تفاوت بین خرید هیجانی و اجباری 

چه کسی خرید کردن را دوست ندارد؟ رفتن به مغازه‌ها، تماشای اقلام مختلف زیبا و خرید کالاهای متفاوت ممکن است نوعی درمان باشد. برخی از افراد از این کار با عنوان خرید درمانی یاد می‌کنند. اما گاهی اوقات خرید کردن می‌تواند به یک نوع مشکل اساسی تبدیل شود. خرید اجباری و خرید هیجانی هر دو کارهای هستند که می‌توانند منجر به احساس پشیمانی و مشکلات مالی متعدد شوند. در حالی که این دو اصطلاح گاهی اوقات به جای یکدیگر استفاده می‌شوند، اما آن‌ها یکسان نیستند و تفاوت‌های مهمی بین آن‌ها وجود دارد. ما در این مقاله تفاوت بین خرید هیجانی و اجباری را توضیح می‌دهیم. همچنین عوامل ایجاد این مشکلات و اقداماتی که مردم می‌توانند برای مدیریت خرید خود انجام دهند را پوشش می‌دهیم.

خرید هیجانی چیست؟

خرید هیجانی شامل خرید اقلامی است که فرد قصد خرید آن‌ها را ندارد. این نوع خرید اغلب به طور غیرمنتظره و در یک لحظه اتفاق می‌افتد. ممکن است مغازه بروید و فروشنده به نوعی رفتار کند که شما را ترغیب به خرید کند یا به طور ناگهانی با اقلام ارزنده‌ای روبرو می‌شوید که خیلی وسوسه انگیز هستند که نمی‌توانید آن‌ها را از دست دهید.

گاهی اوقات این خریدهای هیجانی می‌تواند بسیار بی ضرر باشد، اگر در حد بودجه یک فرد باشد. اما متأسفانه، خرید هیجانی می‌تواند منجر به خرج‌های پرهزینه نیز شود که می‌تواند باعث از بین رفتن دارایی‌های شما شود.

نشانه‌های خرید هیجانی

خرید هیجانی چیزی است که برای اکثر مردم در مناسبت‌ها اتفاق می‌افتد. برخی از نشانه‌های خرید هیجانی به شرح زیر است:

• خرج کردن پول بیشتر از آنچه در نظر گرفته‌اید.
• رفتن به فروشگاه‌هایی که اغلب باعث خریدهای هیجانی می‌شوند
• احساس رضایت فوری پس از خریدهای برنامه ریزی نشده
• برگشت مکرر کالاهای که خریدید به دلیل پشیمانی

تحقیقات نشان می‌دهد که خریدهای هیجانی در طول همه گیری کرونا افزایش یافته است. احساس استرس و اضطراب همراه با زمان بیشتر در خانه بودن ممکن است در این امر نقش داشته باشد. این نشان می‌دهد که چگونه مردم اغلب از خرید برای مقابله با احساسات، تسکین ناراحتی و بهبود خلق و خوی استفاده می‌کنند.

خرید اجباری چیست؟

میزان پولی که در خرید اجباری افراد صرف می‌کنند بسیار بیشتر از خریدهای هیجانی است. در خریدهای اجباری افراد تصور می‌کنند که باید کالاهای را حتما بخرند در صورتی اصلا ضرروی نیستند. هدف افراد از خرید اجباری بهبود خلق و خوی، بهبود تصویر، دریافت حمایت اجتماعی و مقابله با استرس است.

خرید اجباری اغلب منجر به احساس قوی شرم، گناه و پشیمانی می‌شود. افرادی که اجباراً خرید می‌کنند به دلیل خرج بیش از حد در معرض مشکلات مالی، حقوقی و روابط هستند.

در حالی که در “راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، ویرایش پنجم” (DSM-5) به عنوان یک بیماری متمایز شناخته نشده است. اما براساس ابزاری که ارائه دهندگان مراقبت‌های بهداشتی برای تشخیص بیماری‌های روانی استفاده می‌کنند، بسیاری از کارشناسان معتقدند که خرید اجباری نوعی اعتیاد رفتاری است.

آمار دقیق برای تعیین افرادی که دچار این مشکل هستند در داخل کشور وجود ندارد. اما براساس برخی از تحقیقاتی که در آمریکا انجام شده است حدود 10 تا 30 درصد مردم آمریکا دچار این مشکل هستند.

نشانه‌های خرید اجباری

از آنجایی که خرید فعالیتی است که همه باید تا حدی انجام دهند، تشخیص اینکه چه زمانی خرید از مرز خرید عادی عبور کرده است دشوار است. بسیاری از مردم عاشق خرید هستند و حتی بیشتر از آنچه باید خرج می‌کنند، اما این لزوماً به این معنی نیست که خرید آن‌ها خرید اجباری است.

برخی از علائم مهم خرید اجباری عبارتند از:

• داشتن بدهی بالا و عدم پس انداز مناسب
• روابط پریشان به دلیل خرید زیاد
• پنهان کردن خرید یا مبلغ خرج شده
• از دست دادن کنترل در هنگام خرید
• خرید برای جلوگیری از احساس گناه در مورد خرید قبلی
• خرید برای تسکین احساس ناراحتی عاطفی
• خرج کردن بیش از توان یک فرد

علل خرید هیجانی و اجباری

خرید هیجانی و اجباری باعث ایجاد احساسات لذت‌بخش می‌شود. افراد هنگام خرید، برنامه ریزی شده یا بدون برنامه ریزی، احساس لذت می‌کنند. عمل خرید باعث آزاد شدن اندورفین و دوپامین در مغز می‌شود که این دو هورمون احساسات لذت بخشی ایجاد می‌کنند. این می‌تواند باعث شود که افراد احساس کنند مجبور به انجام رفتارهای مشابه برای تجربه مجدد آن احساسات هستند.

برخی از دلایلی که مردم خریدهای هیجانی یا اجباری انجام می‌دهند:

• آنها احساس می‌کنند که نیاز به خرید اقلامی دارند که در حال فروش هستند و قیمت کالا آنقدر خوب است که نمی‌توان آن را از دست داد.
• خرید می‌کنند، پشیمان می‌شوند و اقلامی را که خریده‌اند پس می‌دهند.
• آن‌‌ها موارد خاصی از یک کالا را جمع‌آوری می‌کنند و احساس می‌کنند که باید هر مجموعه را تکمیل کنند تا احساس رضایت کنند.
• آن‌ها برای کمک به تسکین احساس ناراحتی عاطفی خرید می‌کنند.
• آنها خرید می‌کنند تا تصویری از خود به عنوان یک فرد پیچیده با سلیقه بی عیب و نقص ارائه دهند.
• آن‌ها همیشه در جستجوی آیتم‌های «خاص» هستند که احساس می‌کنند باید آن‌ها را داشته باشند تا احساس خوشبختی کنند.

به صورت خلاصه خرید هیجانی اغلب به خاطر یک وسوسه لحظه‌ای اتفاق می‌افتد. در حالی که خرید اجباری به خاطر این انجام می‌شود که فرد احساس لذت کند و یا اینکه احساس ناراحتی خود را از بین ببرد.

خرید هیجانی در مقابل خرید اجباری

تمایز مهم بین خرید هیجانی و اجباری

مهم‌ترین تفاوت که بین خرید هیجانی و اجباری است انگیزه درونی افراد برای انجام این کار است. در حالی که خرید هیجانی تا حد زیادی برنامه‌ریزی نشده است و در واکنش به یک محرک خارجی (مانند دیدن یک کالای مورد نظر در مغازه) اتفاق می‌افتد، خرید اجباری انگیزه درونی بیشتری دارد.

فردی که به خرید اجباری می پردازد، از خرید به عنوان راهی برای اجتناب یا تسکین احساسات ناخوشایند درونی، مانند اضطراب، استفاده می‌کند. عواقب منفی خرید اجباری احتمالا بیشتر از خرید هیجانی است. مشکلاتی که این دو نوع خرید ایجاد می‌کنند شامل مشکلات مالی، دعوا با اعضای خانواده و مشکلاتی در محل کار می‌شود.

افرادی که خرید اجباری انجام می‌دهند احتمال اینکه رفتارشان به اعتیاد تبدیل شود بسیار بالا است زیرا آن‌ها بیشتر و بیشتر خرید می‌کنند تا از استرس و اضطراب دوری کنند. اینگونه است که اعتیاد به خرید ایجاد می‌شود.

چگونگی کاهش خرید هیجانی و اجباری

خرید هیجانی چیزی است که هر از گاهی برای همه اتفاق می‌افتد. خرید اجباری می‌تواند جدی‌تر باشد و ممکن است لازم باشد برای مدیریت احساسات خود با یک روانشناس صحبت کنید.

اگر احساس می کنید رفتارهای که در هنگام خرید از خود نشان می‌دهد باعث ایجاد مشکلاتی در زندگی‌تان می‌شود، می توانید از برخی استراتژی های خودیاری برای کنترل رفتار خرید خود استفاده کنید.

توجه به عادات خرج کردن

به عادت‌های خرج کردن خود توجه کنید. خریدهای که هر ماه انجام می‌دهید را در دفتری بنویسید تا متوجه شود هر ماه پول خود را کجا خرج می‌کنید. اگر متوجه شدید که برای اقلام خاصی بیش از حد خرج می‌کنید یا درگیر خریدهای شدید هستید، می‌توانید اقداماتی را برای تغییر عادات خرج کردن خود انجام دهید.

تهیه برنامه‌ای برای هزینه‌ها

یک برنامه برای هزینه‌های که دارید ایجاد کنید و برنامه‌ریزی کنید که چقدر می‌خواهید برای موارد مختلف در ماه هزینه کنید. گاهی اوقات، نیز می‌توانید به خود اجازه دهید تا مقدار کمی از پول خود را برای کالاهای بیهوده خرج کنید. این کار به شما کمک می‌کند خریدهای هیجانی خود را کنترل کنید.

پرداخت با پول نقد

استفاده از کارت‌های اعتباری باعث می‌شود بیش از حد خرج کنید. در عوض، از پول نقد یا کارت‌های بانکی مشخصی استفاده کنید تا بتوانید دقیقاً ببینید که خریدهایتان چه تأثیری بر حساب بانکی شما دارد.

وسوسه را به حداقل برسانید

 اگر می‌دانید که بیشتر در چه مغازه‌های پول خود را خرج می‌کنید، از رفتن به آن فروشگاه‌ها خودداری کنید. اگر نیاز دارید از آنجا خرید کنید، برنامه‌ای داشته باشید، بودجه دقیقی تعیین کنید و دوستی را بیاورید که می‌تواند به شما در کنترل‌ احساسات‌تان کمک کند.

صبر کنید

 اگر میل به خرید ناخواسته دارید، به خود بگویید که باید مدت زمان مشخصی را منتظر بمانید تا بتوانید آن کالا را خریداری کنید. در این بین راه‌هایی برای پرت کردن حواس خود بیابید. ممکن است متوجه شوید که میل به خرید کالا زمانی از بین می‌رود که به خود فرصت دهید تا فکر کنید که آیا به آن کالا نیاز دارید یا خیر.

مقابله با خرید اجباری

برخورد با خرید اجباری اغلب نیازمند یک رویکرد چند بخشی است که شامل درمان حرفه‌ای، دارو در صورت لزوم و حمایت عزیزانتان می‌شود. صحبت با یک مشاور مالی نیز ممکن است مفید باشد.

در حالی که هیچ درمانی برای خرید اجباری وجود ندارد، بسیاری از افرادی که این رفتار را انجام می‌دهند می‌توانند دوباره حس کنترل را به دست آورند و امور مالی و روابط خود را بهبود بخشند. حفظ پیشرفت ضروری است زیرا خرید بخشی از زندگی روزمره است و نمی‌توان از آن اجتناب کرد. از آنجایی که وسوسه همیشه وجود دارد، افراد باید مهارت‌های مقابله‌ای خود را که به آن‌ها کمک کند میل خود را برای خرید بیش از حد مدیریت کنند، توسعه دهند.

اقداماتی مانند تعیین بودجه، پرداخت نقدی و ایجاد یک دوره انتظار تاکتیک‌هایی هستند که می‌توانند به کاهش هزینه‌های هیجانی کمک کنند. اما افرادی که دچار خرید اجباری هستند، شاید نیاز باشد که با یک روانشناس یا مشاور مالی صحبت کنند.

سخن آخر

توانایی تشخیص تفاوت بین خرید هیجانی و اجباری ضروری است. در حالی که اغلب مردم گاهی اوقات خریدهای هیجانی انجام می‌دهند، اما خرید اجباری به صورت منظم اتفاق می‌افتد و نشانه یک مشکل جدی است. در حالی که پرداختن به مسائل خرید می‌تواند چالش برانگیز باشد، کارهای وجود دارد که می‌توانید برای کنترل آن انجام دهید. اگر به کمک نیاز دارید، صحبت با یک روانشناس و مشاوره مالی می‌تواند به شما کمک کند تا زندگی و امور مالی خود را به مسیر درست برگردانید.