مقدمه
این سوال که آیا نوشیدن الکل بیش از حد و به طور دائمی، سلولهای مغزی را از بین می‌برد یا خیر. مدتی است که در کاربران و افراد متخصص در این حوزه در مورد تاثیرات الکل بر سلولهای مغزی تحقیقاتی انجام می‌دهند. و هر کدام از این تحقیقات به نتایج مختلفی رسیده‌اند. اما تنها چیزی که مشخص و به آن بسیار تاکید شده عدم نوشیدن الکل در دوره‌های حساس رشد مغز، مانند قبل از زایمان یا در دوران نوجوانی بود. افراد زیادی که در این دوران الکل مصرف کرده‌اند دچار مشکلات جبران ناپذیری شده‌اند. اما در ادامه این مقاله بحث ما در این باره است که آیا واقعاً نوشیدن یک لیوان شراب بعد از شام افراد را در معرض خطر از دست دادن سلولهای مغزی قرار می‌دهد یا خیر. برای یافتن پاسخ این سوال در ادامه همراه ما باشید.
تحقیقات تاثیرات الکل بر سلولهای مغزی
کارشناسان در این زمینه معتقدند که نوشیدن الکل باعث مرگ سلولهای مغزی نمی‌شود. در حقیقت محققان دریافته‌اند که نوشیدن متعادل الکل اثرات مثبتی نیز دارد. نوشیدن الکل باعث بهبود توانایی‌های شناختی و کاهش سطح کلسترول خون می‌شود.
در یک مطالعه علمی انجام شده بر روی دو گروه از افراد الکلی و غیر الکلی، که شامل مقایسه تعداد سلولهای مغزی بوده است. هیچ تفاوتی در سلولهای مغزی نئوکورتیکال بین این دو گروه مشاهده نشده است.
در واقع باید بدانید که مصرف زیاد الکل حتی در طولانی مدت باعث مرگ سلولهای مغزی نمی‌شود. بلکه الکل به دندریت‌های موجود در مخچه آسیب می‌رساند . و ارتباط بین سلولهای عصبی را کاهش می‌دهد. محققان در این باره کشف کرده‌اند که الکل نه تنها باعث اختلال در برقراری ارتباط بین سلولهای عصبی می‌شود. بلکه می‌تواند ساختار آنها را نیز تغییر دهد. آنها دریافتند که تنها کاری که الکل انجام نمی‌دهد، از بین بردن سلولهای مغزی است.
در اصل این مطالعات انجام شده بر روی موش‌ها می‌باشد که نشان می‌دهند. استفاده نکردن از الکل باعث می‌شود تا مغز سلولهای خود را بازیابی و ترمیم کند.
الکل و آسیب مغزی
بر اساس مطالعات انجام شده در حالی که ممکن است مرگ مغزی واقعی ناشی از مصرف الکل نباشد. اما استفاده بیش از حد از الکل می‌تواند منجر به آسیب‌های مغزی شود. مصرف طولانی مدت الکل می‌تواند منجر به کمبود یک ویتامین مهم گروه B به نام تیامین شود. این کمبود ویتامین می‌تواند باعث سندرم Wernicke-Korsakoff شود. که یک اختلال عصبی جدی و مرتبط با مصرف الکل می‌باشد. که منجر به از دست دادن سلولهای عصبی در مغز می‌شود. این سندرم باعث ایجاد مشکلاتی در حافظه، فراموشی و عدم هماهنگی عضلات می‌شود. در این مورد توجه به این نکته مهم است که از بین رفتن سلولهای عصبی ناشی از کمبود ویتامین تیامین است، نه استفاده از الکل.
اما این بدان معنا نیست که افراد خطرات احتمالی مصرف الکل را جدی نگیرند. طبق بیانیه انیستیتوی ملی سو مصرف الکل و اعتیاد به مواد مخدر Ab، تعدادی از عوامل وجود دارند که تاثیر الکل بر مغز را دو چندان می‌کنند. مانند میزان و دفعات نوشیدن فرد، مدت زمان نوشیدن فرد، قرار گرفتن در معرض الکل قبل از تولد و وضعیت کلی سلامتی فرد.
نکته مهمی‌دیگری که باید به آن توجه داشته باشید این است که اگرچه الکل باعث مرگ سلولهای مغزی نمی‌شود و آنها را نمی‌کشد. تحقیقات نشان داده است. که مصرف زیاد الکل می‌تواند در نوروژنر یا تشکیل سلولهای جدید مغزی نیز تداخل ایجاد نماید. تا همین اواخر بسیاری از متخصصان معتقد بودند که مغز بزرگسالان قادر به رشد و ساختن سلولهای جدید در مغز نیست. اما این فرضیه غلط بوده و چندی پیش متخصصان مغز تشخیص داده‌اند. که مناطقی خاص در مغز انسان وجود دارد که حتی در سنین پیری به تشکیل سلولهای جدید مغزی می‌پردازند. بنابراین شما هرگاه تصمیم به ترک مصرف الکل بگیرید می‌توانید سلولهای مغزی جدید و ترمیم شده‌ای را داشته باشید. در ادامه برای درک بهتر این موضوع آن را از طریق علمی بررسی می‌کنیم.
تصاویر آسیب مغزی ناشی از مصرف الکل
فناوری رادیولوژی یا همان تصویر برداری به محققان کمک کرده تا تاثیرات الکل بر سلولهای مغزی را بررسی کنند. محققان با استفاده از توموگرافی کامپیوتری (CT)، تصویربرداری عمیق مغناطیسی (MRI) و تصویربرداری تانسور انتشار (DTI) در حال یافتن اثرات مستقیم نوشیدن طولانی مدت الکل هستند. با استفاده از این ابزار پزشکی تصاویر آسیب مغزی ناشی از مصرف الکل را مشاهده می‌کنند.
مطالعات به دست آمده از تصویر برداری‌‌ها نشان می‌دهد. که ارتباط زیادی بین نوشیدن و آسیب مغزی وجود دارد. حتی اگر علائم اعتیاد به الکل به صورت واضح قابل مشاهده نباشد. همچنین بسیاری از بیماری‌‌ها‌ی مزمن دیگر مانند بیماری کبد یا زوال عقل نیز به خاطر مصرف بیش از اندازه الکل گزارش شده است.
انقباض مغز و تاثیر الکل
طبق مشاهدات انقباض مغز، در قشر لوب فرونتال گسترده‌تر است. این قسمت محل عملکرد‌‌ها‌ی فکری می‌باشد. به طور کلی این انقباض و جمع شدگی با افزایش سن بیشتر می‌شود. این مشکل در مردان نسبت به زنان بیشتر است.
تصویر برداری‌‌ها‌ی انجام شده بر روی گروهی از الکلی‌‌ها که در مدت 5 سال به طور مداوم الکل استفاده می‌کردند. انقباض پیشرونده مغز را نشان داده است. که به طور قابل توجهی جمع شدگی و انقباض مغزی در افراد سن بالا بیشتر بود. میزان انقباض در قشر پیشانی ارتباط مستقیمی‌‌با میزان الکل مصرفی دارد.
اما باید بدانید که این کوچک شدن‌‌ها در مناطق عمیق تر مغز مانند ساختار‌‌ها‌ی مغزی مرتبط با حافظه و مخچه نیز وجود دارند که به تنظیم هماهنگی و تعادل کمک می‌کنند. در واقع مغز تلاش می‌کند تا با فعال کردن مناطق مغزی، تلفات مربوط به از دست دادن سلولهای مغزی را جبران کند. تا وظایفی را که معمولاً آنها انجام می‌دادند. توسط سول‌‌ها‌ی جدید در مناطق فعال شده انجام شود. (MRI) عملکردی در مقایسه افراد مختلف نشان می‌دهد. که استفاده از برخی مناطق مغز در افراد الکلی بیشتر از دیگران است. که این باعث می‌شود افراد الکلی بتوانند عملکرد خود را حفظ کنند. حتی اگر مغز آنها در اثر الکل آسیب ببیند.
بخوانید: “روش های درمان کوتاه مدت در درمان الکل“
معکوس کردن تاثیرات
هدف اصلی از تصویر برداری در تحقیقات اعتیاد به الکل، تشخیص تغییرات در مناطق خاص مغز است. که می‌تواند با رفتار‌‌ها‌ی مرتبط با مصرف الکل ارتباط داشته باشد. تصویربرداری از مخچه نیز نشان می‌دهد که در این قسمت از مغز هم انقباض و هم کاهش جریان خون وجود دارد. که این مشکل باعث اختلال در تعادل و راه رفتن می‌شود.. این حالات ممکن است منجر به زمین خوردن افراد شود، به خصوص در افراد مسن که اعتیاد به الکل دارند.
محققان در مورد تاثیرات انقباض مغز بر روی کاهش حافظه و مهارت‌‌ها‌ی حل مسئله اتفاق نظر ندارند. برخی از مطالعات هیچ تاثیری را نشان نمی‌دهند. در حالی که برخی دیگر از دست دادن مهارت‌‌ها‌ی مرتبط با انقباض مغز، ناشی از الکل را گزارش داده‌اند. با توجه به این که تمام این اثرات معمولاً با عدم مصرف الکل از بین می‌رود.
در این باره فرضیه‌‌ها‌ی اثبات شده‌ای وجود دارد که نشان می‌دهد. ترک مشروبات الکی به مدت سه تا چهار هفته اثرات کاهش حافظه و مهارت‌‌ها‌ی حل مسئله را از بین می‌برد. MRI نشان می‌دهد که پس از مدتی که مصرف الکل را افراد قطع می‌کنند. حجم بالایی از بافت‌های مغزی آنها بهبود می‌یابد. این در حالی است که اگر همان فرد دوباره مصرف الکل را شروع کند. حجم بافت مغزشان نسبت به گذشت بیشتر کاهش می‌یابد.
