مقدمه
آیا تا به حال شنیده‌اید که مردم می گویند بیشتر قسمت راست مغز یا چپ مغز آنها فعال است؟ از کتاب گرفته تا برنامه‌های تلویزیونی این جمله را می‌گویند، احتمالاً این جمله را شما هم بارها شنیده‌اید. یا شاید، شما حتی در یک آنلاین شرکت کرده‌اید تا تعیین کنید کدام نیمکره مغز شما بهتر عمل می‌کند.
شما همچنین احتمالاً حداقل چند اینفوگرافیک در اینستاگرام یا فیسبوک مشاهده کرده‌اید که ادعا می‌کردند نیمکره مغز غالب شما را می‌توانند تشخیص دهند. و شاید با چند مقاله یا کتاب روبرو شده باشید که نشان می‌دهد می توانید خلاقیت پنهان تفکر مغز راست یا منطق قیاسی تفکر چپ مغز را از افزایش دهید. به افرادی که نیمکره چپ مغزشان بهتر عمل می‌کند از مهارت‌های ریاضی و منطقی قوی برخوردار هستند. از طرف دیگر، به کسانی که نیمکره مغز راستشان بهتر عمل می‌کند گفته می‌شود که استعدادهای آنها بیشتر جنبه خلاقیت در امور دارد.
با توجه به محبوبیت ایده متفکران “راست مغز” و “چپ مغز” ، ممکن است تعجب کنید که بدانید این ایده فقط یکی از افسانه‌های بسیاری در مورد مغز است.
بخوانید: “درک تطابق در روانشناسی“
تئوری
طبق تئوری تقابل مغز چپ یا مغز راست، هر طرف مغز انواع مختلف تفکر را کنترل می کند. علاوه بر این، گفته می‌شود مردم یک نوع تفکر را بر دیگری ترجیح می‌دهند. به عنوان مثال، معمولاً گفته می شود فردی که نیمکره چپ مغزش فعال است منطقی‌تر، تحلیلی و عینی‌تر با مسائل برخورد می‌کند. همچنین گفته می‌شود فردی که نیمکره راست مغزش فعال است، بیشتر شهودی، متفکر و ذهنی با مسائل مختلف برخورد می‌کند.
در روانشناسی، این نظریه بر اساس جانبی شدن عملکرد مغز است. مغز شامل دو نیمکره است که هرکدام تعدادی نقش را ایفا می‌کنند. دو طرف مغز از طریق جسم پینه‌ای با یکدیگر ارتباط برقرار می‌کنند. نیمکره چپ عضلات سمت راست بدن را کنترل می‌کند در حالی که نیمکره راست عضلات سمت چپ را کنترل می‌کند. به همین دلیل است که ممکن است آسیب به سمت چپ مغز در سمت راست بدن تأثیر بگذارد.
تاریخچه
بنابراین آیا یک طرف مغز عملکردهای خاص را کنترل می‌کند؟ آیا مردم یا چپ مغز هستند یا راست مغز؟ مانند بسیاری از اسطوره‌های روانشناسی رایج، این افسانه از مشاهدات مغز انسان حاصل شد که سپس به طرز چشمگیری تحریف و اغراق شدند.
تئوری مغز سمت چپ مغز راست از کار راجر دبلیو اسپری، که در سال 1981 جایزه نوبل دریافت کرد ، نشأت گرفت. وی عملکرد مغز را در بیمارانی که جسم پینه خود (ساختاری که دو نیمکره مغز را به هم متصل می‌کند) برای درمان صرع عمل جراحی و قطع کرد بدست آورد. این بیماران علائم دیگری را نیز پس از قطع مسیر ارتباطی بین دو طرف مغز تجربه کردند.
به عنوان مثال، بسیاری از بیماران مبتلا به دوپاره مخ (split-brain) خود را قادر به نام بردن از اشیایی نمی‌دانند که در سمت راست مغز پردازش شده‌اند. اما قادر به نام بردن از اشیایی بودند که در سمت چپ مغز پردازش شده بودند. بر اساس این اطلاعات، اسپری پیشنهاد کرد که زبان توسط سمت چپ مغز کنترل می‌شود. به طور کلی، سمت چپ مغز تمایل به کنترل بسیاری از جنبه‌های زبان و منطق دارد، در حالی که سمت راست تمایل به مدیریت اطلاعات مکانی و درک بصری دارد.
تحقیقات
تحقیقات بعدی نشان داده که مغز تقریباً به همان اندازه که تصور می‌شد دوگانه نیست. به عنوان مثال، تحقیقات نشان داده است که توانایی در موضوعاتی مانند ریاضیات هنگامی که هر دو نیمکره مغز با هم کار می‌کنند، قویتر است.
امروزه، دانشمندان علوم مغز و اعصاب می‌دانند که دو طرف مغز برای انجام طیف گسترده‌ای از وظایف با یکدیگر همکاری می‌کنند و دو نیمکره از طریق جسم پینه‌ای با یکدیگر ارتباط برقرار می کنند. کارل زیمر، نویسنده علوم، در مقاله ای برای مجله دیسکاور توضیح داد.
“مفهوم روانشناسی عامه پسند شامل یک یک مغز چپ و یک مغز راست است رابطه صمیمی این دو نیمکره را به تصویر نمی‌کشد. به عنوان مثال نیمکره چپ در انتخاب اصواتی که کلمات را تشکیل می‌دهند و چگونگی ایجاد جمله را پردازش می‌کند. این نیمکره در این موضوع دارد، اما انحصار پردازش زبان در دست این نیمکره نیست. نیمکره راست نسبت به ویژگی‌های عاطفی زبان حساس‌تر است و با ریتم بالا و پایین گفتاری که حامل صدا و استرس است هماهنگ می‌شود. “
ترجیح یک نیمکره بر نیمکره دیگر
در یک مطالعه توسط محققان دانشگاه یوتا، مغز بیش از 1000 شرکت کننده آنالیز شد تا مشخص شود که آیا استفاده از یک طرف را به طرف دیگر ترجیح می‌دهند. این مطالعه نشان داد که گرچه فعالیت در بعضی مناطق بحرانی گاهی بیشتر بود، اما به طور متوسط هر دو طرف مغز از نظر فعالیت مساوی بودند.
دکتر جف اندرسون در این باره می‌گوید: ” کاملا درست که برخی از عملکردها مغز در یک طرف مغز ایجاد می‌شود. زبان در نیمکره چپ و تمرکز در نیمکره راست مغز بیشتر کنترل می‌گردد. اما مردم تمایل ندارند که یک نیمکره مغز چپ یا راست قوی داشته باشند. به نظر می رسد ارتباط بیشتر با اتصال تعیین می‌شود. “
در حالی که ایده متفکران مغز راست، مغز چپ از نظر علمی رد شده است. اما محبوبیت آن همچنان پابرجاست. بنابراین این نظریه دقیقاً چه چیزی را پیشنهاد می‌کند؟
مغز راست
طبق تئوری تقابل مغز چپ، مغز راست، سمت راست مغز در انجام کارهای رسا و خلاق بهتر عمل می‌کند. برخی از توانایی‌های مرتبط با سمت راست مغز شامل 8 مورد زیر است:
- شناختن چهره‌ها
- ابراز احساسات
- خلق موسیقی
- خواندن احساسات
- لذت از دیدن رنگ
- استفاده از تخیل
- بصری بودن
- خلاق بودن
مغز چپ
سمت چپ مغز در انجام وظایفی که شامل منطق، زبان و تفکر تحلیلی است بهتر عمل می‌کند. مغز چپ در موراد زیر دارای مهارت بیشتری است:
- زبان
- منطق
- تفکر انتقادی
- شمارش اعداد
- استدلال کردن
افسانه‌های ماندگار
محققان نشان داده‌اند که تئوری مغز راست، مغز چپ یک افسانه است، اما محبوبیت آن همچنان پابرجاست. چرا؟ متأسفانه، بسیاری از مردم احتمالاً از منسوخ بودن این نظریه اطلاع ندارند. در واقع، به نظر می‌رسد این ایده در فرهنگ عامه ذهنیتی خاص را برای جلب نظر افراد مختلف ایجاد کرده است.
بسیاری از مقالات، کتاب‌ها و تست‌های آنلاین وجود دارند که به شما می‌گویند اگر بفهمید کدام نیمکرده مغز بهتر عمل می‌کند. می‌توانید قدرت ذهن خود را آزاد کنید. امروزه، دانش‌آموزان ممکن است همچنان در مورد تئوری به عنوان یک نقطه مورد علاقه تاریخی یاد بگیرند.
اگرچه در روانشناسی رایج و متون خودیاری بیش از حد تعمیم یافته و بیش از حد بیان شده است. اما درک نقاط قوت و ضعف در برخی زمینه‌ها می‌تواند به شما در ایجاد روش‌های بهتر برای یادگیری و مطالعه کمک کند. به عنوان مثال، دانش آموزانی که پیروی از دستورالعمل‌های شفاهی (که غالباً به عنوان یکی از ویژگی های مغز راست به آنها اشاره می شود) برایشان سخت است. ممکن نوشتن دستورالعمل‌ها و توسعه مهارت‌های سازمانی برای آنها بهتر باشد.
نکته مهمی که باید به خاطر بسپارید اگر یکی از بسیاری از تست‌ها مغز چپ، مغز راست را که به طور آنلاین با آن روبرو خواهید شد، انجام دهید. فقط دلیل این کار باید سرگرمی باشد و نباید نتایج آن تاثیر زیادی در نحوه تصمیم‌گیری شما در مورد کار و زندگیتان داشته باشد.
