مقدمه
یازدودگی پیش گستر Anterograde amnesia یا فراموشی پیش گستر به حالتی گفته می‌شود که در آن فرد قادر به ایجاد خاطرات جدید پس از یک واقعه که منجر به فراموشی می‌شود نیست. در عین حال، یک فرد مبتلا به این نوع فراموشی خاطرات طولانی مدت دست نخورده‌ای از قبل از حادثه دارد.
انواع حافظه
قبل از اینکه جزئیات بیشتری راجع به یازدودگی پیش گستر ارائه کنیم. بهتر است کمی در مورد انواع مختلف حافظه که می‌توانند تحت تأثیر فراموشی قرار بگیرند، بدانید.
در گام اول، ما می‌توانیم حافظه را به حافظه آشکار یا غیر آشکار تقسیم کنیم و برای درک بهتر تفاوت‌ها، ابتدا هر نوع را تعریف کنیم:
حافظه آشکار
این نوع حافظه به یادآوری واقعیت‌ها (اعم از بخشی از یک رویداد خاص یا صرفاً اطلاعات غیر مرتبط) اشاره دارد.
حافظه غیرآشکار
این نوع حافظه با نام حافظه رویه‌ای نیز شناخته می‌شود و به یادآوری نحوه انجام کارهایی مانند دوچرخه سواری یا تماس تلفنی اشاره دارد.
حافظه آشکار را می‌توان بیشتر به دو بخش حافظه اپیزودیک و معنایی تقسیم کرد. این حافظه‌ها شامل اتصالات به زمان یا مکان است یا حقایق ساده‌ای را می‌توان به یاد آورد اما به هیچ قسمت خاصی از زمان مرتبط نیست.
- حافظه اپیزودیک: حافظه اپیزودیک به اطلاعات زندگینامه‌ای گفته می‌شود که شامل زمینه زمانی یا مکانی است. به عنوان مثال، ممکن است به یاد داشته باشید که در یک تعطیلات خاص چه اتفاقی افتاده است.
- حافظه معنایی: این نوع حافظه به اطلاعات واقعی و بدون ارتباط با وقایع رخ داده در گذشته شما اشاره دارد. به عنوان مثال، ممکن است به یاد داشته باشید که صاحب دوچرخه هستید. اما به خاطر ندارید که آن را از کجا خریداری کرده‌اید یا کجا سوار آن شده‌اید.
مناطق مغز درگیر در حافظه
کدام مناطق مغزی در فراموشی پیش گستر نقش دارند؟ چندین بخش مغز وجود دارد که در حافظه نقش دارند. تحقیقات به ما می‌گوید که احتمالاً هیپوکامپ و نواحی زیر قشری در آن دخیل هستند. لوب گیجگاهی داخلیMTL ، مغز جلوی پایه و فورنیکس همه به عنوان قسمت‌های بالقوه مغز در نظر گرفته شده‌اند که ممکن است نقشی در حافظه داشته باشند.
سیستم MTL شامل نواحی هیپوکامپ، پریرینال، آنتروینال و پاراهیپوکامپ که برای یادآوری واقعی (حافظه آشکار) مهم است. از طرف دیگر، MTL در حافظه غیر آشکار نقش ندارد. ما همچنین می‌دانیم که اختلالات روی همه حواس (صدا، لامس ، بینایی، چشایی، بویایی) تأثیر می‌گذارد.
علائم فراموشی پیش گستر
از آنجا که یازدودگی پیش گستر باعث می‌شود افراد نتوانند خاطرات جدیدی ایجاد کنند. مواردی به شرح زیر را فراموش می‌کنند:
- شخصی که آنها تازه ملاقات کرده‌اند
- خاطرات گذشته
- شماره تلفن‌های جدید
- تغییرات اخیر زندگی
- چیزهایی که اخیراً آموخته‌اند
فرد مبتلا به فراموشی پیش گستر ممکن است به یاد بیاورد که چگونه یک تماس تلفنی برقرار کند اما آنچه را که صبح امروز انجام داده به خاطر نمی‌آورد. دلیل این امر آن است که تصور می‌شود خاطرات آشکار و غیرآشکار در مناطق مختلف مغز ذخیره می‌شوند. به علاوه، این افراد اغلب قسمت اپیزودیک حافظه آشکار را از دست داده‌اند اما قسمت معنایی را از دست نخواهند داد.
فراموشی پس گستر
فرایند فراموشی پیش گستر با فرایند فراموشی پس گستر خاطرات متفاوت است. افرادی که دچار فراموشی پس گستر هستند نمی‌توانند مواردی را که قبل از واقعه رخ داده است و باعث فراموشی آنها شده است به خاطر بسپارند.
از طرف دیگر، افراد مبتلا به فراموشی پیش گستر اغلب می‌توانند همه چیز را تا آن واقعه به خاطر بسپارند، اما نمی‌توانند خاطرات اتفاقات پس از آن تاریخ را حفظ کنند. همچنین ممکن است هر فرد دارای هر دو نوع فراموشی باشد از این به عنوان فراموشی شدید جهانی یاد می‌شود. در حقیقت، تصور می‌گردد که فراموشی پیش گستر شامل عدم رمزگذاری (یا احتمالاً بازیابی) خاطرات جدید است. همچنین ا شدت یازدودگی پیش گستر سطوح مختلفی دارد. بعضی از افراد ممکن است وعده غذایی که به تازگی خورده‌اند یا شماره تلفن جدید را فراموش کنند. در حالی که دیگران ممکن است کاری را که 30 ثانیه قبل انجام می‌دادند فراموش کنند. دشواری وظیفه همچنین می‌تواند بر حافظه تأثیر بگذارد. یادآوری کارهای پیچیده‌تر از کارهای ساده‌تر که به نیروی مغزی بیشتری نیاز دارد سختتر است.
علل
دلایل متعدد بالقوه یازدودگی پیش گستر وجود دارد که همگی با نوعی ضربه یا استرس به مغز درگیر هستند. عواملی که می‌توانند خطر ابتلا به فراموشی پیش گستر را افزایش دهند عبارتند از:
- مصرف دارو: فراموشی پیش گستر کوتاه مدت ممکن است در اثر استفاده از داروهای خاص ایجاد شود.
- بنزودیازپین ها: این نوع داروها را اگر همراه با داروهای آرامبخش غیر بنزودیازپین مانند زولپیدم (آمبین) استفاده شود باعث این نوع فراموش می‌شوند.
- آسیب تروماتیک مغز: آسیب به هیپوکامپ یا ناحیه اطراف آن با وجود فراموشی پیش گستر مرتبط است.
- التهاب مغز: التهاب مغز مانند انسفالیت با علائم فراموشی آنتروگراد مرتبط است.
- جراحی مغز: در بیمارانی که قسمت هایی از مغز آنها مانند MTL برداشته شده است، مشخص که اختلالات مربوط به فراموشی پیش گستر دارند.
- سکته مغزی: سکته مغزی با فراموشی آنتروگراد مرتبط است.
- خاموشی الکل: فردی که در مدت زمان کوتاهی مقدار زیادی الکل مصرف می‌کند. ممکن است برای مدت زمانی که الکل می‌نوشند، حافظه خود را از دست بدهند. با این حال، بعد از ترک، عملکرد حافظه آنها به حالت عادی برمی‌گردد.
- اعتیاد به الکل مزمن: از طرف دیگر، اعتیاد به الکل مزمن می تواند منجر به کمبود تیامین B1 سندرم کورسکاف شود. که باعث ایجاد مشکلات قابل توجهی در حافظه اپیزودیک می‌شود.
- ضربه مغزی/آسیب ورزشی: ضربه مغزی و آسیب دیدگی ورزشی در ناحیه سر با فراموشی پیش گستر مرتبط است.
- الکتروشوک درمانی: ECT یک درمان موثر برای افسردگی است. اما فراموشی آنتروگراد یکی از عوارض جانبی این دارو، اگرچه تحقیقات نشان می‌دهد که این اثر ممکن است موقتی یا کوتاه مدت باشد.
تشخیص
برای تشخیص این اختلال ممکن از فناوری اسکن مغزی مانند تصویربرداری تشدید مغناطیسی MRI و سی تی اسکن استفاده شود. علاوه بر این، پزشک برای درک از دست دادن حافظه سوالاتی را مطرح خواهد کرد. این سوالات به شرح زیر است:
- آیا حافظه بلند مدت و حافظه کوتاه مدت شما دچار مشکل گردید؟
- چه زمانی دچار مشکل حافظه شده‌اید؟
- چه عاملی موجب این مشکل شد؟
- آیا سابقه خانوادگی در مورد این اختلال دارید؟
- آیا از مواد استفاده میکنید؟
- آیا سابقه تشنج دارید؟
- آیا مشکلات مرتبط مانند گیجی، مسائل زبانی یا تغییرات شخصیتی دارید؟
درمان
در حالی که هیچ درمانی برای این فراموشی وجود ندارد. برخی از بهبودها و توانبخشی‌ها حتی ممکن باعث آسیب دائمی شود. در عین حال، هیچ درمانی برای فراموشی کلی نیز وجود ندارد. در عوض، از استراتژی‌های جبرانی زیر می‌توان استفاده کرد:
- آلارم یادآوری
- خواند روزنامه‌ها
- نوشتن یادداشت‌ها و خاطرات روزانه
- حمایت خانواده
- کار درمانی
درمان های فراموشی آنتروگراد در درجه اول برای مدیریت این بیماری است. هیچ دارویی توسط FDA برای درمان فراموشی تأیید نشده است، اما مکمل های ویتامین B1تیامین ممکن است در مواردی که کمبود ویتامین وجود دارد، استفاده شود. همچنین می‌توان از ابزارهای فناوری برای ارائه کمک، اغلب به صورت برنامه‌ریز روزانه و برنامه‌های یادآوری استفاده کرد.
مطالعات موردی درباره یازدودگی
در معروف‌ترین مطالعه موردی یک فرد مبتلا به فراموشی آنتروگراد، که معروف به H.M. است آموخت که چگونه می‌توان یک پیچ و خم را کامل کرد. حتی اگر قبل از آن حافظه‌ای از تکمیل پیچ و خم نداشت. H.M. به دلیل جراحی که برای درمان صرع انجام داده بود دچار این فراموشی شده بود. یکی دیگر از موارد مشهور در مورد فراموشی آنتروگراد، مطالعه کلایو ورینگ است که به ویروس هرپس سیمپلکس مبتلا شده و عوارض مرتبط با آن را در مغز خود دارد. پس از این رویداد، ورینگ دچار فراموشی قابل توجهی متقابل و آنتروگراد شد. با این حال، او توانایی خود را در نواختن پیانو و رهبری گروه کر حفظ کرد.
کنار آمدن
در حالی که برخی از موارد یازدودگی پیش گستر ممکن است موقتی باشد، اما این حالت معمولاً دائمی است و ممکن است با گذشت زمان بدتر شود. اگر علائمی از دست دادن حافظه غیرقابل توضیح دارید، مهم است که به دنبال درمان باشید. پزشک می‌تواند علت اصلی از دست دادن حافظه شما را تشخیص داده و درمان‌های مناسب را به شما پیشنهاد دهد.
چند استراتژی وجود دارد که ممکن است به افراد مبتلا به این نوع فراموشی کمک کند:
- برنامه‌های روزمره مشخص را تعیین کنید.
- سیستمی برای ردیابی کارهای روزانه ایجاد کنید. کارهای روزمره خود را از جمله مواردی مانند خرید، مدیریت پول، تهیه وعده غذایی و قرار ملاقات مشخص کنید. این لیست باید در هر زمان قابل مشاهده و در دسترس باشد.
- کارهای روزانه را به مراحل کوچکتر تقسیم کرده و پیشرفت را بررسی کنید.
- روش‌هایی را پیدا کنید که مرور زمان را مشخص کند. افراد مبتلا به فراموشی ممکن است زمان خود را از دست بدهند و ساعت‌ها به یک کار اختصاص دهند. یکی از راه‌های مقابله با این مسئله ایجاد یک نمودار چند لایه است که در آن ذکر شده است که چه کارهایی باید انجام شود و آن را در یک مکان قابل مشاهده قرار دهید. با اتمام هر کار، پیشرفت خود را با یک نشانگر خشک مشخص کنید.
- مدیریت وضعیت شما نیاز به استفاده از یادآوری دارد. فناوری می تواند مفید باشد. اما حتی چک لیست‌های دست نویس و ابزارهای دیگر نیز می توانند به شما کمک کنند.
سخن پایانی
اگر شما یا کسی که نزدیکتان است دچار یازدودگی پیش گستر است. ممکن دشوار باشد که بدانید چگونه کنار بیایید یا چگونه به عزیزان خود کمک کنید. این نوع اختلال می‌تواند بر عملکرد روزانه تأثیر بگذارد، خصوصاً اگر شدید باشد. داشتن حمایت خانواده و دوستان بسیار حیاتی است و در صورت امکان باید بخشی از هر برنامه درمانی باشد. اگر متوجه شدید که برای کنار آمدن با شرایط خود تلاش میکنید، گزینه‌های درمانی بیشتر با استراتژی‌های جدید برای کنترل آسیب شما ممکن است مناسب باشد.
