مقدمه
آیا شما تشخیص داده‌اید که با مشکلی روبرو هستید. رفتار اعتیاد آور شما سایر قسمت‌های زندگی شما را تحت تأثیر قرار می‌دهد و می‌خواهید بدانید چگونه می‌توانید اعتیاد را ترک کنید. شاید هیچ وقت فکر نمی‌کردید که هنگام شروع کاری به آن معتاد شوید. شاید فکر کرده باشید که فقط سرگرم می‌شوید و هر زمان می‌توانید آن را ترک کنید.
بسیاری از افرادی که که معتاد می شوند، وقتی برای اولین بار قصد ترک دارند متوجه می شوند این کار برای آنها بسیار دشوار است. و این سوال پیش می‌آید که چرا نمی‌توانم اعتیاد را ترک کنم؟
چرا ترک اعتیاد سخت است؟
خبر خوب این است که شما می‌توانید اعتیاد را ترک کنید، اما باید بدانید که یک روند پیچیده را باید پیگیری کنید. عوامل زیادی از نظر جسمی، روحی و عاطفی وجود دارد که ترک را دشوار می‌کند. به همین دلیل بسیاری از افراد به کمک درمان فرایند پیچیده ترک اعتیاد را دنبال می‌کنند. اگرچه بسیاری از افراد هم توانستند به تنهایی موفق به ترک سیگار شوند.
اینکه چرا ترک سیگار برای عده‌ای بسیار دشوار یا برای افرادی دیگر آسان‌تر است می‌تواند به شما کمک کند تا ببینید که هرکسی در برابر اعتیاد چگونه عمل می‌کند و باعث می‌شود شما از تجارب دیگران نیز استفاده کنید. البته هرکسی با توجه به خصوصیات خودش باید راه درمان ترک اعتیاد را پیش گیرد.
وقتی متوجه شدید که چقدر اعتیاد بر شما تاثیر بد گزاشته و احساس خوبی از این کار ندارید. آنگاه است که می‌توانید با خود دلسوزانه تر باشید و به تلاش خود ادامه دهید تا به مبارزه با اعتیاد بروید.
درک کردن و مدارا
تحمل و درک وضعیت اعتیاد عوامل اصلی در ایجاد ترک آن هستند. آنها به شدت به هم پیوسته‌اند و اصلی‌ترین دلایلی هستند که باعث ترک اعتیاد شما می‌شوند.
تحمل یک روند جسمی و روانی است. وقتی برای اولین بار یک ماده اعتیاد آور مصرف می‌کنید یا به انجام رفتاری عادت می‌نمائید. ممکن است این موضوع برایتان طاقت فرسا، ناخوشایند باشد یا نه ممکن است این حالت برایتان ملایم و لذت بخش باشد. اگر بخاطر مصرف مواد یا کاری احساس کنید قدرتتان بیشتر شده است شاید فکر کنید هیچ ایرادی ندارد که بخواهید در مصرف آن زیاده روی نمائید. اگر تاثیرمواد ملایم باشد، ممکن است بی ضرر به نظر برسد.
اما هر چقدر رفتار تکرار شود، حساسیت کمتری نسبت به انجام آن دارید و برای دریافت همان تأثیر احساس می‌کنید باید تعداد دفعات انجام این کار را بیشتر کنید. مثلا مواد مخدر، الکل و مواد افیونی در قسمت‌های خاصی از مغز کار می‌کنند و احساس نیاز و درد جسمی را ایجاد می‌کنند. این احساسات شما را به مصرف مواد و الکل می‌کشاند.
رفتارهایی مانند رابطه جنسی و قمار، احساس هیجان را ایجاد می‌کنند که با گذشت زمان شدت کمتری می‌گیرند. با تحمل، ممکن است بخواهید بیشتر از دارو استفاده کنید یا همان رفتار را به کرات انجام دهید تا همان اثر را داشته باشد.
علائم ترک اعتیاد
وقتی معتاد به مواد یا رفتاری می‌شوید، درصورتی که احساس کنید که دیگر قادر به انجام رفتار اعتیاد آور نباشید. ممکن است تصمیم بگیرید که اعتیاد خود را کنید. علائم ترک مواد هم جسمی است و هم روانی، علائم ترک جسمی شامل لرزش بدن، احساس ناراحتی در معده می‌شود. و علائم ترک روانشناختی شامل احساس اضطراب و افسردگی می‌شود. این موارد به راحتی توسط ماده یا رفتار اعتیاد آور رفع می‌شوند.
ترک جسمی الکل و داروها اگرچه متغیر است و اغلب در طی چند روز برطرف می‌شود. اما با این حال ناخوشایند است و می‌تواند خطرناک باشد. اگر تصمیم به ترک اعتیاد دارید بهتر است تحت نظارت پزشک انجام دهید.
بهترین روش برای دستیابی به این مسئله یعنی ترک جسمی با پزشک خود مشورت کنید. پس از خروج از این موارد، مراحل روانشناختی عمیق‌تری نیز وجود دارد.
موانع ترک اعتیاد
وقتی رفتار اعتیاد آور باعث ایجاد رفتار تعارض‌آور می‌شود ممکن است تعادل زندگی شما از بین برود. مثلا یک درگیری در درون خود شما رخ دهد شما می‌خواهید رفتار اعتیاد آور خود را مهار کنید در حالی که تمایل بیشتری برای انجام آن دارید. حتی ممکن است با دیگران نیز درگیر شوید. ممکن است افرادی باشند که می‌خواهند شما را ترک دهند یا از سوی دیگر افرادی خواهان پیوستن به آنها در رفتار اعتیادآور باشند.
علی رغم تعهد در ترک اعتیاد، و گذراندن مراحل، درگیری‌ها به سادگی از بین نمی‌روند. انتظارات از شما بیش از هر زمان دیگری است.
به همین دلیل است که داشتن راه‌های دیگر برای مقابله محکم و ایده آل قبل از ترک بسیار مهم است. یک درمانگر در این زمینه به شما کمک می‌کند. بدون وجود راهکارهای مقابله ای، احتمالاً تمایل زیادی برای بازگشت به رفتار اعتیاد آور جمله “یک بار دیگر” را تجربه خواهید کرد. پشتیبانی روابط می‌تواند به شما کمک کند تا از بازگشت دوباره به اعتیاد و درگیر شدن با آن جلوگیری کنید.
دوسوگرایی
زمان ترک اعتیاد شما احساسات مختلفی را تجربه می‌کنید هم تمایل دارید اعتیاد را ترک کنید و هم مایل به ادامه این روند هستید. غالبا دلیل این امر این است که برخی کارها به نظر من برخی افراد “درست” و برای برخی دیگر “غلط” است. مخصوصاً در رابطه با رفتارهای جنسی این نظرات بسیار زیاد می‌باشد. در بعضی موارد احساس گناه مناسب است. و ممکن در بعضی موارد برای دیگران موثر نباشد.
گناه و توجیه
ناراحتی و احساس گناه هنگامی که رفتار شما با معیارهای درست و غلط خود مطابقت ندارد می‌تواند محرک قوی برای ایجاد تغییرات باشد. گاهی اوقات هم می‌تواند علیه شما کار کند و باعث شود رفتار خود را برای خود و دیگران توجیه کنید. این ممکن است مانع تصمیم گیری برای ترک شود.
برخی از توجیهات رایج عبارتند از:
- انکار کردن کار: مثلا مصرف مواد هیچ مشکلی ندارد.
- دروغ گفتن: من قبلاً مصرف را کاهش داده‌ام.
- مقایسه کردن: دوست من خیلی بیشتر از من می‌نوشد.
- سرپیچی: من ترجیح می‌دهم زندگی کوتاه‌تری داشته باشم و خوشحال باشم تا اینکه ترک کنم و بدبخت شوم.
- منطقی سازی: من هرگز برای تأمین مالی عادات خود سرقتی انجام ندادم یا وقتی نوشیدنی می‌خورم بسیار اجتماعی ترم.
- ترسیدن به نه گفتن: وقتی نوجوانان در معرض تعارف دوستانشان قرار می‌گیرند. می‌گویند بهتر است که این کار را انجام دهم تا جلوی دوستانم تحقیر شوم.
- داشتن اطلاعات غلط : مانند استفاده از دارو‌های اشتباه و عمل به گفته‌های افراد غیر متخصص.
- عادی جلوه داد: در برخی فرهنگ‌ها مصرف گل عادی است.
چگونه می‌توانید ترک کنید؟
درمان می‌تواند به شما کمک کند تا با احساسات ناراحت کننده خود کنار بیایید و افکار غیر منطقی که شما را معتاد نگه می‌دارد را ترک کنید. ترک کار آسان و ساده نیست، اما یک گروه پشتیبانی خوب و یک برنامه درمانی به شما کمک می‌کند تا وقتی آماده هستید به آن دست پیدا کنید.
