مقدمه
راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی چاپ پنجم که اغلب DSM-V یا DSM 5 نامیده می‌شود آخرین نسخه از متن استاندارد انجمن روانپزشکان آمریکا در مورد نام‌ها، علائم و ویژگی‌های تشخیصی هر بیماری روانی شناخته شده از جمله اعتیاد است.
معیارهای DSM 5 برای اختلالات استفاده از مواد مخدر بر اساس دهه‌ها تحقیق و دانش بالینی است. این نسخه در می 2013 تقریباً 20 سال پس از انتشار اصلی نسخه قبلی DSM-IV در سال 1994 منتشر شده است.
اختلالات مصرف مواد چیست؟
DSM 5 اختلالات مربوط به استفاده از مواد را 10 دسته جداگانه از مواد و داروها تقسیم بندی کرده است این دسته‌های عبارتند از:
- کافئین
- حشیش
- مواد توهم‌زاها (فنسیکلیدین یا همان آریل سیکلوهکسیل آمین‌ها و سایر توهم‌زاها مانند LSD)
- مواد استنشاقی
- مواد افیونی داروهای آرامبخش
- خواب‌آور
- ضد اضطراب
- محرک‌ها (شامل مواد از نوع آمفتامین، کوکائین و سایر محرک‌ها)
- تنباکو
- سایر مواد مخدر
بنابراین در حالی که برخی از گروه‌های اصلی مواد روانگردان به طور خاص شناسایی شده‌اند. استفاده از مواد دیگر یا ناشناخته نیز می تواند پایه و اساس یک بیماری مرتبط با مواد یا اعتیاد باشند.
فعال شدن سیستم پاداش مغز در مشکلات ناشی از مصرف مواد مخدر نقش اساسی دارد. احساس با ارزشی که افراد در اثر مصرف مواد مخدر تجربه می‌کنند ممکن است چنان عمیق باشد که از سایر فعالیت‌های عادی به نفع مصرف دارو غافل شوند.
مکانیسم‌های دارویی برای هر نوع دارو متفاوت است. اما فعال سازی سیستم پاداش در ایجاد احساس لذت یا سرخوشی در بین مواد مشابه است که اغلب به عنوان “خماری” شناخته شده است.
DSM 5 تشخیص می‌دهد که همه افراد به طور خودکار یا به همان اندازه در معرض ابتلا به اختلالات مربوط به مواد آسیب پذیر نیستند. برخی از افراد سطح کنترل کمتری دارند که آنها را مستعد ایجاد مشکلات در صورت مواجهه با مواد مخدر می‌کند.
اختلالات مربوط به مواد در دو گروه تقسیم بندی می‌شوند:
- اختلالات مصرف مواد
- ختلالات ناشی از مواد.
اختلالات مصرف مواد علائم ناشی از استفاده از ماده‌ای است که با وجود اینکه با مصرف آن به مشکل برمی‌خوریم همچنان مصرف می‌کنیم.
اختلالات ناشی از مواد از جمله مسمومیت، ترک اعتیاد و سایر اختلالات روانی ناشی از مواد یا دارو در کنار اختلالات مصرف مواد به طور دقیق بیان می‌شود.
معیارهای اختلالات استفاده از مواد
اختلالات استفاده از مواد شامل طیف گسترده‌ای از مشکلات ناشی از مصرف مواد است و 11 معیار مختلف را پوشش می‌دهد:
مصرف ماده مخدر در مقادیر زیاد یا طولانی مدت استفاده شود.
عدم مدیریت در مصرف ماده مخدر به صورتی که ترک شود و دوباره منجر به اعتیاد شود.
1- صرف زمان زیاد برای به دست آوردن و مصرف ماده مخدر
2- هوس و اصرار به استفاده از مواد
3- عدم توانایی در محل کار، خانه یا مدرسه به علت هوشیار نبودن و یا خماری
4- هنگام وجود مشکل سریعا به سمت مواد مخدر رجوع می‌کنید.
5- ترک فعالیت های مهم اجتماعی، شغلی یا تفریحی به دلیل مصرف مواد
6- استفاده مداوم از مواد حتی زمانی که شما را به خطر بیندازد.
7- ادامه استفاده حتی وقتی می‌دانید که یک مشکل جسمی‌یا روانی دارید که ممکن است توسط این ماده ایجاد یا بدتر شود.
8- نیاز به مقدار بیشتری از ماده برای رسیدن به اثر مورد نظر تا خماری را تحمل نکنید.
9- ایجاد علائم ترک که با مصرف بیشتر این ماده از بین می‌رود.
شدت اختلالات مصرف مواد
DSM 5 به پزشکان اجازه می‌دهند تا تعداد علائم مشخص شده و میزان شدت یا مقدار اختلال در مصرف مواد را بررسی کنند. دو یا سه علامت نشان دهنده یک اختلال خفیف در مصرف مواد است. چهار یا پنج علامت نشان دهنده یک اختلال متوسط در مصرف مواد است و شش یا بیشتر از آن نشان دهنده یک اختلال شدید در مصرف مواد است.
پزشکان همچنین می‌توانند خدماتی در در یک محیط کنترل شده، بهبود زودهنگام و بهبودی پایدار برای برخی مواد خاص فراهم کنند. اینها بیشتر وضعیت فعلی اختلال مصرف مواد را توصیف می‌کنند.
اختلالات روانی ناشی از مواد یا داروها
اختلالات روانی ناشی از مواد افرادی تجربه می‌کنند که مشکلات روحی قبل از استفاده از مواد مشکلات روانی نداشته‌اند اما بعد از آن ایجاد شده است. آنها عبارتند از:
- اختلال روان پریشی ناشی از مواد
- اختلالات دو قطبی ناشی از مواد
- اختلالات افسردگی ناشی از مواد
- اختلالات اضطرابی ناشی از مواد
- اختلالات وسواسی و اجباری ناشی از مواد
- اختلالات خواب ناشی از مواد
- اختلالات جنسی ناشی از مواد
- هذیان ناشی از مواد
- اختلالات عصبی شناختی ناشی از مواد
مسمومیت
مسمومیت ناشی از مواد مخدر گروهی از اختلالات ناشی از مواد است که جزئیات علائمی را نشان می‌دهد که افراد هنگام اور دوز از داروها یا مواد تجربه می‌کنند. اختلالات مسمومیت با مواد عبارتند از:
- مسمومیت با ماری جوانا
- مسمومیت با کوکائین
- مسمومیت با مت آمفتامین (محرک‌ها)
- مسمومیت با هروئین (مواد افیونی)
- مسمومیت با اسید
- هذیان مسمومیت با مواد
سخن پایانی
درمان نکردن اختلالات جسمی و روانی ناشی از مصرف مواد می‌تواند برای سلامتی روابط شما و به طور کلی زندگی شما مضر باشد. حتی می‌توانند کشنده باشند بنابراین در اسرع وقت از پزشکان و افراد متخصص کمک بگیرید. پزشک می‌تواند شما را به یک متخصص یا یک برنامه اعتیاد راهنمایی کند تا اطمینان حاصل کند که دوره صحیح درمان را دریافت می‌کنید. مصرف مواد حتی می‌توانند کشنده باشند بنابراین در اسرع وقت از آنها کمک بگیرید.
