مقدمه

اگر بتوانید به راحتی قرص یا دارو‌های تقویتی بخورید که فوراً شما را باهوش تر کند چه می‌کنید؟ مثلا دوست دارین چه قسمتی از مغزتان رشد پیدا کند مانند حافظه، تمرکز، انگیزه و یا سایر عملکردهای اجرایی بالاتر را افزایش یابد؟

اگر تا به حال فیلم Limitless را دیده اید می‌توانید این رویا را تصور کنید البته نسخه هالیوودی اغراق آمیز. این فیلم ممکن است داستانی را بیان کند که در آن مغز انسان پیشرفته تر شده است.

پزشکان و روانشناسان مغز دارو‌های تقویتی مزایا و معایبی دارند و باید کنترل شده مصرف شود. با پیشرفت علم پزشکان هنوز تاکید زیادی بر روش‌‌های سالمی همچون ورزش کردن، مراقبه، مدیتیشن، رژیم و غذاهای سالم دارند.

Nootropics چیست؟

مفهوم تقویت نورونی و استفاده از موادی برای بهبود عملکرد شناختی در افراد سالم قطعاً مفهوم جدیدی برای ما دارد. در حقیقت یکی از اولین داروهای تقویت کننده شناختی داروی پیراستام است که بیش از پنجاه سال پیش توسط روانشناس و شیمی دان C.C درست شده است.

اگرچه دانشمندان مکانیسم دقیق این داروها را را نمی دانستند. اما اعتقاد داشتن که این داروها قدرت مغز را افزایش می‌دهد و بنابراین کاوش در قرص‌های هوشمند یا nootropics را آغاز کردند. اصطلاحی که او از یونان nous به معنی ذهن و trepein به معنی بهتر شدن نامیده می‌شدند.

در زیر ذکر شده است یک مرور اجمالی از برخی از nootropics هایی که بیشتر مورد استفاده قرار می‌گیرند. از جمله عوامل تقویت کننده بیداری مانند مودافینیل و چندین در گروه racetam هستند. این داروهای گروه بندی شده به دلیل ساختار شیمیایی مشترک آن‌ها توجه داشته باشید که این توصیفات جامع نیست. این موارد را می‌توان در منابع ذکر شده یافت.

Nootropics یا به تنهایی و یا در ترکیب با سایر داروها و تقویت کننده‌های دیگر استفاده می‌شود. Nootropics ها معمولا به صورت ترکیبی مصرف می‌شود. چنین ترکیباتی می‌توانند طبیعی یا مصنوعی باشند این دارو بیشتر از ترکیبات دیگر تقویت کننده‌ها ساخته می‌شود.

در لیست دارو‌های زیر روانگردان‌های نسخه ای مانند Adderall و Ritalin وجود ندارند. استفاده غیر دارویی و غیرقانونی از این داروها به منظور تقویت شناخته می‌شود. همچنین مصرف خودسرانه و بدون نسخه باعث مشکلاتی مانند اعتیاد بوجود می‌آورد.

اگرچه این داروها برای کسانی که مبتلا به اختلال بیش فعالی و نقص توجه هستند. برای کمک به تمرکز توجه و سایر عملکردهای شناختی تجویز می‌شوند. تحقیقات نشان داده است که این داروها در صورت استفاده برای اهداف غیر پزشکی عملکردهای مشابه را مختل می‌کنند. هنگامی که در دوزهای بالا مصرف شود امکان ایجاد روان پریشی را دارد.

اکثر nootropics ها برای استفاده به عنوان یک داروی پزشکی یا مکمل غذایی در ایالات متحده تأیید نشده اند. این امر و عدم تحقیقات بالینی و عدم تنظیم مقررات نشان می‌دهد. که مشورت با پزشک قبل از مصرف یک تقویت کننده شناختی یا داروی کار بسیار مهمی است این کار سلامت شما را حفظ می‌کند.

پیراستام (Piracetam)

پیراستام‌ها به اصطلاح قرص‌های هوشمندی هستند که مطالعات نشان داده شده است که به طور قابل توجهی حافظه شناختی و عملکرد را در تمام سطوح بهبود می‌بخشد.

این تقویت کننده در سال 1964 توسعه یافته است این دارو یکی از گیاهان حفاظت شده درست می‌شود. پیراستام از اختلالات شناختی در گروه مکمل‌های racetam است. پیراستام برای استفاده به عنوان یک داروی پزشکی یا مکمل غذایی در ایالات متحده تأیید نشده است.

آنیراستام (Aniracetam)

اعتقاد بر این است که aniracetam یک مشتق مصنوعی از پیراستام دومین ماده حفاظت از اختلالات شناختی است. این دارو به طور گسترده در خانواده Racetam مورد استفاده قرار می‌گیرد. انیراستام به دلیل اثرات تحریک کننده آن به دلیل ورود سریع به جریان خون شناخته است. در ابتدا برای حافظه و یادگیری ایجاد شده است بسیاری از گزارش‌های حکایتی همچنین ادعا می‌کنند که باعث افزایش تمرکز و خلاقت هم می‌شود. گزارش‌های دیگری نیز وجود دارد که این دارو برای درمان کودکان مبتلا به سندرم داون می‌تواند موثر باشد. با این حال مطالعات بالینی نشان می‌دهد که درمان پیراستام عملکرد شناختی را در کودکان مبتلا به سندرم داون افزایش نمی دهد.

Oxiracetam

ثابت شده است که اکسیراستام یکی دیگر از دارو‌های تقویتی است در بین پزشکان در بهبودی از آسیب عصبی و بهبود حافظه طولانی مدت موثر است. اعتقاد بر این است که در بهبود دامنه توجه، حافظه، ظرفیت یادگیری، تمرکز، درک حسی و تفکر منطقی موثر است. همچنین به عنوان یک محرک، انرژی ذهنی، هوشیاری و انگیزه را افزایش می‌دهد.

مودافينيل (Modafinil)

مودافينيل با نام Provigil به معرض عموم گذاشته شده است. این دارو محرکی است که برخی آن را قرص انرژی لقب داده اند. در ابتدا به عنوان درمانی برای ناركولپسی و سایر اختلالات خواب تجویز می‌شد. پزشكان در حال حاضر تجویز این داروها به  قضات، خلبانان هواپیمایی و دانشمندان برای افزایش توجه، حافظه و یادگیری هستند می‌دهد.

به گفته ساینتیک آمریکن تلاش‌های علمی فراوانی در طی قرن گذشته برای تقویت هوش با چند ماده شیمیایی ساخته شده است. اما فقط مودافینیل آزمایش‌های دقیق تقویت شناختی را پشت سر گذاشته است. این داروی محرکی ماده ای کنترل شده با قابلیت دسترسی محدود در ایالات متحده است.

جینسنوزید (Ginsenoside Rg1)

جینسنوزید Rg1 ، یک مولکول موجود در جنس گیاه پاناکس یا جینسینگ است. دانشمندان این دارو را به طور فزاینده ای به عنوان یک اثر نوتروپیک مورد تحقیق قرار می‌گیرد. مزایای شناختی آن شامل افزایش توانایی یادگیری و کسب حافظه و تسریع رشد عصبی است. این ماده عمدتا گیرنده‌های NMDA و نیتریک اکسید سنتاز را هدف قرار می‌دهد که هر دو نقش مهمی در هوش شخصی و عاطفی دارند.

محدودیت‌های تحقیقات نوتروپیک

جستجو برای یافتن داروهای موثرتر برای افزایش توانایی ذهنی و توانایی هوشی بدون سمیت و نه عوارض جانبی جدی ادامه دارد. اما محدودیت‌هایی برای مصرف این دارو‌ها وجود دارد. اگرچه ممکن است به طور جداگانه از این ترکیبات به عنوان اثرات تقویت کننده شناخت استفاده شود اما آزمایش‌های کنترل شده از اثرات ترکیبی باعث تقویت کامل مغز نمی‌شود. بلکه محرکی برای تقویت مغز و افزایش هوشیاری یا تمرکز است.

همچنین نکته مهمی که باید توجه داشته باشید این است که افراد خاص با سابقه اختلالات روانی یا مصرف مواد ممکن است به ویژه در برابر اثرات سوء مصرف این دارو‌ها قرار بگیرند. اگ بیماری‌های

نوروپلاستیک  توانایی مغز در تغییر و سازماندهی مجدد خود در پاسخ به عوامل ذاتی و برونی را تقویت می‌کند. نشان دهنده پتانسیل زیادی برای ما در تقویت عملکرد مغز توسط مداخلات پزشکی یا سایر اقدامات است. در این دارو‌ها نشان داده شده است که روان درمانی باعث ایجاد تغییرات ساختاری در مغز می‌شود. مداخلات دیگری که به طور مثبت بر نوروپلاستیک تأثیر می‌گذارد شامل مراقبه، هوشیاری و دلسوزی است.

ورزش و تغذیه نیز نقش مهمی در سلامت بافت‌های مغز دارند. اثبات شده است که بسیاری از ویتامین‌ها و موادی که به طور طبیعی در محصولات غذایی یافت می‌شوند دارای اثرات تقویت شناختی هستند. برخی از این ویتامین‌ها شامل ویتامین‌های B6 و B12، کافئین، فنیل آمین موجود در شکلات و L-theanine در چای سبز است که در مورد اثرات ترکیبی آن با کافئین به طور گسترده تری تحقیق شده است.

سخن پایانی

دارو‌ها و تقویت کننده‌های مغز به علت خاصیتی که داند برای تقویت مغز، افزایش تمرکز و افزایش انرژی استفاده می‌شود. تاکید می‌شود که این دارو‌ها و تقویت کننده ها باعث افزایش هوش نمی‌شوند. این دارو‌ها به هیچ عنوان باعث یادگیری یا نبوغ نمی‌شوند. اما می‌توانند مغز را تقویت کنند تا انرژی بیشتری برای یادگیری داشته باشند.سوء مصرف این دارو‌ها و تقویت کننده‌ها باعث اختلال‌های مضری در بدن مانند اعتیاد و وابستگی می‌شوند. به طور کلی پزشکان و دانشمندان ورزش، مدیتیشنف خوردن غذاهای سالم را برای بدن و مغز را مفید تر می‌دانند.