مقدمه
بسیاری از کودکانی که مبتلا به بیش فعالی یا ADHD هستند در واقع بسیار افرادی پر انرژی هستند. اما انرژی زیاد به تنهایی برای تشخیص بیش فعالی کافی نیست. در حقیقت پیش فعالی یا ADHD انواع بسیار مختلفی دارد که بعضی آن‌ها به هیچ وجه علائم انرژی بالایی ندارند. به عنوان مثال افرادی که دچار نوع اول پیش فعالی یعنی کمبود توجه با بیش فعالی هستند. ممکن است کم انرژی باشند و یا مثلا علائم بیش فعالی با کم توجهی دارند تمرکز پایین و سایر علائم دارند.
بنابراین چه زمانی می‌توان تشخیص داد که کودکان پر انرژی زیاد پیش فعالی دارند یا خیر؟ برای تشخیص پیش فعالی، کودک باید یک مشکل مزمن و فراگیر در توانایی تنظیم سطح فعالیت داشته باشد. همچنین اختلال در توانایی مهار و کنترل رفتار‌های خود داشته باشد.
اختلال در عملکرد یا یادگیری یکی از راه‌های تشخیص پیش فعالی در کودکان است. اگر کودکی از انرژی بالایی برخوردار باشد. اما قادر به کنترل رفتار و عملکرد خوب در مدرسه باشد احتمالاً پیش فعالی یا ADHD ندارند.
علائم ADHD
بیش فعالی و سایر علائم اولیه تکانشگری و بی توجهی در واقع فقط علائم اولیه برای کودکانی است که بیش فعالی دارند. ممکن است اختلالات اضافی وجود داشته باشد که ممکن است چندان مشهود نباشد. به عنوان مثال برخی از علائم و نشانه‌های پیش فعالی بر زمینه‌های رشد تأثیر می‌گذارد:
پردازش اطلاعات
کودکان مبتلا به بیش فعالی اغلب در پردازش اطلاعات مشکل دارند. کودکانی که بیش فعالی دارند ممکن است در پردازش دقیق اطلاعات به اندازه کافی سریع و نرمال نباشند و مدت زمان طولانی برای فهمیدن موضوعی وقت بگذارند. این می‌تواند مشکلاتی را در محیط کلاس ایجاد کند که از دانش آموزانی که وضعیت نرمالی دارند باید مطالب را با سرعت و دقت درک کرده و به آن پاسخ دهند.
تنظیم عاطفی
کودکان مبتلا به بیش فعالی به راحتی ناامید و پریشان می‌شوند و در تنظیم احساسات خود مشکل دارند. این علائم می‌توانند در روابط اجتماعی تداخل داشته و منجر به احساس انزوا و کاهش اعتماد به نفس شوند. گاهی این افراد به شدت خوشحال پر انرژی هستند و ناگهان ممکن است ناراحت و پرخاشگر شوند.
عملکرد اجرایی
کودکان مبتلا به بیش فعالی معمولاً با مشکلات عملکرد اجرایی مانند سازماندهی، برنامه ریزی، اولویت بندی، توجه و به خاطر سپردن جزئیات مشکل داشته باشند. این مسائل می‌توانند در کنترل عواطف و رفتار‌ها مشکل ساز شوند و توانایی مدیریت مسائل را از افراد بگیرد. به عنوان مثال در زنگ ورزش اعضای یک تیم نیز از هم تیمی‌های خود انتظار دارند که آماده باشند و آنچه را که به آن‌ها آموخته اند به خاطر بسپارند و به موقع حاضر شوند. افرادی که مبتلا به بیش فعالی هستند ممکن است در این کار وظایف خود را انجام ندهند. آن‌ها ممکن است با دیگر اعضای تیم هماهنگ نباشند و نتوانند در حین بازی با دیگر اعضای تیم همکاری کنند.
بلوغ
كودكان مبتلا به پیش فعالی ADHD همچنین از نظر رشد در مقایسه با هم سن و سال‌های خود كم رشد هستند. بنابراین یک کودک 11 ساله مبتلا به بیش فعالی ممکن است بیشتر مانند یک بچه 7 ساله فکر و رفتار کند. این بدان معناست که حتی در دوران نوجوانی کودکان مبتلا به بیش فعالی ممکن است قضاوتی را که برای انتخاب هوشمندانه در مورد دوستی، ریسک پذیری و فعالیت‌های بالقوه مضر لازم دارند نداشته باشند.
تشخیص پیش فعالی
اگر کودک شما پرانرژی است و آرام نشستن در جایی برای او دشوار است امکان دارد که برخی از علائم پیش فعالی را داشته باشد. اما اگر کودک شما قادر به کنترل انگیزه‌ها و احساسات خود داشته باشند کودک شما نرمال است. همچنین اگر کودکتان توجه و واکنش مناسبی در مدرسه و خانه داشته باشند و توانایی تمرکز را دارند احتمالاً کودکان شما فقط یک فرد پرانرژی هستند و تحت تأثیر پیش فعالی قرار نمی‌گیرند و یا به زبان ساده دچار اختلال پیش فعالی یا ADHD نیستند.
در حالی که علائم اصلی ADHD می‌تواند شامل بیش فعالی همراه با تکانشگری و بی توجهی باشد. اما همه کودکان (یا بزرگسالان) مبتلا به ADHD این علائم را به همان شیوه یا به همان میزان ندارند. مطمئناً تغییراتی در نحوه بروز و میزان علائم در هنگام حرکت فرد در مراحل مختلف زندگی مشاهده خواهید کرد.
بیشتر بخوانید: اختلال کم توجی بدون پیش فعالی
سخن پایانی
کودک مبتلا به بیش فعالی بیش از اینکه فعال و پر انرژی باشد ممکن است با علائم دیگری درگیر شود. هر زمان که در مورد رشد کودک خود نگرانی دارید همیشه بهتر است که با پزشک متخصص اطفال خود مشورت کنید.
