مقدمه

بی توجه‌ای کودکتان به اطرافش و سطح انرژی بالا او لزوماً به این معنی نیست که کودک شما بیش فعالی دارد. دلایل زیادی وجود دارد که باعث می شود بچه‌ها فعالیت بیش از حد داشته باشند و تمرکز نداشته باشند. اما بعضی از بچه‌ها بیشتر از بقیه فعالیت دارند و نمی توانند درجایی ببیستند و تمرکز داشته باشند. و در زندگی روزانه خود دچار مشکل می شوند. اگه کودکی را دیدید که از دیوارها بالا می رود و نمی تواند یک جا بنشیند و به اندازه کافی متمرکز نیست که بتواند حتی کار خود را انجام دهد در این حالت بهتر است که نگران احتمال بیش فعالی یا ADHD باشید.

علائم

درست مثل بزرگسالان، کودکان نیز ممکن است یکی از سه نوع بیش فعالی را داشته باشند:

  • بی توجه‌ای و عدم تمرکز: کودکانی که بیش فعالی دارند برای متمرکز ماندن در کارهای خود هیچ گونه تلاشی نمی کنند. به نظر می رسد که آنها بیشتر اوقات خود را خیالبافی می کنند و ممکن است برای یادگیری در زندگی روزمره خود هیچ تلاشی نمی کنند.
  •  فعالیت بیش از حد /تکانشی: کودکانی که دارای بیش فعال هستند بیش از حد فعالیت می کنند و به هیچ وجه نمی توانند آرام باشند، آنها حتی اگر روی صندلی‌هایشان نیز بنشیند مدام ورجو وورجه می کنند و بنظر می آید انرژی آنها بی پایان است.
  • ترکیبی: ترکیبی یعنی هم تمرکز ندارند و هم  فعالیت بیش از حد دارند.

برای اینکه مطمئن شوید یک کودک بیش فعالی دارند نباید فقط به این موضوع که فعالیت بیش از حد دارند و تمرکز ندارند توجه نمائید. زیرا ممکن بسیاری از کودکان این ویژگی را داشته باشند ولی بیش فعال نباشند. زمانی این نشانه‌ها نشان دهنده بیش فعالی هستند که این کارها در زندگی روزمره آنها مشکل ایجاد کند. به عنوان مثال بخاطر اینکه آنها در مدرسه تمرکز ندارند  در خانه نمی توانند تکالیف خود را انجام دهند. یا ممکن است یک کودک بیش فعال در برقراری روابط دوستی  با مشکل روبرو شود زیرا رفتار تکانشی او باعث آزار همسنان خود می شود.

ارزیابی بیش فعالی

اگر شما یا معلم فرزندتان شک دارید که کودک شما ممکن است بیش فعالی داشته باشد، مهم است که به ارزیابی او  بپردازید. تشخیص زودهنگام ممکن است به طور بالقوه از بروز علائم بعدی و شرایط ثانویه مانند اضطراب یا رفتارهای زننده جلوگیری کند.

هیچ آزمایش و آزمایشگاهی خاصی وجود ندارد تا بتواند از آن برای تشخیص بیش فعالی استفاد کنید. در عوض، یک متخصص اطفال یا متخصص بهداشت روان می تواند علائم کودک را ارزیابی کرده و تعیین کند که آیا کودک معیارها بیش فعالی را دارد یا خیر . بیشتر اوقات، از چندین روش مختلف برای به دست آوردن اطلاعات در مورد رفتار کودک استفاده می شود.

ارزیابی معلم

در فرم‌های گزارشی معلم، اطلاعاتی از معلمان در مورد رفتارها و توجه نکردن کودک به محیط  مدرسه جمع آوری می شود. گزارشات معلمان می تواند در تعیین میزان مشکلات  کودک در تمرکز و ماندن در صندلی و در مقایسه با همسنان خود موثر باشد. عکس العمل‌های کودک در مقایسه با همسنان خود در مورد گرایش‌های انها به موضوع‌های مختلف نیز می تواند در تشخیص ارزیابی مفید باشد  زیرا برخی از کودکان مبتلا به بیش فعالی  برای حفظ دوستی تلاش نمی کنند.

فرم‌های گزارش والدین برای ارزیابی رفتار کودک در خانه استفاده می شود. یک متخصص بهداشت روان ممکن است در مورد توانایی کودک در پیروی از دستورالعمل‌ها، بازی بی سر و صدا یا مدت زمان صحبت کردن خود با دیگران پرسوجو کند.

صحبت با پزشک بالینی

همچنین پزشک بالینی می خواهد هم با شما و هم با فرزندتان مصاحبه کند تا در مورد رشد و سابقه خانوادگی خودتان و کودکتان بیشتر  بداند.

همچنین ممکن است از شما بخواهد تا موارد زیر را در مورد خود ارزیابی کنید:

سوابق پزشکی کودک، اطلاعات تماس و اطلاعات تماس متخصص اطفال کودک شما

نام و اطلاعات تماس معلمان و سایر بزرگسالانی که با فرزند شما در نقش نظارتی مانند برنامه‌های بعد از مدرسه مشارکت دارند. همچنین ممکن است از این افراد خواسته شود فرم‌هایی را پر کنند، اگر از شما خواسته شود باید آنها را به همراه داشته باشید. ممکن است از شما خواسته شود تا رضایت کتبی پزشک خود را جهت تماس با این افراد ارائه دهید.

هرگونه نتیجه آزمایش قبلی مانند تست ضریب هوشی، ارزیابی شخصیت و هرگونه ارزیابی قبلی …، و همچنین اطلاعات تماس و نام متخصصانی که آنها را انجام داده اند.

گزارش کارت‌ها و یادداشت‌های مدرسه فرزندتان

گزینه‌های درمانی برای کودکان مبتلا به بیش فعالی

گاهی اوقات والدین در بحث در مورد بیش فعالی تردید دارند و نگران هستند، زیرا آنها  از عوارض وحشتناک دارو می ترسند. اما خبر خوب این است که انواع مختلفی از داروها (مانند وایارین) برای بیش فعالی در دسترس است.

انواع مختلفی از درمان نیز وجود دارد که شامل دارو نمی شود. با آموزش والدین می توان بیش فعالی را درمان کرد.در  این روش‌  به والدین استراتژی‌های مختلف اصلاح رفتار و تکنیک‌های انظباطی آموزش داده می شود. با یادگیری این تکنیک‌ها والدین می توانند رفتار مرتبط با بیش فعالی کودکان خود را کاهش دهند.

مکان‌های اقامتی در مدرسه نیز می توانند مفید باشند. گاهی اوقات، راهکارهای ساده مانند نشستن کودک در جلوی کلاس برای کاهش حواس پرتی می تواند بسیار مفید باشد.

استراتژی‌های والدین

تربیت کودکان مبتلا به بیش فعالی می تواند کاری استرس زا باشد. کودکان مبتلا به بیش فعالی به احتمال زیاد از مهد کودک و مدرسه اخراج می شوند و امکان دارد در خانه بیشتر ورجه وورجه  کنند. همچنین مجبور کردن آنها به انجام تکالیف و رعایت شیوه درست کارها  نیز می تواند یک چالش باشد.

در كودكان مبتلا به بیش فعالی  ميزان حادثه و آسيب‌هاي غیرمترقبه نیز بيشتر است. آنها با بالا رفتن بیش از حد از در و دیوار، افتادن یا پریدن از پنجره‌ها یا بیرون رفتن از خانه یا بازکردن قفل درب ماشین یا کالسکه، حتی به طور اتفاقی در حال خوردن سم، آسیب می بینند و این باعث می شود تا شما بیشتر به اورژانس مراجعه کنید.

آنها بیشتر اوقات نیاز به توجه بسیار و دائمی  نسبت به سایر کودکان دارند. در اینجا چند استراتژی راهبردی در اصلاح رفتار کودکان وجود دارد که بسیار کاربردی است. اگر به دنبال یک راهکار عالی برای آموزش فرزندانتان هستید ما می توانیم آنها را به شما پیشنهاد کنیم:

آموزش فرزندان بیش فعال

توجه‌های مثبت ایجاد کنید. رفتار درست جلب توجه او به شما را افزایش می دهد. و پیامدهای کار شما را موثرتر می کند.

برنامه ریزی‌های موثر انجام دهید . قبل از اینکه فرزندتان را به چیزی یا کاری راهنمایی کنید، توجه کامل او را به خود جلب کنید. به عنوان مثال قبل از اینکه بگویید “لطفاً اتاقت را تمیز کن” تلویزیون را خاموش کنید، تماس چشمی با او  برقرار کنید و دست خود را روی شانه‌های او بگذارید و به بگویید که چه کار کند. هربار به او یک دستور کار  بدهید. و از کودکتان بخواهید آنچه را که از شما شنیده است  برای شما بازگو کند تا مطمئن شوید کاملاً حرف شما را  درک کرده است.

تلاش کودک خود را ستایش کنید و از او تعریف کنید و به کار درست او اشاره کنید انجام این کارها برای کودکانی که به بیش فعالی دارند باعث می شود رفتار تکانش آنها کاهش یابد و تکرار این کار بسیار مهم است .

برای او جایزه یا پاداشی تعیین کنید. سیستم‌های پاداشی می تواند راهی بسیار عالی برای کمک به کودکان مبتلا به بیش فعالی باشد چند رفتار درست و  هدفمند از قبیل اینکه اگر پشت میز در هنگام غذا خورن بماند به او اجازه می دهید برنامه مورد علاقه خود را تماشا کند.

از راهکار‌های سازگار استفاده کنید تعیین زمان استراحت یا تفریح برای کودک ، گرفتن امتیاز  و اجازه دادن به او برای تماشای تلویزیون  می تواند تکنیک بسیار عالی و منظم باشد و اغلب  راهبردی  کارامد است.

مدرسه رفتن بیش فعال‌ها

هنگامی که والدین با معلم کودکشان در تماس هستند، احتمال موفقیت کودکشان را  در مدرسه را افزایش می دهند. و با انجام این کارها می توانند شانس موفقیت خود را افزایش دهند به عنوان مثال اختصاص دادن یک وقت اضافی برای انجام تست‌های هوشی یا قرار دادن صندلی در یک مکان ارام.

  • یک  برنامه ریزی درست در اصلاح رفتار نیز ممکن است مفید باشد. وادار كردن كودك مبتلا به بیش فعالی  به انجام کاری ان هم در تعطیلات موجب می شود تا او رفتار بدی را از خود نشان دهد. اما کم و زیاد کردن امتیازات او شاید بتواند موثر باشد.
  • یک برنامه مدیریت رفتاری درست اگر بتواند  بین خانه و مدرسه انجام شود می تواند مفید باشد. مثلا کودک در مدرسه امتیازی از معلم خود می گیرد او می تواند ان امتیاز را در خانه با تماشای تلویزیون یا استفاده از کامپیوتر عوض کند.
  • همچنین می توانید با ایجاد برنامه‌ای در خانه به فرزندتان کمک کنید تا در مدرسه موفق باشد. یک زمان ثابت در خانه و  یک منطقه درسی عالی که حواس او در انجا کاملا به شما باشد، می تواند به کودک شما کمک کند تا کارهای خود را به خوبی انجام دهد.
  • همچنین می توانید با نوشتن فهرستی که هروز به او یاداوری کند تا چی چیزهایی باید در کوله پشتی خود داشته باشد مفید باشد و بعد از ان  دیگر احتیاج کمتری به یاداوری شما دارد.
  • معلم، مشاور راهنما و دکتر کودک شما ممکن است در تهیه بهترین برنامه برای کمک به موفقیت تحصیلی فرزندتان به شما کمک کنند.

سخن پایانی

اگرچه درمانی برای بیش فعالی  وجود ندارد، اما علائم معمولاً می توانند به خوبی کنترل شوند. علائم کودک شما نیز احتمالاً با افزایش سن تغییر می کند که طبیعی است. درمان کودک شما احتمالاً باید به مرور زمان تنظیم شود، بنابراین ادامه نظارت بر علائم در  پیشرفت او نیز  مهم است. اگرچه تربیت کودک مبتلا به بیش فعالی چالش‌های اضافی به همراه دارد، اما با حمایت و دخالت مناسب، کودک مبتلا به بیش فعالی می تواند به خوبی رشد کند.