مقدمه
دوپامین را باید به عنوان یک انتقال دهنده عصبی بشناسید. که یک ماده شیمیایی آزاد شده توسط سلول‌های عصبی است که نقش‌های مختلف و مهمی در عملکرد مغز انسان‌ها دارد. ما در این مقاله قصد داریم در مورد نقش دوپامین در مغز توضیح دهیم. این انتقال دهنده عصبی در ایجاد و درمان بیماری‌های روانی نقشی مهمی دارد.
افراد از طریق مصرف مواد پروتئینی، عدم استفاده از چربی اشباع شده، پروبیوتیک، خوردن باقلا مخملی، ورزش کردن، خواب کافی، گوش دادن به موسیقی، نور خورشید و مدیتیشن می‌توانند میزان دوپامین را در بدن خود افزایش دهند.
نقش دوپامین در مغز
سلول‌های عصبی دوپامین دارای اجسام سلولی در مغز میانی با رشته‌های عصبی هستند. که به بخش‌های مختلف مغز گسترش می‌‌یابند. این سلول‌ها اجازه می‌‌دهند تا دوپامین از یک قسمت مغز به قسمت دیگری منتقل شود. به این اتصالات مسیر دوپامینروژیک گفته می‌شود.
یک مسیر دوپامینروژیک از ناحیه‌ای از مغز میانی موسوم به جسم سیاه به گانگلیون‌های پایه وجود دارد. که حرکت را در بدن هماهنگ می کند. هنگامی نورون‌های دوپامین در جسم سیاه از بین بروند، بیماری پارکینسون ایجاد می شود. پارکینسون یک بیماری عصبی است که با حرکات کند، ظاهر سفت و لرزش در حالت استراحت رخ می‌دهد.
سایر بخش‌های گیرنده دوپامین شامل ناحیه‌ای از مغز به نام قشر پیشانی است. که برای حل مسئله، انجام تفکرات پیچیده، ثبت خاطرات، هوش و یادگیری زبان مهم می‌باشد. مسیر‌های گیرنده دوپامین جزئی شامل آمیگدالا است که در پردازش احساسات نقش مهمی دارد. و هیپوکامپ که برای حافظه مهم است.
نورون‌های دوپامین علاوه بر حرکت، احساسات، حافظه و تفکر، نقش اساسی در انگیزش و پاداش دارند. به همین دلیل برخی مواد به ویژه کوکائین و نیکوتین اعتیادآور هستند. زیرا این مواد سیستم پاداش را به واسطه دوپامین در مغز تحریک می‌کنند.
رابطه دوپامین و سلامتی شما
علاوه بر بیماری پارکینسون، تعدادی از بیماری‌های روانپزشکی با بی نظمی دوپامین (مانند اسکیزوفرنی ، اختلال نقص توجه (ADD) ، اختلال دو قطبی و افسردگی) ارتباط دارند.
دوپامین با روشی فوق العاده بر این بیماری‌های روانپزشکی تأثیر گذاشته است. به عنوان مثال، در ADD، اختلال در سیستم دوپامین باعث عدم توجه می شود. به همین دلیل محرک‌ها مانند ریتالین (متیل فنیدیت) یا Adderall (آمفتامین) تجویز می‌شوند. چون این داروها باعث افزایش سطح دوپامین در مغز می شوند. این داروها به بهبود توجه و هوشیاری کمک می‌کنند.
از طرف دیگر در اسکیزوفرنی، سیستم دوپامین بیش از حد فعال است. به همین دلیل از داروهایی که گیرنده‌های دوپامین در مغز را مسدود می کنند (به نام آنتی سایکوتیک) در درمان آن استفاده می‌شود.
آیا دوپامین نقشی در اختلال شخصیت مرزی دارد؟
برخی از محققان معتقدند که اختلال عملکرد دوپامین ممکن است در ایجاد اختلال شخصیت مرزی (BPD) نقش داشته باشد. این موضوع به علت مطالعاتی است که بر روی نقش دوپامین در تفکر، تنظیم احساسات و کنترل محرک‌ها انجام شده است. و بیان می‌کنند که همه آن‌ها در افراد مبتلا به BPD مختل می‌شوند. همچنین به نظر می‌رسد داروهای ضد روان پریشی برخی علائم BPD را کاهش می دهد. به ویژه علائم عصبانیت و مشکلات شناختی (مانند تفکر پارانوئید) را به میزان قابل توجهی کاهش می‌یابد.
همانطور که گفته شد سایر متخصصان بیان می نند که نحوه استفاده از داروهای ضد روان پریشی به بیماران مبتلا به BPD از طریق مسیرهایی غیر دوپامین است. به طور کلی در حال حاضر دشوار است که بگوییم دوپامین در ایجاد یا روند BPD تا چه حد حیاتی و موثر است.
سخن پایانی
دوپامین یک سیستم پیچیده و جذاب است که در بسیاری از عملکرد‌های عصبی و مغزی حضور دارد. دانشمندان با بررسی بیشتر نقش دوپامین در مغز، امیدوارند با توجه به اطلاعات حاصل شده، داروهایی برای درمان دوپامین را با هدف بهبود هر چه بیشتر تولید کنند. در حال حاضر نیز بسیاری از افراد مبتلا به بیماری‌های ناشی از اختلالات دوپامین مانند اسکیزوفرنی، درمان می‌شوند و از عوارض نامطلوب بیماری در امان هستند.
