان دهید تا به موارد مثبت.

به عنوان مثال، ممکن است یک روز عالی در محل کار خود داشته باشید که یک همکار اظهار نظر غیراخلاقی کند که به نظر شما تحریک کننده است. پس از آن می‌بینید که برای بقیه روز کار بر سر حرف‌های او دل خورید.

وقتی از محل کار به خانه می‌رسید و کسی از شما می‌پرسد که روزتان چگونه است، شما پاسخ می‌دهید که این روز کسل کننده بوده. اگرچه آن روز با وجود آن یک اتفاق منفی در کل روز بسیار خوبی داشتید.

این گرایش نسبت به موارد منفی باعث می‌شود که شما توجه بسیار بیشتری به اتفاقات بد عکس العمل نشان دهید،  این کار باعث می‌شود که اهمیت چیز‌های نمطلوب بسیار مهمتر از آنچه واقعاً هستند باشند.

آنچه پژوهش می‌گوید

تحقیقات نشان داده است که در میان طیف وسیعی از رویدادهای روانشناختی، مردم تمایل دارند بیشتر بر روی موارد منفی نگری تمرکز کنند و سعی در درک جهانی پرخطر دارند.

پس بطور زاتی ما تمایل داریم …

• به حوادث منفی بیشتر از اتفاقات مثبت توجه کنیم.

• از نتایج و تجربیات منفی بیشتر بیاموزیم.

• بیش از داده‌های مثبت بر اساس اطلاعات منفی تصمیم گیری کنیم.

• این چیزهای بد است که توجه شما را به خود جلب می‌کند، به خاطرات ما می‌پیوندد. و در بسیاری از موارد بر تصمیماتی که می‌گیریم تأثیر می‌گذارد.

انگیزه

تحقیقات روانشناختی نشان می‌دهد که سوگیری منفی در ایجاد انگیزه برای انجام یک کار تأثیر می‌گذارد. انگیزه افراد در هنگام داشتن هدفی به عنوان وسیله ای برای به دست آوردن چیزی در زمان کمتری کمک می‌کند. داشتن انگیزه به ما در نزدیک شدن و گم نکردن اهدافمان کمک می‌کند. سوگیری منفی در تمرکز و دنبال کردن اهداف تاثیر گذار است. با این تفکر احتمالاً بیشتر مجبور می‌شوید که برای رسیدن به آن اهدافتان کار را رها نکنید.

چرا اخبار بد بیشتر منعکس می‌شود؟

مطالعات نشان داده است که اخبار منفی به احتمال زیاد صادقانه تلقی می‌شوند. از آنجا که اطلاعات منفی توجه بیشتری را به خود جلب می‌کنند، ممکن است دارای اعتبار بیشتری نیز باشند. شاید به همین دلیل به نظر می‌رسد اخبار بد توجه بیشتری را به خود جلب می‌کنند.

سیاست

تفاوت در سوگیری منفی نگری با ایدئولوژی سیاسی نیز مرتبط بوده است. برخی تحقیقات نشان می‌دهد که محافظه کاران ممکن است نسبت به لیبرال‌ها پاسخ‌های روانشناختی قوی تری نسبت به اطلاعات منفی داشته باشند. به عنوان مثال، برخی شواهد نشان داده است که افرادی که خود را از نظر سیاسی محافظه کار می‌دانند، محرک‌های مبهم را تهدیدآمیز ارزیابی می‌کنند.

چنین اختلافاتی در سوگیری منفی گرایی ممکن است توضیح دهد که چرا بعضی از افراد به احتمال زیاد برای چیزهایی مانند سنت و امنیت ارزش قائل هستند. در حالی که دیگران در آغوش ابهام و تغییرات هستند.

نمونه‌هایی از سوگیری منفی

سوگیری منفی می‌تواند تأثیرات مختلفی در دنیای واقعی بر نحوه تفکر و عملکرد افراد داشته باشد. آیا این شرایط و حوادث آشنا باشد؟

به عنوان مثال

• شما از یک بررسی در محل کار خود دریافت کردید که به طور کلی محل کارتان کاملاً مثبت بوده. شما به عملکرد و موفقیت‌های قوی خود اشاره داشتید. شما چند نظر سازنده به مناطقی اشاره داشتید که می‌توانید در آن پیشرفت کنید. شما خود را در مورد این اظهارات تائید می‌کنید. ولی به جای اینکه از جنبه‌های مثبت خود احساس خوبی داشته باشید، از چند نظر انتقادی ناراحت و عصبانی هستید.

• شما با فرد نزدیک خود مشاجره کردید و پس از آن، متوجه شدید که روی همه نقص‌های شریک زندگی خود تمرکز کرده اید. به جای اعتراف به نکات خوب آن‌ها، تمام نقص‌های آن‌ها را نشخوار کردی. حتی بی اهمیت ترین گسل‌ها تقویت می‌شوند، در حالی که ویژگی‌های مثبت نادیده گرفته می‌شوند. ولی دقت نکردید که نکات مثبت بسیار زیادی هم دارید.

• شما سال‌ها پیش خود را در مقابل دوستان خود تحقیر کرده اید و هنوز هم می‌توانید به وضوح این واقعه را به یاد بیاورید. شما می‌بینید که از خجالت ناشی از آن دست و پا می‌زنید، حتی اگر دوستان شما احتمالاً آن را کاملا فراموش کرده باشند.

تعصب منفی از کجا ناشی می‌شود

تمایل ما به توجه بیشتر به چیزهای بد و نادیده گرفتن چیزهای خوب احتمالاً نتیجه تکامل است. در اوایل تاریخ بشر، توجه به تهدیدهای بد، خطرناک و منفی نگری در دنیا به معنای واقعی کلمه موضوع مرگ و زندگی بود. کسانی که بیشتر با خطر سازگار بودند و به چیزهای بد اطراف خود توجه بیشتری داشتند بیشتر زنده می‌مانند.

این بدان معناست که آن‌ها احتمالاً ژن‌هایی را که باعث حساسیت بیشتر آن‌ها در برابر خطر می‌شوند را منتقل کرده اند.

دیدگاه تکاملی نشان می‌دهد که این تمایل به نگرانی فقط روشی است که مغز سعی در حفظ امنیت ما دارد.

توسعه

تحقیقات نشان می‌دهد که این سوگیری منفی از دوران نوزادی شروع به ظهور می‌کند. نوزادان تمایل دارند که بیشتر به حالت بیان مثبت و لحن صدا توجه کنند، اما با نزدیک شدن به یک سالگی این تغییر از مکان شروع می‌شود.

مطالعات مغزی نشان می‌دهد که نوزادان واکنش‌های مغزی بیشتری به محرک‌های منفی تجربه می‌کنند. این نشان می‌دهد که سوگیری منفی مغز در نیمه دوم سال اول زندگی کودک ظاهر می‌شود. برخی شواهد نشان می‌دهد که تعصب ممکن است در واقع حتی زودتر از مراحل ابتدایی شروع شود.

یک مطالعه نشان داد که نوزادان در سه ماهگی هنگام ارزیابی اجتماعی از دیگران سوگیری منفی نشان می‌دهند.

پاسخ مغز

شواهد علوم اعصاب نشان داده است که پردازش عصبی بیشتری در مغز در پاسخ به محرک‌های منفی وجود دارد. مطالعاتی که شامل اندازه گیری پتانسیل‌های مغزی مرتبط با رویداد  ERP است. این نشان دهنده پاسخ مغز به محرک‌های حسی شناختی یا حرکتی خاص است. این تحقیق نشان داده است که محرک‌های منفی در مغز بیشتر از نسبت به موارد مثبت هستند.

در مطالعات انجام شده توسط روانشناس جان كاچیوپو، به شركت كنندگان تصاویری مثبت، منفی و خنثی نشان داده شد. محققان سپس فعالیت الکتریکی را در مغز مشاهده کردند. تصاویر منفی نسبت به تصاویر مثبت یا خنثی، پاسخ بسیار قویتری در قشر مغز ایجاد می‌کنند.

از آنجا که اطلاعات منفی باعث افزایش فعالیت در ناحیه مهم پردازش اطلاعات مغز می‌شود. رفتارها و نگرش‌های ما با اخبار، تجربیات و اطلاعات نگران کننده با قدرت بیشتری شکل می‌گیرند.

جلوه‌ها

گرچه ممکن است دیگر نیازی به هوشیاری مداوم و نگرانی مرتب نداشته باشیم. زیرا اجداد اولیه ما برای زنده ماندن به این وضعیت احتیاج داشتند.

اما سوگیری منفی نگری هنوز نقش مهمی در عملکرد مغز ما دارد. تحقیقات نشان داده است که سوگیری منفی می‌تواند تأثیرات متنوعی بر نحوه تفکر ، پاسخ و احساس افراد داشته باشد.

برخی از مناطق مغز شما که روزمره ممکن است احساس کنید که این نتیجه تعصب در روابط، تصمیم گیری و نحوه درک افراد وجود دارد.

روابط

سوگیری منفی نگری می‌تواند تأثیر زیادی بر روابط شما بگذارد. تعصب ممکن است باعث شود که مردم انتظار بدترین چیز را در دیگران داشته باشند به ویژه در روابط نزدیک که افراد مدت‌هاست یکدیگر را می‌شناسند.

به عنوان مثال، ممکن است منفی پیش بینی کنید که شریک زندگی شما در برابر چیزی چه عکس العملی نشان می دهد و با دفاعیات شما که از قبل آماده باش هستید تعامل برقرار می‌کند. مشاجره و کینه اغلب نتایج است.

 وقتی صحبت از روابط می‌شود، یادآوری این نکته ارزشمند است که نظرات منفی معمولاً وزن بیشتری نسبت به نظرات مثبت دارند. آگاهی از تمایل خود به ثابت کردن منفی نیز مهم است. با درک این گرایش طبیعی که انسان می‌تواند بر یافتن راه هایی برای قطع فاصله دیگران و توقف بدترین حالت متمرکز شوید.

تصمیم گیری

سوگیری منفی می‌تواند بر روند تصمیم گیری تأثیر بگذارد. کانمن و توورسکی، محققان برنده جایزه نوبل در کار معروف خود دریافتند که افراد هنگام تصمیم گیری به طور مداوم جنبه‌های منفی یک رویداد را نسبت به موارد مثبت سنگین تر می‌کنند.

این تمایل به تأکید بیش از حد منفی می‌تواند در انتخاب‌هایی که افراد انجام می‌دهند و خطراتی که مایل به انجام آن هستند تأثیر بگذارد.

هنگام تصور سناریوهایی که شامل به دست آوردن مقدار مشخصی پول یا از دست دادن همان مقدار پول، خطر از دست دادن بیشتر در ذهن افراد ظاهر می‌شود. مردم اغلب بیش از آنچه که منافع مثبت بالقوه را آرزو می‌کنند از عواقب نتیجه منفی می‌ترسند، حتی در صورت برابر بودن این دو احتمال. مردم نسبت به احساسات مثبتی که از به دست آوردن 20 دلار دارند، نسبت به از دست دادن 20 دلار واکنش منفی شدید‌تری دارند.

ادراک مردم

هنگام شکل گیری برداشت و درک از دیگران هم افراد تمایل بیشتری به اطلاعات منفی دارند. به عنوان مثال، مطالعات نشان داده است که وقتی برای توصیف شخصیت شخص دیگری صفت‌های “خوب” و “بد” به آن‌ها داده می‌شود، شرکت کنندگان هنگام تشکیل اولین برداشت توجه بیشتری به توصیف کنندگان بد می‌دهند.

چگونه بر تعصب یا سوگیری منفی غلبه کنیم

• سوگیری منفی می‌تواند به سلامت روان شما آسیب برساند و باعث شود:

• روی افکار تاریک ساکن شوید.

• روابط خود را با عزیزان صدمه بزنید.

• حفظ نگاه خوش بینانه به زندگی را دشوار کنید.

اما خوشبختانه مراحلی وجود دارد که می‌توانید برای تغییر تفکر و مبارزه با گرایش به تفکر منفی بردارید از جمله:

تفکر منفی و سرزنش خود را متوقف کنید

به نوع افکاری که در ذهن شما جریان دارند توجه کنید. بعد از وقوع یک رویداد، ممکن است خود را در فکر چیزهایی مانند “من نباید چنین کاری می کردم” این گفتگوی منفی با خود، نحوه تفکر شما در مورد خود و دیگران را شکل می‌دهد. تفکر منفی با خود باعث می‌شود اتفاقات و تفکرات منفی به سمت شما بیاید پس سعی کنید که فکر خود را به درهای مثبت بازکنید.

یک تاکتیک بهتر این است که هر وقت فکرهای نامطلوب را شروع می‌کنیم متوقف کنیم. به جای رفع اشتباهات گذشته که قابل تغییر نیستند، آنچه را آموخته اید و چگونگی اعمال آن در آینده را در نظر بگیرید.

وضعیت را دوباره تنظیم کنید

نحوه صحبت با خود در مورد وقایع تجربیات و افراد نقش مهمی در شکل گیری نحوه تفسیر رویدادها در آینده را دارد. وقتی متوجه شدید که چیزی را به روشی منفی تفسیر می‌کنید، یا فقط روی جنبه بد شرایط متمرکز شده اید. به دنبال روش‌هایی برای تغییر شکل مجدد رویدادها در یک نگاه مثبت تر باشید و سعی کنید با دید مثبت تری قضیه را نگاه کنید.

این به معنای نادیده گرفتن خطرات احتمالی یا استفاده از یک عینک پرده پوشانی نیست. این به معنای تمرکز به گونه ای است که به رویدادهای خوب اهمیت عادلانه و برابر می‌دهید.

الگوهای جدید ایجاد کنید

وقتی متوجه شدید که مشغول نشخوار کارها هستید، به دنبال یک فعالیت نشاط آور باشید تا خود را از این طرز فکر منفی بیرون بکشید. به عنوان مثال اگر متوجه شدید که در حال مرور ذهنی یک اتفاق یا نتیجه ناخوشایند هستید، آگاهانه سعی کنید توجه خود را به جای دیگری هدایت کنید و به فعالیتی دیگری بپردازید که باعث شادی شما شود.

چند ایده دیگر برای از بین بردن ذهن خود از افکار منفی:

• قدم زدن.

• یک موسیقی شاد گوش دهید.

• کتاب خوبی بخوانید.

لحظه‌های مثبت خوشایند

از آنجا که یادآوری تجربیات مثبت بیشتر به طول می‌انجامد توجه بیشتر به اتفاقات خوب مهم است. در مواردی که ممکن است چیزهای منفی به سرعت در حافظه طولانی مدت شما منتقل و ذخیره شوند. باید بیشتر تلاش کنید تا همان تأثیرات را از لحظات خوش داشته باشید.

بنابراین وقتی اتفاق بزرگی رخ داد، لحظه ای وقت بگذارید تا واقعاً روی آن تمرکز کنید. لحظه را چندین بار در حافظه خود پخش کنید و بر احساسات خارق العاده حافظه متمرکز شوید.

سخن پایانی

سوگیری منفی می‌تواند تأثیر زیادی بر رفتار شما بگذارد اما باید بدانید که شما می‌توانید گام‌هایی را برای اتخاذ دیدگاه مثبت تر در زندگی بردارید. اتخاذ یک رویکرد آگاهانه که شامل آگاهی از گرایش خود به سمت منفی نگری و آگاهی دادن به افکار شادتر و مثبت تر باید در خط مقدم باشد. این یکی از بهترین راه‌ها برای مبارزه با سوگیری منفی است

نشخوار منفی می‌تواند صدمات جدی بر رفتار‌های ما  وارد کند، بنابراین برداشتن گام هایی برای مبارزه با این سوگیری می‌تواند در تقویت بهزیستی ذهنی شما نقش بسزایی داشته باشد. امیدواریم که همیشه شاد و خوشحال باشید.