مقدمه
از دست دادن یکی از اقوام یا یکی از نزدیکان همیشه سخت است. اما در مواردی که فرد به اعتیاد مبتلا شود و به همین دلیل فرد معتاد فوت کند ممکن است مسئله دشوارتر و پیچیده تر باشد. خانواده فرد معتادی که فوت کرده است به حمایت و هم دردی اطرافیانشان احتیاج دارند. چیزهای زیادی وجود دارد که می‌توانید برای ارام کردن آنها بگویید و انجام دهید. اما غالباً افراد حرف‌های اشتباهی می‌زنند حتی وقتی که منظور بدی نداشته باشند ممکن است خانواده یا اطرافیان را ناراحت کنند.
در اینجا 10 نکته وجود دارد که باید از گفتن آنها به شخصی که یکی از اقوام یا عزیزان خود را به دلیل اعتیاد از دست داده است خودداری کنید.
انتقاد نکنید
این موضوع بسیار مهم است مخصوصا که فرد فوت کرده و خانواده آنها عزادار هستند. بعضی از افراد به طور مستقیم یا غیرمستقیم از خانواده یا دوستان و اقوام فرد فوت شده انتقاد می‌کنند. یک انتقاد می‌تواند مانند این باشد که مثلا شما بگویید: شما باید او را وادار می‌کردید تا دیگر از مواد مخدر استفاده نکند. این حرف در این زمان کاملا نامناسب است حتی اگر حرفتان درست باشد اما به دلیل اینکه آن فرد تازه فوت شده این حرف‌ها یا انتقادات جای مناسبی نیست و بهتر است از آن پرهیز کنید.
انتقاد کردن در این شرایط کاری را برای هیچ کس درست نمی‌کند صرفا فقط به اختلافات و مشکلات دامن می‌زند. اگر هم واقعا احساس می‌کنید که باید انتقادی داشته باشید حداقل در چند روز عزاداری فرد فوت شده سکوت کنید تا با ارام شدن اوضاع آن را مطرح کنید تا همه توانایی شنیدن آن را داشته باشند.
یک انتقاد غیرمستقیم یا متلک گفتن هم راه مناسبی برای انتقاد نیست. شاید انتقاد شما به هرد دلیلی درست باشد اما گفتن این حرف‌ها در آنها شرایط برای هم دردی مناسب نیست نمی‌تواند مشکلی را حل کند یا فردی را آرام کند.
از گذشته معتادی که فوت کرده انتقاد نکنید
دلایل زیادی وجود دارد که شاید شما بتوانی از فرد معتادی که فوت کرده انتقاد کنید. شما ممکن است احساس کنید این کار شما حمایت کردن از خانواده آنها است. برای مثال شاید شما بگویید آن فرد بسیار اخلاق بدی داشته و فرد درستی نبوده و با این حرف سعی داشته باشید بگوید چه بهتر که آن فرد از این دنیا رفت. اما این کار بسیار نادست است. زیرا باعث می‌شود فرد داغدار که در احساس خود غرق شده احساس بد تری پیدا کند. خانواده عزادار ممکن است این اخلاقیات بد فرد فوت شده را به یاد بیاورند و بیشتر بر بار احساسات و غمشان افزوده شود. یادآوری اینکه فرد معتاد بی رحم، بی فکر، یا قادر به کنار آمدن با مشکلات خود نبوده. از آن مجموعه صحبت‌هایی است که بهتر است گفته نشود.
سرزنش نکنید
ممکن است بسیاری از ما وسوسه شویم که کسی که در این ماجرا تقصیر داشته را سرزنش کنیم. این کار نه تنها باعث ایجاد لحنی منفی می‌شود. بلکه ممکن است درگیری و دعوا هم پیش بیاید و تعاملات را درهم بشکند. وقتی فردی بر اثر اعتیاد فوت شده دیگر کار از عهده هر کسی خارج شده. ما باید احساسات خانواده عزادار را درک کنیم. ما نباید بگذاریم آنها در این شرایط ضربات روحی دیگری را تحمل کنند.
عزاداری زمانی است برای ترحم و ارامش دادن به دیگران. حتی اگر احساس می‌کنید کسی از افراد یا حتی خانواده مقصر بوده اند. بهتر است در دوره عزاداری سکوت کنید و بگذارید آنها از غم فرد فوت شده خارج شوند. زیرا دیگر کار دیگری نمی‌توان کرد به فرض که فرد مقصر را پیدا و اورا سرزنش کنید. این کار حال فایده چندانی برای کسی نمی‌کند اگر می‌خواهید جلوی کار و اتفاقات آینده را بگیرید. بهتر است فعلا از عزیزان آنها دلجویی کنید. بهتر است این درس عبرتی برای بازماندگان باشد تا جلوی موارد مشابه باشند و قدر هم را بدانند.
به کسی باید یا نباید‌ها را نگویید و به زندگی شخصی شان نفوذ نکنید
وقتی فردی عزادار می‌شود معمولا اطرافیان برای دلداری سعی می‌کنند کارهایی برای ترتیب دادن و شرکت در مراسم تشییع جنازه، میزبانی از خانواده و دوستان، ترتیب دادن امور شخص متوفی را برای کمک به خانواده بازماندگان انجام بدهند. فقط ابراز ناراحتی از دست دادن خویشاوند، گریه کردن و کارهای مشابه ان کافی نیست و بهتر است همبستگی بیشتری داشته باشید.
انتضار نداشته باشید که فرد باید از دست دادن یکی از نزدیکان یا عزیزان خود احساسات مثبت یا منفی داشته باشد. همچنین سعی نکنید حرف‌ها یا سوالاتی درباره بعضی از چیزهای خصوصی فرد فوت شده بزنید. به آنها اجازه دهید حریم خصوصی و فضا را فراهم کنند تا غم و اندوه خود را به روش خود پردازش کنند. روش‌های دلداری دادن زیاد هستند و حتما لازم نیست در بطن زندگی خصوصی آنها بروید
به افراد عذادار نگویید که باید خوشحال باشند
حتی اگر فکر می‌کنید فرد معتاد به طرز وحشتناکی با دوست یا خانواده خود رفتار می‌کرد. نباید برای دلداری دادن علیه فرد فوت شده حرفی بزنید. درست است که فرد فوت شده اخلاق نادرستی داشته. اما از دست دادن آن برای خانواده آنها قطعا خوشحال کننده نبوده زیرا آن هم جزوی از خانواده بوده.
بعید است که مشکلات خانواده آنها به پایان رسیده باشد. زیرا ممکن است مشکلات مالی و مشکلات دیگری وجود داشته باشد که حل نشده باشد پس باید مراعات کنیم. گرچه یک چشم انداز خوش بینانه یا طول زمان می‌تواند انگیزه ایجاد کند. اما مهم این است که فرد داغدار در مورد احساسات خود در زمان زنده بودن فرد معتاد اتفاق افتاده است. انکار نکند فقط به این دلیل که فرد معتاد از بین رفته است.
علاوه بر این فرد فوت شده ممکن است شریک زندگی، والدین، خواهر و برادر، فرزند یا دوست باشد. دامن زدن به این حرف‌ها ممکن است خاطرات تلخ و شیرین اعضای خانواده بازمانده را بیشتر بر روی چشم آنها بیاورد.
برای آرامش خانواده از مواد مخدر یا الکل استفاده نکنید
هیچ وقت نگویید او را از یاد ببر، او اکنون مرده است یا اینکه به آنها مواد مخدر یا الکل تعارف کنید. همه این‌ها همه اظهارات آسیب زایی هستند که مستقیماً به قربانیان سوء مصرف مواد گفته می‌شود نه خانواده عزادار آنها. مرگ فردی که سوء مصرف مواد داشته درد آنها را از بین نمی برد.
اگرچه ممکن است احساس کنید که یکی از اقوام یا عزیزانی که مورد آزار و اذیت قرار گرفته است در درد احساسات خود غرق شده است. اما دلیل نمی‌شود به آنها مواد مخدر یا الکل برای آرامش دادن آنها بدهید. اگر درک این مسئله برای شما دشوار است حداقل در ابراز عقیده خود به آنها خودداری کنید.
در مورد اراده خدا صحبت نکنید
اگرچه برخی از افراد ایمان مذهبی قوی و می‌تونند دلشان را آرام کنند. اما بسیاری از افرادی که زندگی آنها تحت تأثیر اعتیاد قرار دارد و از ایده های سنتی یا مذهبی و معنویت ناراحت می‌شوند. گفتن اینکه مرگ یک فرد اعتیاد “اراده خدا” است برای بعضی قابل مفهوم نیست مخصوصا در زمان عزاداری. خداوند به ما قدرت اراده و تصمیم داده است و هیچ تقصیری در کارهای ما ندارد. این که بگوییم مرگ آن فرد به خاطر خدا بوده نمی‌تواند قانع کننده باشد. دلیل مرگ فردی که اعتیاد داشته دست خودش است او خودش بوده که اعتیاد را پذیرفته و حال به دلیل سوء مصرف ان از دنیا رفته است. پس خداوند مقصر نیست بلکه در واقعیت خود آن فرد مقصر اصلی است. اما گفتن همین حرف در زمان عزاداری مناسب نیست بهترین کهر سکوت است.
عقاید مذهبی خود را در این مدت غم و اندوه برای خود نگه دارید. حتی اگر عقاید مذهبی شما درست باشد.
مشاوره ناخواسته ندهید
اگر فرد داغدار در مورد موضوعی که شما از آن آگاهی دارید از شما مشاوره می‌خواهد پیش بروید و آن را ارائه دهید. اما توصیه های ناخواسته را که اطلاعاتی در آن ندارید ه هیچ عنوان آن را پیشنهاد ندهید. سعی کنید با کسی باید تماس بگیرند که متخصص یا آگاه باشد به آنها بگویید که چه کاری باید انجام دهند.
مشاوره ها می‌توانند گیج کننده و متناقض باشند و مانع از این شوند که شخص خودش بفهمد چه کاری انجام دهد. همچنين فشار بيشتري به کسي که احتمالاً احساس خرابي در حال حاضر است وارد مي شود. اگر معلومات شما نادرست باشد می‌تواند رابطه شما با آنها مشکل ایجاد کند.
یک استراتژی بهتر این است که به عنوان شخصی در آنجا حضور داشته باشید تا در صورت لزوم با او صحبت کنید. به او کمک کنید و سپس در صورت درخواست کمک درخواستی را ارائه دهید.
نامه یا کارتی بنویسید، چند گل ارسال کنید و ابراز هم دردی کنید. از آنها بپرسید که دوست دارند چه کاری انجام دهید. سپس اگر اوضاع یا شرایطش را داشتید حضورن سری به آنها بزنید.
به شخص الکل یا مواد مخدر پیشنهاد نکنید
ممکن است باور داشته باشید که افارد باقی مانده فرد که عزادار هستند مشکلی با الکل یا مواد مخدر نداشته اند. اما این احتمال وجود دارد که آنها نیز با مشکلات اعتیاد آور روبرو شوند و دوباره همان مشکلات قبلی را تجربه کنند. همچنین ممکن است آنها در صورت وجود احساس غم و اندوه خود را با الکل یا مواد مخدر آرام کنند و یا با انجام کاری در خاطرات شخصی که از دست داده اند غرق شوند.
به طور کلی ، الکل و مواد مخدر روش‌های غیر موثری در کنترل استرس هستند. برای آرام کردن کسی سعی کنید از راه‌های دیگری پیش بروید. درعوض فرد را به شرکت در فعالیت دیگری دعوت کنید یا او را به صرف شام دعوت کنید اما از صرف الکل خودداری کنید.
کاری دیگر بجز حرف زدن انجام دهید
اگر در این جور مواقع نمی‌دانید که چه باید بکنید عیب ندارد که حرف بزنید اما می‌توانید برای دلداری کار دیگری انجام دهید. بنابراین این بهانه ای است که خانواده و دوستانی که شخصی را به دلیل اعتیاد از دست داده است دلداری دهید. نزدیك شدن به عزیزان آنها حتی اگر سکوت باشد بسیار موثر است. مطمئناً صحبت کردن درباره بعضی صحبت‌ها ممکن است شرم آور و ناجور باشد. کسانی که فردی را از دست می‌دهند نیاز به هم دردی باشد این دلداری دادن می‌تواند به عنوان مثال گفتن یک جمله ساده ولی درست برای هم دردی با آنها باشد. اما اگر که شما به هر دلیلی نمی‌توانید کلامی به آنها حرفی بزنید یا نمی‌توانید به محل خاکسپاری بروید.سعی کنید حداقل تلفنی به آنها یا یکی از نزدیکان بازمانده تسلیت بگویید و آنها را آرام کنید.
نامه یا کارتی بنویسید، چند گل ارسال کنید و ابراز هم دردی کنید. از آنها بپرسید که دوست دارند چه کاری انجام دهید. سپس اگر اوضاع یا شرایطش را داشتید حضورن سری به آنها بزنید.
دلسوزی خود را نشان دهید
یک دوره غم و اندوه احتمالاً یکی از مهمترین زمان‌ها برای نشان دادن دلسوزی شما نسبت به کسی است که پس از اعتیاد پشت سر گذاشته است. درد آنها هرگز به طور کامل از بین نخواهد رفت اما هم دردی در کنار عزیزان بار غم آنها را کم می‌کند. به یاد داشته باشید وقتی با شخصی که از الکل مواد مخدر یا اعتیاد رنج می‌هابرد مهربان باشید آنها احساس بهتری دارند.
