مقدمه
مغز نسبت به تمام اعضاء بدن نیاز به انرژی بیشتری دارد و گلوکز منبع اصلی سوخت مغز است. اما چه اتفاقی می افتد اگر که مغز در معرض مقدار زیادی قند قرار گیرد؟ ما می دانیم که قند برای بدن مضر است. ولی چرا مضر؟ وجود قند زیاد در مغز هم مهارت‌های شناختی و هم مهارت کنترل دچار اختلال شود.
برای بسیاری از افراد، وجود کمی قند در بدن باعث ایجاد اشتیاق و هیجان می‌شود. شکر اثرات شبه دارویی در مرکز مغز دارد. دانشمندان اعلام کرده‌اند که غذاهای شیرین همراه با غذاهای شور و چرب می‌توانند اثراتی مانند اعتیاد در مغز انسان ایجاد کنند، که باعث از بین رفتن کنترل خود در خورد و خوراک یا به زبان ساده تر باعث پرخوری و افزایش وزن می شود.
شیرینی در انسان‌های اولیه، محرکی شد تا به سمت غذاهای غنی از کالری سوق داده شوند. این کار در زمان کمبود غذا به زنده ماندن آنها کمک می‌کرد. اما اکنون این انگیزه ابتدایی به اپیدمی‌های چاقی و دیابت تبدیل شده است. ویژگی‌های رفتاری و عصبی بیوشیمیایی و سوءمصرف مواد غذایی و پرخوری کاملاً مشابه است واعتیاد مردم به سمت مواد غذایی از نظر دانشمندان در حال گسترش است.
وسوسه کردن قندیجات
مشخص شده است که در انسان، غذاهای با گلیسمی بالا، مناطقی از مغز را که با وسوسه شدن ما مرتبط هستند فعال می‌کند. و این موضوع باعث می‌شود زمان خوردن غذاهای شیرین احساس گرشنگی بیشتری کنید. وجود گلوکز در خون می‌تواند، باعث ایجاد اعتیاد در مغز گردد.
تحقیقات منتشر شده در مجله تغذیه بالینی آمریکا با استفاده از شاخص گلیسمی یا همان شاخص قند خون برای بررسی شیرینی‌ها اندازه و چگونگی تبدیل برخی غذاها به قند در بدن انجام شده است. آن ها برای انجام این آزمایش مقدار زیادی وعده غذایی با گلیسمی را به افراد دادند که بخورند. این کار باعث شد که قسمتی از مغز که مسول خوردن و زیاد‌ه روی در مصرف مواد غذایی فعال گردد.
اعتیاد به قند
مطالعات بیشتری در مورد فعالیت مغز انجام شده شواهدی از این تحقیقات بدست آمد که نشان می دهد پرخوری سیستم پاداش مغز ما را تغییر می دهد. این موضوع باعث می شود افراد بیشتر غذا بخورند.. این همان فرایندی است که تصور می‌شود زیربنای مرتبط با اعتیاد باشد.
با گذشت زمان، مقادیر بیشتری از ماده برای بدن مورد نیاز است. مطالعات دیگری نشان می دهد که پرخوری منجر به کاهش پاداش و اعتیاد به تدریج بدتری شده که فرد به سمت غذاهایی سوق داده می‌شود که مواد مغذی غنی از قند، نمک و چربی است.
مطالعه منتشر از plos one نشان داد که غذاهای شیرین اعتیاد آورتر از کوکائین هستند. این تحقیق روی حیوانات هم انجام شده است، محققان دریافتند مصرف بالای قند باعث اعتیاد شدید به شیرینی می شود که اعتیاد به آن از مواد مخدر نیز بیشتر است.
چگونه شکر بر حافظه تأثیر می گذارد
مصرف بیش از اندازه قند برای کل بدن مضر است. حتی یک واحد افزایش گلوکز در جریان خون می تواند برای مغز مضر باشد، و بر عملکرد ما تاثیر بگذارد. مصرف بالای قند باعث کم هوشی و کاهش تمرکز می شود.
برخی تحقیقات نشان می دهد که مصرف زیاد قند باعث التهاب در مغز و منجر به مشکلات حافظه می شود. یک مطالعه در سال 2016 که در Behavioral Brain Research منتشر شد. در این مطالعه مشخص شد در موش‌های که مصرف قند در آنها بالا بود، هیوکانپ که مسول ذخیره حافظه است در این موش‌ها دچار التهاب شد و این بخش به خوبی نمی توانند خاطرات را ذخیره کنند. در حالی که این مشکل در موش‌های که رژیم غذایی سالم دارند وجود ندارد. این برای کسانی که از رژیم غذایی مناسبی استفاده نمی کنند نیز صادق است.
با این حال خبر خوب این است که این آسیب التهابی ناشی از قند ممکن است دائمی نباشد. علاوه بر این، تحقیقات منتشر شده در ژورنال Nutrients در سال 2015 نشان داد که کاهش مصرف قند و مکمل اسیدهای چرب امگا 3 و کورکومین باعث بهبود حافظه می شود.
اثر شکر بر روحیه
شکر بر روحیه نیز تأثیر می گذارد. بر اساس یک مطالعه تصویربرداری از مغز، در جوانان سالم توانایی پردازش احساسات با افزایش گلوکز خون به خطر می افتد.
مطالعه دیگری که در Diabetes Care منتشر شد نشان داد که افراد مبتلا به دیابت نوع 2 احساس غم و اضطراب را در طی افزایش قند خون حاد (افزایش قند خون) گزارش کردند. یکی تحقیق بر روی 23245 نفر انجام شده که در این تحقیق به بررسی اثر مصرف شکر بر افسردگی پرداختند که نتیجه آن نشان می دهد مصرف زیاد قند باعث شیوع افسردگی در افراد می شد.
این مطالعه که در سال 2017 در ژورنال Scientific Reports منتشر شد، نشان داد کسانی که بالاترین سطح مصرف قند را دارند 23٪ بیشتر از کسانی که کمترین میزان مصرف قند را دارند افسرده هستند.
آسیب به مغز
افزایش گلوکز خون به عروق خونی آسیب می رساند. آسیب رگ‌های خونی مهمترین علت عوارض عروقی و دیابت است که منجر به مشکلات دیگری مانند آسیب به رگ‌های خونی مغز و چشم ها و باعث رتینوپاتی می شود.
مطالعات انجام شده بر روی بیماران دیابتی نشان می دهد که در طولانی مدت دیابت به مغز آسیب می رساند. که منجر به نقص در یادگیری، حافظه، سرعت حرکت و سایر عملکردهای ما می شود. قرار گرفتن در معرض مکرر سطح گلوکز بالا ظرفیت ذهنی را کاهش می دهد. زیرا سطح بالاتر HbA1c با درجه بیشتری از انقباض مغز مرتبط است.
حتی در کسانی که دیابت ندارند، مصرف بیشتر قند باعث می شود نمره پایین‌تری در آزمون‌های عملکرد شناختی کسب کنند. تصور می شود این اثرات به دلیل ترکیبی از هایپرگلیسمی، فشار خون بالا، مقاومت به انسولین و افزایش کلسترول باشد.
تحقیقات بیشتر نشان می دهد که رژیم غذایی حاوی قند اضافه باعث کاهش فاکتور نوروتروفیک مشتق از مغز (BDNF) می شود. این ماده شیمیایی مغز برای تشکیل حافظه جدید و یادگیری آن ضروری است. همچنین براساس تحقیقات سطوح پایین تر از BDNF باعث به زوال عقل و بیماری آلزایمر می شود.
سخن پایانی
همانطور که تحقیقات نشان می دهد، هر قندی که در غذای ما اضافه شود خطرناک است. با ارضای دندان شیرین خود با میوه های تازه به جای قندهای تصفیه شده استفاده کنید، استفاده درست و بهینه ازمواد غذایی قندی موردی ندارد اما اگر استفاده آن بیش از حد باشد مشکل افرین است پس ما می توانیم از این خطرات جلوگیری کنیم.
