مقدمه
اگر شما عزیزی دارید که دارای اختلال در مصرف مواد یا الکل است. احتمالاً شنیده اید که شما می‌توانید فردی تاثیر گذار بر او باشید. الآنون (Al-Anon) یک سازمان عالی است که به خانواده یا همبستگان افراد مبتلا به اختلالات مصرف الکل کمک می کند تا علاوه بر کنار آمدن با سوء از الکل فرد معتاد. نقش مهمی ترک اعتیاد فرد معتاد باشید و به او کمک کنید تا او اهتباد را ترک کند.
حال شما به عنوان یک همسرف پدر و مادر، دوست یا هر کس دیگری چگونه می‌توانید به افراد معتاد کمک کنید؟ اگر روزی متوجه شدید که یکی از اعضای خانواده یا دوستانتان دچار اعتیاد شده در اولین لقدامات چه باید بکنید؟ چگونه می توانید جلوی این کار را بگیرید؟ اگر میخواهید بدانید که چگونه می‌توان به افراد معتاد کمک کرد پیشنهاد می‌کنیم این مطلب را بخوانید. اگر فکر می‌کنید حضور شما بی فایده است. باید بگوییم کاملا نادرست است زیرا شما می‌توانید نقش مهمی در کمک به روند ترک اعتیاد دوست یا یکی از اعضای خانواده باشید.
البته باید بگوییم هر چه قدر شما تاثیر گذار باشید این خود فرد معتاد است که باید اراده کند و خود را از اعتیاد نجات دهد. شما به آن‌ها کمک می‌کنید تا اشتیاق و امید بیشتری به ترک اعتیاد داشته باشند. عملا حضور شما ممکن است باعث دلگرمی فرد معتاد شود.
کمک کردن به روش درست
بارها و بارها دوستان و اعضای خانواده در حالی که می خواستند به شخصی کمک کنند که از سوء مصرف الکل نجات پیدا کند. مثلاً با دادن انواع هدایای اشتباه یا دادن پول به آن‌ها کار را بدتر کرده اند. به این دلیل این کار‌ها اشتباه است که بیشتر افراد معتاد به دنبال پول هستند تا برای خود الکل یا مواد تهیه کنند و آن را مصرف کنند. اگر میخواهید کمک کنید بهتر است به شکل دیگری کمک کنید. مثلا برای خانواده آن‌ها مواد غذایی تامین کنید یا اگر در توانتان هست هزینه بخشی از درمان ترک اعتیاد را به آن‌ها اهدا کنید.
پیشگیری
پیشگیری کردن به معنای انجام کارهایی برای فرد یا خود است قبل از بروز مشکل یا حادثه ای. در جوامع گسترده امروزی اموزش و آگاهی از جامعه و رفتارهای آن بهترین روش برای کودکانف نوجوانان و جوانان است. آن‌ها باید با مزایا و معایب و همچنین چالش‌های واقعی جامعه آشنا شوند و به آن‌ها آموزش داده شود تا در موقعیت‌های حساس و مهم تصمیمات بهتری برای سلامت روان و جسم خود در آینده بگیرند. خیلی از افراد معتاد به دلیل نداشتن اگاهی وارد این ماجراها شدند. اما هنوز هم راهی برای جبران خطاها است.
اگر حس کردید فردی از دوست یا خانواده دچار اعتیاد شده. همان ابتدای کار بجای سرزنش کردن به او کمک کنید تا بتواند خود را از اعتیاد بیرون بیاورد. از او حمایت و محافظت کنید تا قبل از این که وارد کل ماجرای اعتیاد شود و خود و خانواده را به چالش بکشد ان را ترک کند. با مشاوره گرفتن از افراد متخصص می‌توانید او را نجات دهید یا روند معتاد شدن را کاملا به تعویق بیاندازید. به نفع شما و آن‌ها است که سریع تر وارد عمل شوید.
چگونه می‌توان از سوء مصرف مواد مخدر یا الکل جلوگیری کرد
ممکن است روزی سعی کنید مه فرد مورد نظر خود را بتوانید به دلیل اعتیاد به الکل یا مواد مخدر نجات دهید. اما شاید بگویید که چگونه می‌توان این کار را به بهترین شکل انجام داد. به نوعی شما هم باید یه سری روش هایی برای کمک به فرد مغتاد یادبگیرید تا در متوقف کردن آن نقش داشته باشید.
نکته اول شما باید یک موضوع را با یاد داشته باشید علاوه بر شما هم فرد معتاد باید این موضوع را درک کند که برای ترک اعتیاد کس دیگری نمی‌تواند باعث تغییر فرد شود جز خود فرد که اصلی ترین نقش در ترک اعتیاد خود دارد. نکته دوم کارهایی است که باید انجام دهید و کاهایی که بهتر است از آن‌ها پرهیز کنید.
کارهایی که می‌توان انجام داد
پشتیبانی از تلاش‌های فرد و تشویق او
تائین حد و مرز برای فرد معتاد
بگذارید خود عواقب الکل و مواد را درک کند
کارهایی که بهتر است پرهیز شود
برای افراد الکلی بهانه نیاورید
مسئولیت‌های شخصی خودش را بر عهده نگیرید
از کشیدن شاخ و شونه خودداری کنید
اقداماتی که به رفتار اعتیاد اور ادامه می دهد متوقف کنید
بعضی از کارهای ما برای افراد معتاد خیر خواهانه است و ما قصد خوبی داریم. اما باید بدانید که بعضی از کار‌ها می‌تواند عواقب مثبتی در بین افراد معتاد ایجاد نکند. در چند بند بالایی نمونه ای از آن را برای شما شرح دادیم. گفتیم که دادن پول نقد به فرد معتاد کار درستی نیست. حال می‌خواهیم دیگر رفتار و اقدامات دیگر را بگوییم که بهتر است از انجام ان‌ها پرهیز کنیم. با این امید که بتوانید به این افراد کمک کنید.
کارهایی مانند دادن مواد غذایی به خانواده‌های افراد معتاد می‌تواند کار خوبی باشد. یا مثلا کمک هزینه بخشی از روند درمان را به این افراد بدهید. البته بهتر است این کمک را به مراکز دمانی بدهید تا فرد مورد نظر خود را کمک کنند تا بهبود ببخشد. به طور داوطلبانه هم می‌توانید پولی به این مراکز بدهید تا درمان معتادان بی بضاعت انجام شود.
فعالیت داشتن اعتیاد را کاهش می‌‌‌دهد
بعضی از افراد معتاد به دلیل از دست دادن کار و فعالیت‌های خود به مصرف مواد یا الکل روی آوردند. خیلی از همین افراد با از دست دادن خود افسردگی گرفتند و برای جبران آن به سمت اعتیاد رفتند. یکی دیگر از راه‌های کمک به این افراد یافتن شغل یا فعالیتی است که به آن‌ها کمک کند تا کار کنند و مصرف مواد مخدر کم کم فراموش یابد. البته اگر فرد به مواد یا الکل شدیدا معتاد شده بهتر است ابتدا روند ترک اعتیاد را دنبال کند. سپس پس از مدتی دوباره به سر کار بروند.
اگر بتوانید به آن‌ها شغلی بدهید یا جایی را برای کار معرفی کنید کمک بزرگی به این افراد کردید. البته بهتر است مطمئن باشد که آن فرد توانایی کار را دارد و بدون آنکه مشکلی ایجاد کند به سرکار برود. اگر او از کمک ترک اعتیاد برگشته و فردی سالم است خیلی خوب است که به سرکار برود تا کاملا از اعتیاد دور شود.
دست از بهانه گیری بردارید
آیا تا به حال شده که بخواهید به نحوی کارهای فرد معتاد را بپوشانید. مثلا بگویید متاسفم او امروز نمی‌توانند به محل کار بیایند زیرا آن‌ها مریض هستند. اما خود می‌دانید که در واقع آن‌ها بیش از حد برای رفتن به محل کار خود خمار هستند. این کار ها هیچ کمکی به شما و فرد معتاد نمی‌کند زیرا نمیگذارسد که فرد الکلی اجازه از عواقب کارهای خود درس عبرت بگیرد و از کارهای خود جلوگیری کنند.
ممکن است بگویید آن‌ها شغل خود را از دست می‌دهند.این درست است اما باید بدانید اگر که روزی فرد معتاد عواقب کارهای خود را نبینند چجوری می‌خواهند بفهمند که باید بلاخره برای ترک اقدام کنند. در برخی موارد شما باید اجزه دهید فرد معتاد نتایج کار خود را که در اثر کشیدن مواد یا مصرف الکل است را ببینید تا عمیقا متوجه کارهای اشتباه خود بشود.
مسئولیت‌های فرد معتاد را به یادش بیاورید
آیا برخی از کارهای خانه، مسئولیت فرزندان، خرج و مخارج خانه را قبلا هردو باهم انجام می‌دادید. اما حال به علت الکلی شدن یکی از شما کاراهی زندگی بر دوش یک نفر افتاده است.
اگر همسر شما دچار اعتیاد شده باید علت این کار را پیدا کنید. شاید او از مسئولیت‌هایی که داشته خسته شده و شرایط به سمتی پیش رفته که او به اعتیاد روی آورده. شاید هم او از سر بی مسئولیتی خود اعتیاد را انتخاب کرده. شما بهتر است مسئولیت‌های واقعی همسرتان را به او یادآوی کنید تا او احساس نیاز کند که به سمت ترک اعتیاد پیش برود. همچنین بهتر است گاهی فقط مسئولیت خود را انجام دهید و کمک به کارهای او پرهیز کنید تا درک کند که او هم مسئولیتی بر این زندگی دارد پس باید سریعا به فکر ترک اعتیاد باشد.
وام ندهید یا پول نقد ندهید
اگر به هر دلیلی به شخصی مبتلا به اختلال استفاده از الکل پول بدهید. ممکن است وارد خرید مشروبات الکلی شود. بله خرید مشروبات الکلی یا پول دادن به آن‌ها باعث می‌شود که دوباره آن‌ها به فکر خریدن مواد یا الکل بروند و بجای این که ان پول را در راه درمان اعتیاد خود خرج کنند آن را در جایی دیگر هزینه کنند. پس بهتر است تا وقتی او کاملا درمان نشده به او پول نقد ندهید. حتی بعد از بهبود یافتن فرد هیچ وقت برایش الکل یا مواردی مانند این نخرید.
اگر میخواهید به آن‌ها کمک کنید می‌توانید بخشی از هزینه درمان را به آن‌ها کمک کنید. یا برای خانواده شان کمکی کنید زیرا بیشتر خانواده افراد معتاد توانایی خرید اقلام غذایی، بهداشتی و حتی آموزشی را هم به علت معتاد بودن پدر یا مادر، همسر یا خواهر و برادر ندارند.
آن‌ها را به مراکز یا کمپین‌های ترک اعتیاد معرفی کنید
افراد معتاد معمولا از لحاظ احساسی و عاطفی شکست خورده اند و از ارتباط با افراد سالم جامعه محروم مانده اند. به همین دلیل مراکز و کمپین‌هایی برای ترک اعتیاد وجود دارد که فرد معتاد می‌تواند با ورود به ان‌ها بخش‌هایی از احساسات شکست خورده اش را درمان کند.
در این کمپین‌ها افراد معتاد می‌تواند با حضور جمع با بقیه ارتباط برقرار کنند و از تجربه‌های ترک اعتیاد خود و دیگرا بابقیه صحبت کند. خوبی این مجموعه‌ها این است که آن‌ها با افرادی که اعتیاد را ترک کرده اند آشنا می‌شوند و می‌توانند یا مزایای و روش‌های ترک اعتیاد آشنا شوند و از آن‌ها بهره ببرند.
سرزنش کردن، بحث کردن یا ادعا کردن ممنوع
کسی که دچار اعتیاد شده ضربات زیادی می‌خورد به همین دلیل وقتی فردی می‌اید و آن‌ها را سرزنش یا تمسخر می‌کندحال آن‌ها را بدتر می‌کند. گاهی فکر می‌کنیم اگر با این افراد بحث کنیم، سرزنش کنیم یا به آن‌ها فهش دهیم شاید بتوانیم آن‌ها را از اعتیاد خارج کنیم اما این طور نیست. برعکس با این کار‌ها عصبانیت و استرس را بین خود و او افزایش می‌دهید و حتی ممکن است باعث شوید او از ترک اعتیاد منصرف شود چون به او احساس بی ارزش بودن دست داده است.
واکنش نشان ندهید
از عکس العمل شدید نسبت به کار‌ها آن‌ها خودداری کنید. اگر در پاسخ به آخرین اشتباه طرف مقابل خود چیزی منفی بگویید یا انجام دهید. در این صورت او می‌تواند به عکس العمل شما هم واکنش منفی نشان دهد. اگر سعی کنید سکوت کنید یا جوری رفتار کنید که که گویی اتفاقی نیفتاده است. در این صورت دیگر مجبور نیستید با آن‌ها درگیر شوید. اگر واکنش منفی نشان دهید خود و آن‌ها را عصبانی می‌کنید و ممکن است آسیب ببینید. آرام باشید و از منفجر شدن یا واکنش احساسی نسبت به شرایط خودداری کنید.
راه های بسیاری برای حل مشکل وجود دارد و شما نباید خودسرانه کاری انجام دهید. سعی کنید با بزرگتر یا مشاور متخصص مشورت کنید.
سعی نکنید با آن‌ها بنوشید
غیر معمول نیست که اعضای خانواده به دلیل سوء مصرف از الکل توسط عزیزانشان احساس رها شدن می کنند. یک واکنش که برخی از افراد دارند این است که سعی می‌کنند با نوشیدن مشروبات الکلی با شخصی که اعتیاد به مشروبات الکلی دارد ارتباط برقرار کنند. این کار به هیچ عنوان جواب نمی‌دهد رابطه فرد معتاد با الکل قوی است و باعث بدتر شدن اوضاع می‌شود.
مرزها را تنظیم کنید
وقتی به فرد معتاد بگویید اگر نوشیدن را ترک نکنی من می‌روم این حرف یک اولتیماتوم و یک تهدید است. اما گفتن لطفا در این خانه الکل یا مواد مصرف نکن قابل قبول است. با این حرف شمغا یک حد و مرز را تعیین کردید که می‌تواند قدمی خوب برای کمک به بهبودی آن فرد باشد. شما نمی توانید کنترل کنید که آیا شخصی نوشیدن سیگار را ترک می کند یا نه. اما می‌توانید تصمیم بگیرید که چه نوع رفتاری را در زندگی خود بپذیرید یا قبول نکنید که بتوانید این مسئله را حل کنید.
مرزهای خود را توضیح دهید
نکته ای که از اعضای الآنون یاد می‌گیرند این است که دیگر لازم نیست رفتارهای غیرقابل قبول را در زندگی خود بپذیرند. شما ممکن است نتوانید رفتار شخص دیگری را کنترل کنید. اما می‌توانید حد و مرز‌هایی برای خود و فرد معتاد برقرار کنید.
تعیین مرزها کاری است که شما به نفع خود انجام می دهید نه اینکه بخواهید رفتار شخص دیگری را کنترل کنید. به منظور انجام موثر این کار جدا کردن تا حدی مفید است. جدا شدن از بین بردن مشکل الکل فرد دیگری است و به شما امکان می دهد با دید بهتری به وضعیت نگاه کنید.
ترک اعتیاد با صبر حل می‌شود
باید به خوبی یاد داشته باشد که تنها فردی که می‌تواند اعتیاد را شکست دهد خود آن فرد است. بقیه افراد نقش پشتیبان و کمک را دارند. حمایت شما باعث اشتیاق فرد به سمت ترک اعتیاد می‌شود. شما و فرد معتاد باید با صبر و حوصله و تلاش اعتیاد را شکست دهید.
گاهی اعتیاد یک فرد ممکن است برای یکی از افراد خانواده و یا یکی دوستان اتفاق بی‌افتد در اینجا اهمیت موضوع چند برابر می‌شود. شما هیچ وقت نباید واکنشی هیجانی و سرزنش آمیز انجام دهید زیرا عصبانیت را بیشتر می‌کنید.
بهترین کار مشاوره و صحبت با افراد متخصص است آن‌ها سعی می‌کنند بهترین روش‌ها را متناسب با وضعیت شما پیشنهاد کنند. از کمپین‌ها و مراکز درمان استفاده کنید تا روند ترک اعتیاد سریع‌تر و بهتر انجام شود. امید واریم بتوانید مشکل اعتیاد را از زندگی خود برای همیشه پاک کنید.
