مقدمه
اکثر افراد اعتیاد را در مورد وابستگی به موادی مانند الکل، نیکوتین، داروهای غیرمجاز یا حتی داروهای تجویز شده تصور می‌کنند. اما آنها با مفهوم رفتارهای اعتیادی مشکل دارند. هرچند آنها نیز اعتیاد رفتاری محسوب می‌شوند. اما در واقع، اعتیاد رفتاری شامل همه چیزهایی است که ممکن است مردم به طور مستمر درگیر آن باشند. از قماربازی گرفته تا رابطه جنسی تا اینترنت شامل اعتیاد رفتاری می‌شود.
بعضی از فعالیت‌ها به قدری طبیعی است که برای افراد بسیار مشکل است که تصور کنند آن یک اعتیارد رفتاری است. با این وجود چرخه اعتیاد هنوز هم می تواند خود را تحمیل کرده و زندگی روزمره را به یک مبارزه دائمی تبدیل کند. افراد ممکن است فرصت‌های بیشتر و بیشتری را برای انجام این رفتارها صرف کنند. میل به تجربه در یک عملکرد (رفتار)، چنان شدید می‌شود که فرد با وجود پیامدهای منفی، تمایل دارد به آن فعالیت ادامه دهد.
در برخی موارد، وقتی افراد قادر به انجام فعالیت‌های که عادت شده برایشان نیستند، علایمی از جمله احساسات منفی و سایر نشانه اعتیاد رفتاری را تجربه می‌کنند.
اعتیاد رفتاری
اگرچه حتی متخصصان در مورد اینکه اعتیاد رفتاری اعتیاد “واقعی” است اختلاف نظر دارند، اما کتابچه راهنمای تشخیصی و آماری اختلالات روانی، چاپ پنجم (DSM-5) صریحاً این گونه رفتارها را در گروه اعتیاد گنجانده است. اختلال قمار، تنها اعتیاد رفتاری است که رسماً شناخته شده است.
خارج از دنیای روانپزشکی و روانشناسی حرفه‌ای، رسانه‌ها مفاهیم اعتیاد رفتاری(مانند اعتیاد به رابطه جنسی و اعتیاد به خرید و انجام اعمال زیبایی و جراحی‌های پلاستیک متعدد) را بحث اعتیاد رفتاری به شمار می‌آورند.
اعتیاد رفتاری (که به آن اعتیاد فرآیندی نیز گفته می شود) از الگویی مشابه با اعتیادِ مبتنی بر مواد، پیروی می کند و در بسیاری از زمینه های زندگی فرد را با مشکل روبرو می‌سازد.
اعتیاد رفتاری تأثیرات مشابه اعتیاد به مواد مخدر را دارد ولی اغلب به خاطر اینکه ممکن است آن رفتار مضموم نباشد. نادیده گرفته می شود و این امر، فشاری را بر شریک زندگی و سایر اعضای خانواده می‌آورد تا بر آن سرپوش بگذارند.
حتی اگر نمی توانید خدماتی تخصصی، در زمینه اعتیاد رفتاری پیدا کنید. یک روانپزشک یا روانشناس همچنان می تواند به شما در تغییر رفتارهای مسئله‌دار، بهبود روابط و کنار آمدن با آن بدون ایجاد وابستگی کمک کند.
انواع رفتار اعتیاد آور
اگرچه بیشتر این اعتیادها توسط DSM-5، (راهنمای تشخیصی پیشرو در زمینه بهداشت روان) به عنوان اعتیاد پذیرفته نشده‌اند. اما بسیاری از ارائه دهندگان خدمات بهداشتی معتقدند که این رفتارها و عملکردها، امور ناراحت کننده‌ای هستند که می توانند درمان شوند. در این میان برخی از اعتیادهای رفتاری نسبت به بقیه شایع‌تر است، از جمله:
- اعتیاد به قمار
- اعتیاد به جنسیت
- اعتیاد به اینترنت
- اعتیاد به خرید
- اعتیاد به بازی‌های ویدیویی
- اعتیاد به غذا
- اعتیاد به ورزش
- اعتیاد به کار
- اعتیاد به تاتو
- اعتیاد به عشق
- اعتیاد به انجمن
حتی اگر به طور خاص به عنوان اعتیاد برچسب گذاری نشود. این رفتارها می توانند منجر به بروزمشکلات واقعی در زندگی، عملکرد و روابط فرد شوند.
این رفتارها همچنین می تواند نگرانی‌های قابل توجهی ایجاد کنند و تغییر دادن آنها نیزحتی زمانی که فرد می خواهد دست از چنین کارهایی بردارد، باز هم دشوار است.
اگر این رفتارها باعث نگرانی و اختلال در زندگی شما شده است، با پزشک یا متخصص بهداشت روان صحبت کنید.
علائم اعتیاد رفتاری
درک روند اعتیاد و علائم خطر می‌تواند به شما کمک کند تفاوت بین رفتار اعتیادی ( مشکل ساز) که اعتیاد محسوب نمی‌شود را با رفتارها عادی مشابه یا سالم، تشخیص دهید.
نشانه‌های جدی عبارتند از:
-بیشتر وقت خود را صرف انجام رفتار، تفکر یا واکنشی متناسب با آن عمل می‌کنید.
– وابستگی به رفتار را به عنوان راهی برای کنار آمدن با احساسات و “احساس طبیعی بودن” تلقی می‌کنید.
– با وجود آسیب‌های روحی و جسمی ناشی از آن، همچنان به آن رفتار ادامه می‌دهید.
– با وجود اینکه می خواهید به این رفتارها خاتمه دهید اما همچنان تعلل می‌کنید.
– برای انجام بیشتر این رفتارها از کار، مدرسه یا خانواده غافل می‌شوید.
– هنگام تلاش برای متوقف کردن این رفتارها به علائمی مانند افسردگی، تحریک پذیری دچار می‌شوید.
– همواره سعی در به حداقل رساندن یا پنهان کردن میزان مشکلات ناشی از این رفتارها دارید.
زندگی با اعتیاد رفتاری
اعتراف به اعتیاد خود، چه رسد به هر کس دیگری، ممکن است مشکل و دشوار باشد، و در صورت عدم درک صحیح از مشکل، حتی دشوارتر هم به نظر می‌رسد و ممکن است توسط دوستان و خانواده جدی گرفته نشود. درک مراحل تغییر به شما کمک می کند اگر آمادگی کمک گرفتن را ندارید، مدارای بیشتری نسبت به خود داشته باشید.
اگر احساس می کنید که در این زمان نمی خواهید برای غلبه بر اعتیاد رفتاری خود اقدامی بکنید، این اطمینان را حاصل کنید که رفتار شما به اطرافیان یا خودتان آسیبی نمی‌رساند. حتی اگر نمی خواهید مشکل خود را به دیگران بگویید، سعی کنید به نزدیکان خود دروغ نگویید ولااقل با آنها رو راست باشید.
خودیاری (کمک به خود) می تواند اولین قدم مهم باشد. به دنبال کسب اطلاعات بیشتر در مورد رفتار و برخی از روش‌های مدیریت آن باشید.
در نظر گرفتن مراحل بعدی
غالباً افراد مبتلا به اعتیاد رفتاری هستند. سرانجام خسارتی را به بار می‌آورند که منجر به آسیب رساندن به زندگی آنها و اطرافیان‌شان می‌شود. آنها همچنین ممکن است متحمل خساراتی شوند که تحمل آنها بسیاردشواراست، مانند مشکلات مالی، یا به هم خوردن روابط شوند. آنچه در یک زمان هیجان‌انگیز و رضایت بخش به نظر می رسید به یک باره رفتاری شوم و شرم آور تلقی می‌شود.
خوشبختانه درمان‌ها و راهکارهایی که برای بهبود وابستگی به مواد مخدر کاربرد دارند برای کسانی که از اعتیاد رفتاری نیز رنج می برند. استفاده شده و موفق بوده‌اند. متخصصان اعتیاد در حال توسعه روش‌های مثبتی برای درمان طیف وسیعی از اعتیاد هستند. خوشبختانه کلینیک‌هایی وجود دارند که در زمینه درمان اعتیاد رفتاری تخصص داشته و خدمات مفیدی ارائه می‌دهند.
همچنین می‌توانید از مراجعه به یک روانپزشک یا روانشناس که در کمک به مردم برای غلبه بر مشکلات عاطفی و ایجاد تغییر در زندگی مهارت دارند، کمک بگیرید.
درمان ممکن است شامل موارد زیر باشد:
- -رفتار درمانی شناختی
- -مشاوره فردی یا همراه با اعضای خانواده
- -داروها
- -گروه درمانی.
- -گروه‌های خودیاری
سخن پایانی
بسیاری از افراد با اعتیاد رفتاری زندگی می‌کنند که هرچند می‌توانند زندگی شما را به هم بریزند، اما امکان بهبودی آنان وجود دارد. وقتی آماده انجام مرحله بعدی هستید و تصمیم جدی برای ترک اعتیاد رفتاری خود گرفته‌اید، با پزشک خود مشورت کنید.
